|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
ม้ง,สังคม,เศรษฐกิจ,เกษตรผสมผสาน,เชียงใหม่ |
Author |
ลีศึก ฤทธิ์เนติกุล |
Title |
ปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานบนที่สูงของชาวเขาเผ่าม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุย จังหวัดเชียงใหม่ |
Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
- |
Ethnic Identity |
ม้ง,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ม้ง-เมี่ยน |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
|
Total Pages |
139 |
Year |
2538 |
Source |
หลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิตเกษตรศาสตร์ สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
Abstract |
เนื้อหาของงานกล่าวถึงการศึกษาถึงปัจจัยที่มีผลต่อการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานบนที่สูงของม้งบ้านช่างเคี่ยน ตำบลช้างเผือก และบ้านดอยปุย ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ จำนวน 99 ครัวเรือน ผลการศึกษาระบุว่าหัวหน้าครัวเรือนของเกษตรม้งมีอายุเฉลี่ย 42.60 ปี ติดยาเสพติด จำนวน 13.1 % โดยมากเรียนน้อยกว่าระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 มีสมาชิกในครัวเรือน 8.01 คน มีแรงงานในครัวเรือนเฉลี่ย 4.93 คน โดยมากมีแหล่งน้ำเพื่อการเพาะปลูกอยู่เกณฑ์ดี ติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรน้อยครั้ง เข้ารับการฝึกอบรมการเกษตรที่สูงอยู่ในระดับปานกลาง ซึ่งส่วนมากจะฟังรายการการเกษตรจากวิทยุ มีรายได้ครัวเรือนต่อปีเฉลี่ย 98,035.35 บาท มีพื้นที่เพาะปลูกเฉลี่ย 18.576 ไร่ ระดับการศึกษาและการรับฟังข่าวสารทางการเกษตรจากรายการวิทยุชาวเขาไม่มีความสัมพันธ์กับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้ง (บทคัดย่อหน้า ฆ,ง) |
|
Focus |
เพื่อศึกษาถึงปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยทางธรรมชาติเศรษฐกิจและสังคมและปัจจัยทางจิตวิทยาที่มีผลต่อการยอมรับการดำเนินการระบบเกษตรกรรมผสมผสาน,หาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยพื้นฐาน, เปรียบเทียบระดับการยอมรับระบบเกษตรผสมผสานและศึกษาถึงปัญหาและความต้องการและข้อเสนอแนะในการทำระบบเกษตรกรรมผสมผสานของม้งบ้านเคี่ยน-ดอยปุย (หน้า 4) |
|
Ethnic Group in the Focus |
ม้ง (Hmong) เรียกตนเองว่า ”ม้ง” และถูกคนไทยเรียกว่า ”แม้ว”ซึ่งการเรียกเช่นนี้ม้งถือว่าเป็นการไม่ให้เกียรติ นักวิชาการได้จำแนกม้งเป็นกลุ่มย่อยต่างๆดังนี้ 1) ม้งดำ (Hmoob Ntsuab, Blue meo) 2) ม้งขาว (Hmoob dawb, White Meo) 3) ม้งกั่วบ๊า (Hmoob Guas Npab, Hmong GuaBa) (หน้า 8) |
|
Language and Linguistic Affiliations |
|
Study Period (Data Collection) |
|
History of the Group and Community |
หมู่บ้านดอยปุย แต่เดิมคนในหมู่บ้านตั้งรกรากอยู่ที่ดอยป่าคา อำเภอแม่ริม จังหวัดเชียงใหม่ ต่อมาได้อพยพเพราะเจ้าหน้าที่ตำรวจได้ทำการปราบปรามชาวจีนฮ่อที่ค้าขายฝิ่นมาตั้งหมู่บ้านเมื่อ พ.ศ.2496 สำหรับการปลูกพืชเมืองหนาวเพื่อทดแทนการปลูกฝิ่นนั้นเริ่มขึ้นครั้งแรกเมื่อพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถได้เสด็จเยี่ยมราษฎรหมู่บ้านดอยปุย เมื่อ พ.ศ.2510 โดยทรงพระราชทานพันธุ์ไม้ผลเมืองหนาวแก่ม้งบ้านดอยปุยและพระราชทานเงินห้าหมื่นบาทเพื่อเป็นทุนทำการค้าขายพืชผลการเกษตร (หน้า 1) หมู่บ้านช่างเคี่ยน คนในหมู่บ้านเมื่อก่อนอยู่ที่บ้านดอยปุย จึงได้ย้ายมาอยู่ที่บริเวณสถานีวิจัยเกษตรที่สูง คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ เมื่อ พ.ศ.2512 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระเจ้าพระบรมราชินีนาถ ทรงเสด็จพระราชด้เนินเยี่ยมราษฎรหมู่บ้านช่างเคี่ยนโดยทรงพระราชทานพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์เพื่อให้ปลูกทดการการปลูกฝิ่นและสร้างอาชีพให้กับม้งบ้านเคี่ยน (หน้า 1) |
|
Demography |
หมู่บ้านกรณีศึกษาคือหมู่บ้านช่างเคี่ยน หมู่ 4 ตำบลช้างเผือก อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ มีประชากร 58 ครัวเรือน 522 คน กับหมู่บ้านดอยปุย หมู่ 11 ตำบลสุเทพ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่ มีประชากร 107 ครัวเรือน 1,286 คน (หน้า 1) สำหรับประชากรศึกษาแบ่งออกเป็นหมู่บ้านช่างเคี่ยน จำนวน 55 ครัวเรือน และหมู่บ้านดอยปุย จำนวน 44 ครัวเรือน รวมทั้ง 2 หมู่บ้านจำนวน 99 ครัวเรือน (หน้า 25,บทคัดย่อหน้า ฆ) หัวหน้าครัวเรือนเกษตรกรม้งมีอายุเฉลี่ย 42.60 ปี (ตารางหน้า 30) |
|
Economy |
เศรษฐกิจ จากการศึกษาระบุว่า ม้งบ้านเคี่ยนและบ้านดอยปุยมีรายได้ดังต่อไปนี้ มีรายได้เฉลี่ยครัวเรือนต่อปีเฉลี่ย 98,035.35บาท รายได้ต่ำที่สุดเฉลี่ย 6,000 บาทต่อปีสำหรับรายได้สูงสุดอยู่ที่ 355,000 บาทต่อปี (บทคัดย่อ หน้า ง,39 ,77 ตารางหน้า 40) พื้นที่เพาะปลูกม้งทั้งสองหมู่บ้านมีพื้นที่เพาะปลูกระหว่าง 5-13 ไร่ เป็นจำนวนมากที่สุด คิดเป็น 38.4% อันดับสองมีพื้นที่ 14-22 ไร่คิดเป็น 33.3 % และมีพื้นที่เพาะปลูก 41-50 ไร่ จำนวนน้อยที่สุดคิดเป็น 5.1 % (หน้า 40) ทั้งสองหมู่บ้านมีพื้นที่เพาะปลูกเฉลี่ย 18.576 ไร่ มีพื้นที่เพาะปลูกน้อยที่สุด 5 ไร่และมีพื้นที่เพาะปลูกมากที่สุด 50 ไร่ (ตารางหน้า 41) แหล่งน้ำเพื่อการเกษตรม้งบ้านช่างเคี่ยนอยู่ในเกณฑ์ดี บ้านดอยปุยอยู่ในเกณฑ์ปานกลาง การติดต่อเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรปีที่แล้วม้งบ้านช่างเคี่ยนติดต่อ 3-4 ครั้ง ส่วนม้งบ้านดอยปุยส่วนมากไม่ได้ติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร (ตารางหน้า 34-36,77) ความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมทั้งสองหมู่บ้านมีความตระหนักสูงเกือบเท่ากันคือ 94.5%กับ 97 %ตามลำดับ และอื่นๆ (ตารางหน้า42,78) ระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของม้งบ้านเคี่ยนกับม้งบ้านดอยปุย พบว่าม้งบ้านเคี่ยนมีการยอมรับมากคิดเป็น 67.3% อันดับสองมีการยอมรับน้อยคิดเป็น 32.7 % ส่วนม้งบ้านดอยปุยมีระดับการยอมรับน้อยมากที่สุดคิดเป็น 97.9% และอีก 2.3%มีระดับยอมรับมาก (ตารางหน้า 45, 78) การวิเคราะห์ความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยส่วนบุคคล ปัจจัยทางธรรมชาติ เศรษฐกิจ สังคม จิตวิทยากับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของม้ง พบว่า อายุ การไม่ติดยาเสพติด จำนวนสมาชิกในครัวเรือน แหล่งน้ำเพื่อการเกษตร การติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตรและอื่นๆมีความสัมพันธ์กับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของม้งบ้านช่างเคี่ยนคือมีความสัมพันธ์กันทางสถิติอย่างมีนัยสำคัญที่ระดับ 0.05กับ 0.01แต่ม้งบ้านดอยปุยไม่มีความสัมพันธ์กันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ส่วนการศึกษากับการฟังรายการการเกษตรทางวิทยภาษาชาวเขาของสองหมู่บ้านไม่มีความสัมพันธ์กับระดับการยอมรับการเกษตรกรรมผสมผสาน (หน้า 74,78,79) ปัญหาและอุปสรรคในการยอมรับและไม่ยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้งพบว่ามีปัญหาหลายอย่างเช่นที่ดินเพาะปลูกอยู่กระจัดกระจาย ขาดน้ำ ราคาผลผลิตตกต่ำ ความไม่มั่นคงในอนาคต การขาดการส่งเสริมการเกษตรของเจ้าหน้าที่ราชการ ผลกระทบอันเนื่องมาจากการท่องเที่ยว ที่ดินเพาะปลูกอยู่ในเขตอุทยานแห่งชาติ เป็นต้น (หน้า 74-76,79,29-87) |
|
Education and Socialization |
เกษตรกรม้งส่วนใหญ่ไม่ได้เรียนหนังสือ กลุ่มที่เรียนโดยมากจะเรียนน้อยกว่าระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 โดยคิดเป็น 62.6 % สำหรับม้งที่เรียนตั้งแต่ระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 ขึ้นไปนั้นมี 37.4% ของจำนวนประชากร บางส่วนอ่านได้แต่เขียนหนังสือไม่ได้ ซึ่งจากการศึกษาระบุว่าการศึกษาไม่มีความสัมพันธ์กับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสาน (หน้า 77,84,บทคัดบ่อ หน้า ฆ) |
|
Health and Medicine |
มีคนติดยาเสพติดจำนวน 13.1 % (ตารางหน้า 31) |
|
Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
Social Cultural and Identity Change |
|
Map/Illustration |
ตาราง อายุของเกษตรกรม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุย (หน้า 30) การติดยาเสพติด,การศึกษา,จำนวนสมาชิกในครัวเรือนม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุย (หน้า 31,32,33) แหล่งน้ำเพื่อการเกษตร (หน้า 34) จำนวนครั้งในการติดต่อเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร (หน้า 35) จำนวนครั้งในการเข้ารับการฝึกอบรมการเกษตรที่สูง (หน้า 36) การรับฟังรายการทางการเกษตรจากสถานีวิทยุกระจายเสียงภาคภาษาชาวเขา (หน้า 37) จำนวนแรงงานในครัวเรือน (หน้า 38) รายได้ (หน้า 40) จำนวนพื้นที่ที่ใช้ในการเกษตร (หน้า 41) แสดงความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (หน้า 42) แสดงความมุ่งหวังในชีวิตของม้ง (หน้า 43) แสดงความมุ่งหวังในอนาคตของลูกหลานของม้ง (หน้า 44) การยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสาน (หน้า 45) เปรียบเทียบความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของม้ง (หน้า 46) แสดงเปรียบเทียบความมุ่งหวังในชีวิต ,อนาคตของลูกหลานของม้งบ้านช่างเคี่ยนและบ้านดอยปุย (หน้า 49,51) แสดงความสัมพันธ์ระหว่างอายุกับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุย (หน้า 53) ความสัมพันธ์ระหว่างการติดยาเสพติดกับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของม้ง (หน้า 54) ความสัมพันธ์ระหว่างระดับการศึกษา,จำนวนสมาชิกในครัวเรือน,ลักษณะแหล่งน้ำ,การติดต่อกับเจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเกษตร,การเข้านับการฝึกอบรมการเกษตรที่สูงกับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสาน (หน้า 56-60) แสดงความสัมพันธ์ระหว่างการรับฟังรายการการเกษตรทางวิทยุกับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้งบ้านช่างเคี่ยน-ดอยปุย (หน้า 62) จำนวนแรงงานในครัวเรือน,รายได้, จำนวนพื้นที่ที่ใช้ในการเกษตรกับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้ง (หน้า 63,64,65)ความตระหนักถึงคุณประโยชน์ของทรัพยากรธรรมชาติ (หน้า 66) ความมุ่งหวังในชีวิตตนเอง,ความมุ่งหวังในอนาคตลูกหลานกับระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้ง (หน้า 67,68) เปรียบเทียบระดับการยอมรับ,ค่าสหสัมพันธ์ระดับการยอมรับ,ค่าความสัมพันธ์ระดับการยอมรับระบบการเกษตรกรรมผสมผสานของเกษตรกรม้งบ้านช่างเคี่ยนและบ้านดอยปุยกับตัวแปรต่างๆ (หน้า 70,72,73) ภาพ แสดงกรอบแนวคิดของตัวแปรปัจจัยต่างๆ กับระดับการยอมรับที่ใช้ในการศึกษา (หน้า 7) พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวพระราชทานพันธุ์พืชและพันธุ์สัตว์ใก้แก่กลุ่มผู้นำม้งบ้านช่างเคี่ยน พ.ศ.2512 (หน้า 113,114) ไร่เกษตรผสมผสาน (หน้า 115,116,118-121) การเลี้ยงหมู,ไก่ในสวนลิ้นจี่ (หน้า 117) |
|
|