| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ (กะเหรี่ยง),สาธารณสุข,คุณภาพชีวิต,การพัฒนา,เชียงใหม่ |
| Author |
พัฒน์ สุจำนง และคณะ |
| Title |
การสาธารณสุขมูลฐานเพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตของชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยง |
| Document Type |
รายงานการวิจัย |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
151 |
Year |
2530 |
| Source |
ศูนย์ประชากรศึกษาในการพัฒนาการเกษตรและชนบท มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
| Abstract |
งานนี้แสดงให้เห็นว่าในการพัฒนาสาธารณสุขมูลฐานได้เน้นให้ชาวบ้านหันมาใช้ส้วมมากขึ้น สำหรับแหล่งน้ำดื่มให้ถูกสุขลักษณะ ให้การสุขศึกษาแก่ชาวบ้านโดยเน้นกลุ่มเด็กและเยาวชน สนับสนุนให้มารดาฝากครรภ์กับเจ้าหน้าที่สาธารณสุขและขจัดบริโภคนิสัยซึ่งมีผลต่อโภชนาการที่ไม่ดี ส่วนในเรื่องการส่งเสริมการเกษตร ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงส่วนใหญ่ยังพึ่งตนเองทางการเกษตรไม่ได้ ทางโครงการฯ จึงมุ่งส่งเสริมให้เพาะปลูกและเลี้ยงสัตว์ที่ถูกต้องตามหลักวิชาการเพื่อเลี้ยงตัวเอง แต่ไม่สามารถขยายผลไปสู่คนกลุ่มใหญ่เนื่องจากมีเงินทุนจำกัด ด้านการศึกษาและพัฒนาชุมชน เป็นการสนับสนุนการดำเนินการที่ มีอยู่แล้วในหมู่บ้าน แต่ในแง่ของการตื่นตัวด้านการศึกษามีค่อนข้างสูง แต่ปัจจัยเกื้อหนุนบางอย่างไม่เอื้ออำนวย เช่น ฐานะทางเศรษฐกิจของครอบครัว ในภาพรวมของโครงการฯ อาจประสบผลสำเร็จในบางด้าน เพราะยังมีอุปสรรคที่ไม่สามารถบรรลุผล ได้เนื่องจากข้อจำกัดในด้านผู้ปฏิบัติงานระดับกลางที่จะนำแนวทางของโครงการฯ ไปปฏิบัติให้เกิดผล |
|
| Focus |
ศึกษาถึงสถานภาพทางด้านการเกษตร การศึกษา การสาธารณสุขมูลฐานและการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนาชุมชน |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
ประเทศไทยได้ดำเนินงานสาธารสุขมูลฐานมานานนับ 10 ปี (หน้า 13) |
|
| Settlement Pattern |
บ้านเรือนส่วนใหญ่ของกลุ่มตัวอย่าง มีเพียงร้อยละ 20 ที่มีส้วมราดน้ำ (ส้วมซึม) (หน้า 76) |
|
| Demography |
กลุ่มตัวอย่างหมู่บ้านที่เลือกศึกษา มีทั้งหมด 284 หลังคาเรือน 1,388 คน จำแนกเป็น บ้านห้วยหยวก 60 หลังคาเรือน 289 คน เป็นชาย 133 คนและหญิง 156 คน บ้านหนองเต่า มี 127 หลังคาเรือน จำนวน 710 คน เป็นชาย 334 คนและหญิง 376 คน (หน้า ง) |
|
| Economy |
เกษตรกรตัวอย่างส่วนใหญ่มีรายได้จากการทำการเกษตรและปศุสัตว์ เช่น สวนไม้ผล ไม้ยืนต้นและการปลูกผักสวนครัว ผักกาดขาว ผักกาดฮ่องเต้ หอมหัวใหญ่ ผักสลัด มะเขือจิ๋ว เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีการปลูกดอกแกสดิโอรัล ส่วนอาชีพปศุสัตว์ จะนิยมเลี้ยงหมูและไก่ (หน้า 37-39, 90, 95) การถือครองที่ดินเพื่อการเกษตร พบว่าประชาชนไม่มีที่นา ร้อยละ 23.7 มีที่นา 3 ไร่และต่ำกว่า มีร้อยละ 31.3 มีที่นา 4-6 ไร่ ร้อยละ 33.7 และมีที่นา 7 ไร่ขึ้นไปร้อยละ 11.3 ในจำนวนครัวเรือนที่มีนา 61 ครัวเรือนมีนาเฉลี่ย 4.87 ไร่ ครัวเรือนที่มีนามากที่สุดคือ 20 ไร่ แหล่งรายได้ของครัวเรือนส่วนใหญ่มาจากการรับจ้างทั่วไป ร้อยละ 41.2 การขายพืชผลการเกษตร ร้อยละ 17.5 ที่เหลือได้จากการขายของป่า ขายสัตว์เลี้ยง (หน้า 90,93) |
|
| Belief System |
ชาวเขาเผ่ากะเหรี่ยงใน 3 หมู่บ้านนิยมเลี้ยงหมูและไก่ เพื่อบริโภคและเพื่อใช้ในการประกอบพิธีกรรม เช่น การเลี้ยงผี สู่ขวัญหรืองานปีใหม่ (หน้า 95) |
|
| Education and Socialization |
ระดับการศึกษาของหัวหน้าครัวเรือน ส่วนใหญ่ไม่ได้รับการศึกษา จำนวน 62 คน (ร้อยละ 77.5) ได้รับการศึกษา 18 คน (ร้อยละ 22.5) ระดับการศึกษาสูงสุดของสมาชิกในครัวเรือน จบระดับประถมศึกษาปีที่ 4 และต่ำกว่า มี 43 คน (ร้อยละ 53.8) ไม่ได้รับการศึกษา 21 คน (ร้อยละ 26.2) และสูงกว่าประถมศึกษาปีที่ 4 16 คน (ร้อยละ 20 ตามลำดับ) ผู้ที่อยู่ในวัยที่จะได้เข้าโรงเรียน ได้มีโอกาสเรียน 63 คน (ร้อยละ 78.8) ร้อยละ 92.5 ต้องการให้บุตรหลานได้รับการศึกษาชั้นสูงขึ้นไป (หน้า 97-99) |
|
| Health and Medicine |
ผสส. และ อสม. เป็นกลุ่มที่ให้บริการและให้ความรู้ทางสาธารณสุขพื้นฐานแก่ประชาชนในหมู่บ้านซึ่งเชื่อมโยงกับงานบริการสาธารณสุขพื้นฐานที่รัฐจัดให้ ไม่ว่าจะเป็นงานด้านโภชนาการ การรักษาพยาบาล งานสุขศึกษา การสุขาภิบาล การวางแผนครอบครัว การอนามัยแม่และเด็ก งานควบคุมป้องกันโรคในท้องถิ่น การเสริมสร้างภูมิคุ้มกัน การส่งเสริมสุขภาพสุขภาพฟันตลอดจนการส่งเสริมสุขภาพจิต (หน้า 17-19) ภาวะการเจ็บป่วยของผู้ใหญ่ในครัวเรือนตัวอย่างที่พบมากที่สุดคือ ไข้หวัด ร้อยละ 45.0 ปวดหัว ปวดเมื่อยตามร่างกาย ร้อยละ 22.5 ท้องเสีย ร้อยละ 15.0 และอื่นๆ ร้อยละ 17.5 ภาวการณ์เจ็บป่วยของเด็กในครัวเรือนตัวอย่างที่พบมากที่สุดคือ เป็นไข้ตัวร้อนและไข้หวัด ร้อยละ 77.5 นอกจากนี้ได้แก่ ท้องเสีย โรคผิวหนัง ร้อยละ 22.5 (หน้า 81) สถานที่ที่ไปรับการบริการด้านการสาธารณะสุข ได้แก่ สถานีอนามัย ร้อยละ 91.3 และโรงพยาบาล ร้อยละ 8.7 (หน้า 88) สาธารณสุขระดับตำบล มี 2 สถาบันที่คอยให้การช่วยเหลือและสนับสนุน คือ โรงพยาบาลชุมชนและสาธารณสุขอำเภอ สาธารณสุขระดับจังหวัด มี 3 สถาบันคือ สาธารณสุขจังหวัด สำนักงานส่งเสริมวิชาการและบริการสาธารณสุข และโรงพยาบาลทั่วไป (โรงพยาบาลประจำจังหวัด) ส่วนระดับศูนย์จะเป็นระดับเฉพาะทาง อาจจะสนับสนุนในด้านการฝึกอบรมที่สูง ส่วนกลางจะเป็นผู้สนับสนุนทุกอย่างไม่ว่าจะเป็น งบประมาณ เทคโนโลยี ยาและเวชภัณฑ์ (หน้า 21) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Other Issues |
การพัฒนา แนวทางการดำเนินงานสาธารณสุขมูลฐาน ใน 3 หมู่บ้าน อาศัยหลักการดังนี้ - ประชาชนเป็นเจ้าของ หรืออาศัยหลักความร่วมมือของชุมชน - การผสมผสานระหว่างหน่วยงานในทุกฝ่ายที่เกี่ยวข้องในงานสาธารณสุข - การใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสม - ระบบบริการสาธารณสุขของรัฐจะต้องสนับสนุนงานสาธารณสุขมูลฐาน (หน้า 27-30) แนวทางการดำเนินงานด้านการพัฒนาการเกษตร เป็นขบวนการพัฒนาที่ต้องต่อเนื่องและครบวงจร ตั้งแต่การเตรียมการผลิต การประกอบการ การแปรรูปและการตลาด โดยมีหลักการรองรับ เช่น เริ่มต้นการพัฒนาการเกษตร ต้องเริ่มต้นจากสภาพความเป็นอยู่ของประชาชนในสิ่งที่เขามี เขาครอบครองอยู่ในปัจจุบัน นักพัฒนาการเกษตร ต้องศึกษาถึงสภาพการด้านปัจจุบันหรือสภาพความเป็นอยู่จริงในท้องถิ่นที่จะพัฒนาเสียก่อน (หน้า 33-34) |
|
| Map/Illustration |
ภาพ - แสดงอาณาเขตติดต่อจังหวัดเชียงใหม่(จ) - แผนที่แสดงที่ตั้งหมู่บ้าน ตำบลแม่วิน(ฉ) - การจัดตั้งกองทุนยาภายในหมู่บ้านเพื่อให้ อสม. และ ผสส.บริการช่วยเหลือชาวบ้าน เมื่อยามเจ็บป่วย (หน้า 31) - การจัดทำประปาภูเขาเพื่อสอนชาวเขาให้รู้จักการใช้น้ำสะอาด(31) - การสาธิตเครื่องสูบน้ำมือโยก(31) - เกษตรกรตัวอย่างบ้านห้วยโป่ง ปลูกมะเขือมีรายได้หลายพันบาท(36) - แม่บ้านชาวเขากำลังขายผักที่ปลูกและเลี้ยงสุกร ต่อมาไม่นานได้สร้างเล้าสุกรไว้ใต้ถุนบ้าน(36) - แปลงสาธิตการทำนาแบบขั้นบันไดเพื่อเพิ่มผลผลิต(36) - คณะดูงานจาก CRS ดูแปลงปลูกผักกาดหงส์(36) ตาราง - กลุ่มหมู่บ้านที่เลือกดำเนินการในเขตตำบลแม่วิน อำเภอสันป่าตอง จังหวัดเชียงใหม่ (ง) - การได้รับภูมิคุ้มกันโรค(80) - ภาวการณ์เจ็บป่วยและพฤติกรรมการรักษาพยาบาล(81) - การสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อม(86,87) - สถานที่ที่ไปรับการบริการด้านการสาธารณสุข(88) - เปรียบเทียบผลการปฏิบัติงานด้านการสาธารณสุขมูลฐานทั้งก่อนและหลังที่โครงการเข้าไป(89) - การถือครองที่ดินและการเพาะปลูก(91) - สถานภาพทางเศรษฐกิจและการพึ่งตนเองได้(93) - การเลี้ยงสัตว์(95) - สภาพทั่วไปของการศึกษาและการพัฒนาชุมชน(97) - การรับรู้และความสนใจในโครงการฯ(101) แผนภูมิ - การบริหารงานจากระดับล่างสู่ระดับสูง(20) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
