สมัครสมาชิก   
| |
ค้นหาข้อมูล
ค้นหาแบบละเอียด
  •   ความเป็นมาและหลักเหตุผล

    เพื่อรวบรวมงานวิจัยทางชาติพันธุ์ที่มีคุณภาพมาสกัดสาระสำคัญในเชิงมานุษยวิทยาและเผยแผ่สาระงานวิจัยแก่นักวิชาการ นักศึกษานักเรียนและผู้สนใจให้เข้าถึงงานวิจัยทางชาติพันธุ์ได้สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น

  •   ฐานข้อมูลจำแนกกลุ่มชาติพันธุ์ตามชื่อเรียกที่คนในใช้เรียกตนเอง ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้ คือ

    1. ชื่อเรียกที่ “คนอื่น” ใช้มักเป็นชื่อที่มีนัยในทางเหยียดหยาม ทำให้สมาชิกกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ รู้สึกไม่ดี อยากจะใช้ชื่อที่เรียกตนเองมากกว่า ซึ่งคณะทำงานมองว่าน่าจะเป็น “สิทธิพื้นฐาน” ของการเป็นมนุษย์

    2. ชื่อเรียกชาติพันธุ์ของตนเองมีความชัดเจนว่าหมายถึงใคร มีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมอย่างไร และตั้งถิ่นฐานอยู่แห่งใดมากกว่าชื่อที่คนอื่นเรียก ซึ่งมักจะมีความหมายเลื่อนลอย ไม่แน่ชัดว่าหมายถึงใคร 

     

    ภาพ-เยาวชนปกาเกอะญอ บ้านมอวาคี จ.เชียงใหม่

  •  

    จากการรวบรวมงานวิจัยในฐานข้อมูลและหลักการจำแนกชื่อเรียกชาติพันธุ์ที่คนในใช้เรียกตนเอง พบว่า ประเทศไทยมีกลุ่มชาติพันธุ์มากกว่า 62 กลุ่ม


    ภาพ-สุภาษิตปกาเกอะญอ
  •   การจำแนกกลุ่มชนมีลักษณะพิเศษกว่าการจำแนกสรรพสิ่งอื่นๆ

    เพราะกลุ่มชนต่างๆ มีความรู้สึกนึกคิดและภาษาที่จะแสดงออกมาได้ว่า “คิดหรือรู้สึกว่าตัวเองเป็นใคร” ซึ่งการจำแนกตนเองนี้ อาจแตกต่างไปจากที่คนนอกจำแนกให้ ในการศึกษาเรื่องนี้นักมานุษยวิทยาจึงต้องเพิ่มมุมมองเรื่องจิตสำนึกและชื่อเรียกตัวเองของคนในกลุ่มชาติพันธุ์ 

    ภาพ-สลากย้อม งานบุญของยอง จ.ลำพูน
  •   มโนทัศน์ความหมายกลุ่มชาติพันธุ์มีการเปลี่ยนแปลงในช่วงเวลาต่างๆ กัน

    ในช่วงทศวรรษของ 2490-2510 ในสาขาวิชามานุษยวิทยา “กลุ่มชาติพันธุ์” คือ กลุ่มชนที่มีวัฒนธรรมเฉพาะแตกต่างจากกลุ่มชนอื่นๆ ซึ่งมักจะเป็นการกำหนดในเชิงวัตถุวิสัย โดยนักมานุษยวิทยาซึ่งสนใจในเรื่องมนุษย์และวัฒนธรรม

    แต่ความหมายของ “กลุ่มชาติพันธุ์” ในช่วงหลังทศวรรษ 
    2510 ได้เน้นไปที่จิตสำนึกในการจำแนกชาติพันธุ์บนพื้นฐานของความแตกต่างทางวัฒนธรรมโดยตัวสมาชิกชาติพันธุ์แต่ละกลุ่มเป็นสำคัญ... (อ่านเพิ่มใน เกี่ยวกับโครงการ/คู่มือการใช้)


    ภาพ-หาดราไวย์ จ.ภูเก็ต บ้านของอูรักลาโว้ย
  •   สนุก

    วิชาคอมพิวเตอร์ของนักเรียน
    ปกาเกอะญอ  อ. แม่ลาน้อย
    จ. แม่ฮ่องสอน


    ภาพโดย อาทิตย์    ทองดุศรี

  •   ข้าวไร่

    ผลิตผลจากไร่หมุนเวียน
    ของชาวโผล่ว (กะเหรี่ยงโปว์)   
    ต. ไล่โว่    อ.สังขละบุรี  
    จ. กาญจนบุรี

  •   ด้าย

    แม่บ้านปกาเกอะญอ
    เตรียมด้ายทอผ้า
    หินลาดใน  จ. เชียงราย

    ภาพโดย เพ็ญรุ่ง สุริยกานต์
  •   ถั่วเน่า

    อาหารและเครื่องปรุงหลัก
    ของคนไต(ไทใหญ่)
    จ.แม่ฮ่องสอน

     ภาพโดย เพ็ญรุ่ง สุริยกานต์
  •   ผู้หญิง

    โผล่ว(กะเหรี่ยงโปว์)
    บ้านไล่โว่ 
    อ.สังขละบุรี
    จ. กาญจนบุรี

    ภาพโดย ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ
  •   บุญ

    ประเพณีบุญข้าวใหม่
    ชาวโผล่ว    ต. ไล่โว่
    อ.สังขละบุรี  จ.กาญจนบุรี

    ภาพโดยศรยุทธ  เอี่ยมเอื้อยุทธ

  •   ปอยส่างลอง แม่ฮ่องสอน

    บรรพชาสามเณร
    งานบุญยิ่งใหญ่ของคนไต
    จ.แม่ฮ่องสอน

    ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม
  •   ปอยส่างลอง

    บรรพชาสามเณร
    งานบุญยิ่งใหญ่ของคนไต
    จ.แม่ฮ่องสอน

    ภาพโดย เบญจพล  วรรณถนอม
  •   อลอง

    จากพุทธประวัติ เจ้าชายสิทธัตถะ
    ทรงละทิ้งทรัพย์ศฤงคารเข้าสู่
    ร่มกาสาวพัสตร์เพื่อแสวงหา
    มรรคผลนิพพาน


    ภาพโดย  ดอกรัก  พยัคศรี

  •   สามเณร

    จากส่างลองสู่สามเณร
    บวชเรียนพระธรรมภาคฤดูร้อน

    ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม
  •   พระพาราละแข่ง วัดหัวเวียง จ. แม่ฮ่องสอน

    หล่อจำลองจาก “พระมหามุนี” 
    ณ เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า
    ชาวแม่ฮ่องสอนถือว่าเป็นพระพุทธรูป
    คู่บ้านคู่เมืององค์หนึ่ง

    ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

  •   เมตตา

    จิตรกรรมพุทธประวัติศิลปะไต
    วัดจองคำ-จองกลาง
    จ. แม่ฮ่องสอน
  •   วัดจองคำ-จองกลาง จ. แม่ฮ่องสอน


    เสมือนสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม
    เมืองไตแม่ฮ่องสอน

    ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม
  •   ใส

    ม้งวัยเยาว์ ณ บ้านกิ่วกาญจน์
    ต. ริมโขง อ. เชียงของ
    จ. เชียงราย
  •   ยิ้ม

    แม้ชาวเลจะประสบปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัย
    พื้นที่ทำประมง  แต่ด้วยความหวัง....
    ทำให้วันนี้ยังยิ้มได้

    ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม
  •   ผสมผสาน

    อาภรณ์ผสานผสมระหว่างผ้าทอปกาเกอญอกับเสื้อยืดจากสังคมเมือง
    บ้านแม่ลาน้อย จ. แม่ฮ่องสอน
    ภาพโดย อาทิตย์ ทองดุศรี
  •   เกาะหลีเป๊ะ จ. สตูล

    แผนที่ในเกาะหลีเป๊ะ 
    ถิ่นเดิมของชาวเลที่ ณ วันนี้
    ถูกโอบล้อมด้วยรีสอร์ทการท่องเที่ยว
  •   ตะวันรุ่งที่ไล่โว่ จ. กาญจนบุรี

    ไล่โว่ หรือที่แปลเป็นภาษาไทยว่า ผาหินแดง เป็นชุมชนคนโผล่งที่แวดล้อมด้วยขุนเขาและผืนป่า 
    อาณาเขตของตำบลไล่โว่เป็นส่วนหนึ่งของป่าทุ่งใหญ่นเรศวรแถบอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี 

    ภาพโดย ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ
  •   การแข่งขันยิงหน้าไม้ของอาข่า

    การแข่งขันยิงหน้าไม้ในเทศกาลโล้ชิงช้าของอาข่า ในวันที่ 13 กันยายน 2554 ที่บ้านสามแยกอีก้อ อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย
 
  Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database
Sorted by date | title

   Record

 
Subject ประชากร,สังคม,เศรษฐกิจ,ลำปาง
Author ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง
Title ลักษณะทางเศรษฐกิจสังคมของชุมชนและประชาชน ในพื้นที่กิ่วลม 3 จังหวัดลำปาง
Document Type หนังสือ Original Language of Text ภาษาอังกฤษ
Ethnic Identity - Language and Linguistic Affiliations ไม่ระบุ
Location of
Documents
สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ Total Pages 236 Year 2543
Source ไม่ชัดเจน
Abstract

เนื้อหาภายหนังสือเล่มนี้กล่าวถึงการศึกษา หมู่บ้าน 10 แห่งจาก 3 อำเภอใน จ.ลำปาง อันเป็นพื้นที่ที่โครงการชลประทานกิ่วลมครอบคลุมอยู่ว่าการสร้างระบบชลประทานจะส่งผลกระทบต่อประชากรในแง่ใดบ้างโดยศึกษาตั้งแต่ประวัติความเป็นมาของประชากร ลักษณะทางสังคม ความเชื่อ เศรษฐกิจ โดยเฉพาะความเห็นของประชากรต่อการชลประทาน พบว่ากว่าร้อยละ 80 เห็นด้วย และถึงแม้ว่าจะมีการพูดถึงปัญหาที่จะตามมา ผู้เขียนได้กล่าวถึงข้อเสนอแนะในการแก้ปัญหานี้ไว้อีกด้วย

Focus

สภาพโดยรวมของประชากรในพื้นที่กิ่วลม 3 จ.ลำปาง ทั้งสังคม เศรษฐกิจและความรู้สึกของประชากรที่ได้รับผลกระทบกับระบบชลประทาน

Theoretical Issues

ไม่มี

Ethnic Group in the Focus

ประชากรจากทั้งหมด 10 หมู่บ้าน จาก อ.ห้างฉัตร 4 หมู่บ้าน อ.เกาะคา 3 หมู่บ้านและ อ.เมือง 3 หมู่บ้าน (หน้า 1)

Language and Linguistic Affiliations

ไม่มีข้อมูล

Study Period (Data Collection)

10-26 ตุลาคม 2533 (เก็บข้อมูลภาคสนาม) และเก็บข้อมูลเพิ่มเติม มกราคม 2534

History of the Group and Community

คนกลุ่มแรกที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานตามหมู่บ้านต่าง ๆ มักจะมาจากหมู่บ้านใกล้เคียงภายใน จ.ลำปาง จะมีที่มาไกลออกไปบ้างคือ บรรพบุรุษของประชากร ที่มาจากทั้งเชียงราย หรือลาว (หน้า 20)

Settlement Pattern

จากการสำรวจหมู่บ้านมักตั้งอยู่ในบริเวณที่ราบลุ่ม ใกล้แหล่งน้ำ เหมาะแก่เกษตรกรรม (หน้า 20)

Demography

ประชากรเฉลี่ย 4.5 คน / ครอบครัว แรงงานอายุ 15-64 ปี เฉลี่ยร้อยละ 3.4 อัตราส่วนชาย/หญิง คือ 101.8/100 เกษตรกร ร้อยละ 31.8 รับจ้างทั่วไป ร้อยละ 17.5 รับจ้างเอกชน ร้อยละ 7.2 ค้าขาย ร้อยละ 5.4 รับราชการ 2.5 ไม่ได้ทำงาน ร้อยละ 29.3

Economy

รายได้มาจากการรับจ้างและธุรกิจส่วนตัวเป็นส่วนใหญ่ กว่าร้อยละ 50 เป็นรายได้จากการเพาะปลูก อีกร้อยละ 29 เป็นรายได้จากการเลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 7 จาก อุตสาหกรรมครัวเรือน และ ร้อยละ 20 จากรายได้เสริม

Social Organization

ไม่มีข้อมูล

Political Organization

มีการตั้งกลุ่มต่างๆ ตามนโยบายของรัฐบาลสามารถแบ่งออกเป็นสามประเภทใหญ่ ๆ ได้แก่ 1. กลุ่มการเมืองการปกครอง เช่น กลุ่มสภาตำบล กรรมการหมู่บ้าน 2. กลุ่มเศรษฐกิจ เช่น กลุ่ม ธกส. กลุ่ม ธนาคารข้าว 3. กลุ่มทางสังคม เช่น กลุ่มแม่บ้าน กลุ่มฌาปนกิจ (หน้า 40)

Belief System

จากที่ประชากรทั้งหมดเป็นคนไทยนับถือศาสนาพุทธ วัดจึงเป็นศูนย์กลางของชุมชน นอกจากนี้ยังมีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ตามความเชื่อของประชากร เช่น ศาลเจ้าพระยาจ่าบ้าน ที่บ้านง้าวพิชัย และศาลเจ้าอมรินทร์ ที่บ้านหมอสม (หน้า 22, 24)

Education and Socialization

จบการศึกษา ประถมศึกษา 1-4 ร้อยละ 52.7 ประถมศึกษา 5-6 ร้อยละ 17.7 มัธยมศึกษา 1-3 ร้อยละ 6.1 มัธยมศึกษา 4-6 ร้อยละ 8.3 ระดับสูง ร้อยละ 4.5 ไม่มีการศึกษา ร้อยละ 10.7

Health and Medicine

มีประชากรที่มีปัญหาทางด้านสุขภาพเนื่องจาก 1. พฤติกรรมการรับประทานอาหารดิบคือ บ้านง้าวพิชัย 2. ต้องการสถานีอนามัย คือ บ้านสันป่าสัก 3. ได้รับมลพิษจากโรงงานอุตสาหกรรมคือ บ้านหมอสม (หน้า 42)

Art and Crafts (including Clothing Costume)

งานศิลปหัตถกรรมที่ จ.ลำปาง จัดเป็นอุสาหกรรมในครัวเรือนมี่สร้างรายได้ มีอาทิเช่น การจักสานไม้ไผ่ที่บ้านหนองขามและบ้านง้าวพิชัย งานเย็บปักที่บ้านปงใต้ ไม้กวาดที่บ้านจู้ด หรือขนมจีน ที่บ้านนาน้อย เป็นต้น (หน้า 32)

Folklore

ส่วนกิจกรรมที่ประชากรมีร่วมกันนั้นเป็นกิจกรรมที่เกี่ยวเนื่องกับศาสนา เช่น งานสลากก๋วย งานปอย ประเพณีสาด น้ำสงกรานต์ ก่อเจดีย์ทราย รดน้ำดำหัวผู้ใหญ่ (หน้า 24)

Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation)

1.) ประชากรส่วนใหญ่เป็นประชากรที่มาจากบริเวณใกล้เคียงอพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐาน 2.) ประชากรส่วนใหญ่มีรายได้จากเกษตรกรรม 3.) ประชากรส่วนใหญ่เชื่อว่าโครงการชลประทานนี้จะเป็นประโยชน์ต่อระบบเศรษฐกิจ

Social Cultural and Identity Change

หมู่บ้านมีการพึ่งพาแหล่งน้ำเป็นอย่างมาก เนื่องเกษตรกรรมเป็นรายได้หลักของประชากร ดังนั้น เมื่อแหล่งน้ำไม่อุดมสมบูรณ์ดังอดีต วิถีชีวิตของประชากรก็เปลี่ยนไป ที่ดินอาจถูกทิ้งให้รกร้างว่างเปล่า ดังนั้นการชลประทานที่ดีจะสามารถยกระดับชีวิตของประชากรให้กลับมาสู่ความอุดมสมบูรณ์ แต่ปัญหาที่ตามมาอาจะเกิดการแย่งน้ำ ใช้น้ำไม่คุ้มค่า การแก้ปัญหาได้ดีที่สุดคือ การให้ความรู้ความเข้าใจแก่ประชากร รวมทั้งวางระบบการแบ่งสรรปันส่วนน้ำตั้งแต่ระยะแรกที่มีการสร้างระบบชลประทาน

Critic Issues

ไม่มีข้อมูล

Other Issues

ไม่มี

Map/Illustration

ตาราง 1. Age of Village and Originality (หน้า 6) 2. Settlement Pattern and Household Cluster (หน้า 7) 3. Center for Social Relation?(หน้า 8) 4. Religion Days?(หน้า 9) 5. Population : Number of Household?(หน้า 10) 6. Vehicle : Type of Vehicle?(หน้า 11) 7. Occupation Structure (หน้า 12) 8. Land and Used at Village Level (หน้า 13) 9. Rice and Farm Crops Cultivation (หน้า 14) 10. Fruit Trees (หน้า 15) 11. Number of Livestock and Household Raised(หน้า 16) 12. Some Indicator of Village?(หน้า 17) 13. Type of Group and Household Member (หน้า 18) 14. Problems Identification of Village Level (หน้า 19) 15. Percentage of Household Occupation by Village (หน้า 28) 16. ตารางการเลี้ยงสัตว์ (หน้า 38) 17. Population 5 Years age Group by Sex (หน้า 45) 18. Education Attainment by Age and Sex (หน้า 50) 19. Male Occupation by Sex Group (หน้า 52) 20. Female Occupation by Sex Group (หน้า 53) 21. Land Holding and Land Used (หน้า 55) 22. Land Certificated (หน้า 56) 23. Rice Cultivation and Field Crops (หน้า 57) 24. Area of Orchard (หน้า 58) 25. Type of Orchard and Growing Household (หน้า 59) 26. Livestock and Raising Household (หน้า 61) 27. Number of Employee by Sex (หน้า 62) 28. Period of Employ by Type of Employ (หน้า 63) 29. Source of Income (หน้า 66) 30. Type of Household Expenditure (หน้า 68) 31. Type of Properties and Number?(หน้า 70) 32. Economic Status of Sample Household (หน้า 72) 33. Place of Birth (หน้า 73) 34. Type of Group and Number (หน้า 74) 35. Frequency of Information by Sources (หน้า 75) 36. Social Activities and Participation (หน้า 76)

Text Analyst ศิริเพ็ญ วรปัสสุ Date of Report 24 ก.ย. 2567
TAG ประชากร, สังคม, เศรษฐกิจ, ลำปาง, Translator -
 
 

 

ฐานข้อมูลอื่นๆของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
  ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ในประเทศไทย
จารึกในประเทศไทย
จดหมายเหตุทางมานุษยวิทยา
แหล่งโบราณคดีที่สำคัญในประเทศไทย
หนังสือเก่าชาวสยาม
ข่าวมานุษยวิทยา
ICH Learning Resources
ฐานข้อมูลเอกสารโบราณภูมิภาคตะวันตกในประเทศไทย
ฐานข้อมูลประเพณีท้องถิ่นในประเทศไทย
ฐานข้อมูลสังคม - วัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เมนูหลักภายในเว็บไซต์
  หน้าหลัก
งานวิจัยชาติพันธุ์ในประเทศไทย
บทความชาติพันธุ์
ข่าวชาติพันธุ์
เครือข่ายชาติพันธุ์
เกี่ยวกับเรา
เมนูหลักภายในเว็บไซต์
  ข้อมูลโครงการ
ทีมงาน
ติดต่อเรา
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
ช่วยเหลือ
  กฏกติกาและมารยาท
แบบสอบถาม
คำถามที่พบบ่อย


ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เลขที่ 20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ 10170 
Tel. +66 2 8809429 | Fax. +66 2 8809332 | E-mail. webmaster@sac.or.th 
สงวนลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2549    |   เงื่อนไขและข้อตกลง