| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ (กะเหรี่ยง),ทัศนคติ, การอนุรักษ์, เชียงใหม่, ตาก |
| Author |
อดิสรณ์ กองเพิ่มพูล |
| Title |
ทัศนคติของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
(เอกสารฉบับเต็ม) |
Total Pages |
101 |
Year |
2543 |
| Source |
หลักสูตรปริญญาวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต(เกษตรศาสตร์) สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตร บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
| Abstract |
จากการศึกษาความคิดเรื่องการอนุรักษ์สัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง ปรากฎว่าประเด็นที่ ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงมีทัศนคติเห็นด้วยสูงสุดคือ กวางผาเป็นสัตว์สงวนที่ใกล้สูญพันธุ์ ควรช่วยกันดูแลรักษาให้อยู่คู่ป่าอมก๋อยตลอดไป การทดสอบสมมุติฐานพบว่า ทัศนคติมีความสัมพันธ์กับรายได้ของครัวเรือนในระดับต่ำ แต่มีความสัมพันธ์กับอายุกับจำนวนสมาชิกในครัวเรือนในระดับปานกลางและมีสัมพันธ์กับความสามารถในการอ่านหนังสือ การติดต่อกับโลกภายนอก และการได้รับข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับการอนุรักษ์ในระดับสูง ปัญหาที่เกี่ยวข้องกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าที่สำคัญคือ ไฟป่าในฤดูแล้ง การถางป่าเพื่อทำไร่เลื่อนลอยเหนือต้นน้ำ การล่าสัตว์เพื่อจำหน่าย การลักลอบตัดไม้ ตลอดจนปัญหาระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐและราษฎรที่อาศัยอยู่ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่า ส่วนความต้องการในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าคือ ต้องการให้มีการจัดเวรยามเฝ้าระวังไฟป่าและทำแนวกันไฟ ต้องการให้มีการจัดสรรที่ดินทำกินให้เพียงพอ ต้องการเข้ารับการศึกษาอบรมความรู้เกี่ยวกับการอนุรักษ์สัตว์ป่า ต้องการให้มีกฎหมายเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าที่รัดกุม และต้องการเข้าร่วมโครงการปลูกป่าและอนุรักษ์สัตว์ป่าเพื่อฟื้นฟูส่วนที่เสื่อมโทรม |
|
| Focus |
ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างลักษณะส่วนบุคคล เศรษฐกิจและสังคม กับทัศนคติต่อการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า ตลอดจนปัญหาความต้องการของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย ในเขตตำบลม่อนจอง อำเภออมก๋อย ตำบลมืดกา อำเภอดอยเต่า จังหวัดเชียงใหม่ และอำเภอสามเงา จังหวัดตาก |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ปรากฏชัดเจน ระบุเพียงว่าประชากรกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 71.0 สามารถพูดภาษาไทยได้ (หน้า 39) |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย จัดตั้งเมื่อ พ.ศ. 2526 เพื่อการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติเดิมพื้นที่นี้ประกาศเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่ารวมอยู่ในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าแม่ตื่น ตั้งแต่ พ.ศ. 2521 เนื่องจากความไม่สะดวกในการบริหารงานและการตรวจตราดูแลพื้นที่ รัฐบาลจึงได้ประกาศพื้นที่ส่วนเหนือ แยกออกมาเป็นเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย ประกาศในราชกิจจานุเบกษา เล่มที่ 100 ตอนที่ 135 ลงวันที่ 19 สิงหาคม พ.ศ. 2526 (หน้า 6) |
|
| Demography |
เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย มีกะเหรี่ยงอาศัยอยู่จำนวน 11 หมู่บ้าน 302 ครัวเรือน 1,411 คน (หน้า 2) ประชากรที่ใช้ในการศึกษาได้แก่ ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ภายในเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย จังหวัดเชียงใหม่และตาก จำนวน 3 ตำบล 3 อำเภอ 11 หมู่บ้าน 1,411 คน (หน้า 30) ประชากรกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 74.0 เป็นเพศชาย และร้อยละ 26.0 เป็นเพศหญิง ส่วนใหญ่มีอายุระหว่าง 30-39 ปีคิดเป็นร้อยละ 34.0 รองลงมาคืออายุระหว่าง 20-29 ปี ร้อยละ 25.0 อายุ 40-49 ปี ร้อยละ 24.0 ตามลำดับ สมาชิกในครัวเรือนส่วนใหญ่ร้อยละ 53.0 มีจำนวนสมาชิกในครอบครัวระหว่าง 4-6 คน และ 7-10 คน ร้อยละ 26.0 ตามลำดับ (หน้า 36-37) |
|
| Economy |
ประชากรกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ประมาณร้อยละ 95.0 มีที่ดินของตนเอง มีขนาดพื้นที่ทำการเกษตรเฉลี่ย 7.0 ไร่ ส่วนใหญ่ร้อยละ 86.0 ประกอบอาชีพทำนา ประชากรร้อยละ 56.7 ไม่ประกอบอาชีพทำสวน มีเพียงร้อยละ 16.1 ทำสวนกล้วย ร้อยละ 13.2 ทำสวนพริก ร้อยละ 12.5 ทำสวนมะเขือ ร้อยละ 1.5 ทำสวนลำใย และพบว่าประชากรกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 64.3 ไม่ประกอบอาชีพทำไร่ รองลงมาร้อยละ 16.0 ทำไร่ข้าวโพด ร้อยละ 13.4 ทำไร่ถั่วเหลืองและร้อยละ 6.3 ทำไร่ข้าว ในด้านการเลี้ยงสัตว์พบว่า ประชากรร้อยละ 30.8 ประกอบอาชีพเลี้ยงไก่ ร้อยละ 21.3 เลี้ยงหมู ร้อยละ 19.2 เลี้ยงโค ร้อยละ 15.4 ไม่ประกอบอาชีพเลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 11.5 เลี้ยงกระบือ ตามลำดับ ด้านการปลูกพืชพบว่า เกษตรกรที่เป็นกลุ่มตัวอย่างมีรายได้จากการทำนา ร้อยละ 40.0 ร้อยละ 38.0 ไม่มีรายได้หลักจากการปลูกพืช ร้อยละ 12.0 มีรายได้จากการทำไร่และร้อยละ 10.0 มีรายได้จากการทำสวน ร้อยละ 58.3 ไม่มีรายได้จากการเลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 20.4 มีรายได้จากการเลี้ยงหมู ร้อยละ 9.3 มีรายได้จากการเลี้ยงโค เกษตรกรส่วนใหญ่ร้อยละ 85.0 ไม่มีรายได้หลักจากการรับจ้าง รองลงมาคือร้อยละ 10.0 มีรายได้จากการถางหญ้า ร้อยละ 99.0 ไม่มีรายได้จากการค้าขายและร้อยละ 97.0 ไม่มีรายได้หลักจากแหล่งอื่นๆ เกษตรกรกลุ่มตัวอย่าง มีรายได้ของครอบครัวเฉลี่ย 8,044.1 บาทต่อปี (หน้า 40-45 ) |
|
| Social Organization |
lกะเหรี่ยงค่อนข้างสันโดษ ยึดการพออยู่พอกินเป็นหลักในการดำเนินชีวิตเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ค่อนข้างอนุรักษ์นิยมและผูกพันกับธรรมชาติ(หน้า 15) |
|
| Belief System |
ความเชื่อทางศาสนาแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภท คือ คติผีสางเทวดาและคติถือของขลังของศํกดิ์สิทธิ์ โดยเชื่อว่าอำนาจเหนือธรรมชาติมีพฤติกรรมเหมือนมนุษย์แต่มีอำนาจยิ่งใหญ่กว่ามนุษย์ กะเหรี่ยงมีความเชื่อว่า เงินตราเป็นบ่อเกิดของความตาย เป็นสมบัติของคนตาย จึงมีประเพณีวางเงินไว้ที่ร่างกายของผู้ตาย 4 จุด คือ ที่ตาสองข้าง ปาก ฝ่ามือทั้งสองข้าง และเหนือหัวใจ เพื่อเป็นสิ่งเตือนใจและเป็นค่าใช้จ่ายของคนตาย กะเหรี่ยงเชื่อว่า น้ำเป็นที่อาศัยของผีน้ำ การใช้น้ำจึงต้องมีพิธีกรรมเพื่อขอโทษผีน้ำ ดังนั้น เมื่อมีการสร้างฝายจึงต้องมีหอผีบริเวณหัวฝาย ฝายต้องปล่อยให้น้ำไหลผ่านฝายได้มิเช่นนั้นจะผิดผี ทุกปีก่อนทำนาจะต้องมีพิธีบูชาผีฝาย โดยใช้เครื่องเซ่น ธูป เทียน ไก่ต้ม และสุรา นอกจากนี้ บริเวณน้ำออกจากรู ห้ามจับปลา เพราะปลาบริเวณนี้เป็นลูกผีน้ำ ห้ามใช้พื้นที่ดังกล่าวทำมาหากิน ห้ามปัสสาวะใส่น้ำเพราะจะทำให้ผิดผี เกิดภัยพิบัติแก่ผู้กระทำ ชาวบ้านเชื่อว่า ดิน น้ำ และป่า มีผีหรือเจ้าของรักษาอยู่ เมื่อไรที่ผีหรือเจ้าของดิน น้ำ และป่าหนีไป น้ำก็จะแห้งป่าจะแล้ง ปลูกอะไรไม่ได้ผล (หน้า 15-18) |
|
| Education and Socialization |
ประชากรกลุ่มตัวอย่างร้อยละ 83.0 ไม่ได้รับการศึกษา และร้อยละ 8.0 จบการศึกษาระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 และส่วนใหญ่ร้อยละ 78.0 ไม่สามารถอ่านหนังสือได้แต่ประชากรส่วนใหญ่ร้อยละ 71.0 สามารถพูดภาษาไทยได้ (หน้า 38-39) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
หอผีฝาย ยกพื้นสูงประมาณ 1 เมตร หลังคามุงด้วยใบคละคลึง (คล้ายใบพุทธรักษา) บันไดหอผีสร้างด้วยไม้ไผ่ สร้างต้นไม้จำลองผูกติดกับหอผี ตัดกระดาษทำดอกเงินดอกทองแขวนไว้ที่ต้นไม้จำลอง มีกระบอกไม้ไผ่ใส่น้ำแขวนไว้ที่หอผี (หน้า 18) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Other Issues |
การอนุรักษ์ป่า ประชากรกลุ่มตัวอย่าง ส่วนใหญ่ร้อยละ 52.0 ติดต่อกับโลกภายนอกน้อยกว่า 1 ครั้งต่อเดือน รองลงมาคือร้อยละ 34.0 ติดต่อกับโลกภายนอก 1-2 ครั้งต่อเดือน ประชากรส่วนใหญ่ร้อยละ 63.0 ได้รับข่าวสารการอนุรักษ์ป่าไม้จากเจ้าหน้าที่หน่วยงานของรัฐ(หน้า 46-47) ประชากรร้อยละ 66.0 ต้องการให้มีการจัดสรรที่ดินให้แก่ราษฎรอย่างเพียงพอเพื่อลดการบุกรุกทำลายป่า ร้อยละ 51.0 ต้องการให้มีการทำแนวกันไฟป่า ประชากรส่วนใหญ่ร้อยละ 39.0 ต้องการให้หน่วยงานราชการเข้ามาดำเนินโครงการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าในรูปแบบผสมผสานของการทำงานร่วมกันระหว่างเจ้าหน้าที่ของรัฐกับประชาชน (หน้า 57-58) |
|
| Map/Illustration |
ตาราง - เพศของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(36) - อายุของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(37) - จำนวนสมาชิกในครัวเรือนของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(37) - ระดับการศึกษาของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(38) - สิทธิการถือครองที่ดินของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(39) - ขนาดพื้นที่ทำการเกษตรของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(42) - รายได้หลักจากการปลูกพืช(42) - รายได้หลักจากการเลี้ยงสัตว์(43) - รายได้ของครัวเรือนของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(45) - ประเภทแหล่งน้ำใช้ในการเกษตรของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(45) - การติดต่อกับโลกภายนอกของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(46) - คะแนนเฉลี่ยทัศนคติของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงต่อการการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้(49) - ความสัมพันธ์ของอายุกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า(52) - ความสัมพันธ์ระหว่างสมาชิกในครัวเรือนกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(53) - ความสัมพันธ์ระหว่างความสามารถในการอ่านหนังสือกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(53) - ความสัมพันธ์ระหว่างขนาดพื้นที่ทำการเกษตรกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(54) - ความสัมพันธ์ระหว่างรายได้ของครัวเรือนกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(55) - ความสัมพันธ์ระหว่างการติดต่อกับโลกภายนอกกับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(55) - ความสัมพันธ์ระหว่างการได้รับข่าวสารเกี่ยวกับการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่ากับทัศนคติในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ และสัตว์ป่าของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง(56) - ปัญหาในการอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่าของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(58) - ความต้องการความสนับสนุนจากหน่วยงานราชการของกลุ่มประชากรที่ศึกษา(59) ภาพ - แผนที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าอมก๋อย(7) - แผนภูมิกรอบแนวคิดในการวิจัย(30) - แผนภูมิการสุ่มตัวอย่าง จังหวัดเชียงใหม่(31) - แผนภูมิการสุ่มตัวอย่าง จังหวัดตาก(32) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
