จากการศึกษาพบว่า เกษตรกรมีอายุโดยเฉลี่ย 32.07 ปี หากพิจารณาในแง่ของการนับถือศาสนา จะเห็นว่า เกษตรกรได้หันไปนับถือศาสนาคริสต์มากขึ้น ในด้านการศึกษา เด็กในวัยเรียนมีโอกาสเข้ารับการศึกษาในโรงเรียนเพิ่มมากขึ้น โดยเฉพาะในชั้นมัธยมศึกษาจำนวนเด็กชายได้เข้าเรียน ร้อยละ 100 ส่วนเด็กหญิงยังมีผู้ไม่เข้าเรียนร้อยละ 3.10 ซึ่งลดลงจากปี พ.ศ. 2539 ที่มี ผู้ไม่ได้เข้าเรียนถึงร้อยละ 5.90 ส่วนเกษตรกรที่มีอายุ 30 ปีขึ้นไปส่วนใหญ่ไม่ได้รับการศึกษา (ไม่มีการเปลี่ยนแปลง) ในเรื่องของการควบคุมประชากรพบว่า เกษตรกรมีอัตราการเกิดลดลงจากร้อยละ 3.59 ในปี พ.ศ.2539 เป็นร้อยละ 2.85 ในปี พ.ศ.2544 ในขณะที่อัตราการเสียชีวิตเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 0.26 ในปี พ.ศ. 2539 เป็นร้อยละ 0.52 ในปี พ.ศ. 2544 เรื่องของการย้ายถิ่นฐาน เกษตรกรไม่มีการย้ายถิ่นฐาน ในขณะที่ ปี พ.ศ. 2539 มีการย้ายถิ่นฐานออกร้อยละ 1.53 จำนวนสมาชิกโดยเฉลี่ย 7.05 คน ชาวบ้านส่วนใหญ่มีอาชีพเกษตรกรรม การถือครองที่ทำกินเฉลี่ยต่อครอบครัวลดลงจาก 7.30 ไร่ในปี พ.ศ. 2541 เป็น 7.19 ไร่แต่ไม่มีการเปลี่ยนแปลงทางด้านเอกสารสิทธิ์การถือครองที่ดิน ระบบการปลูกพืชส่วนใหญ่เป็นการปลูกพืชเชิงเดี่ยว นอกจากนี้ยังพบว่าเกษตรกรมีรายได้และมีความเป็นอยู่ดีขึ้น การผลิตทางการเกษตรของเกษตรกรยังประสบปัญหาต่างๆ เช่น ขาดความรู้ ขาดแคลนเงินทุน ราคาผลผลิตตกต่ำ ขาดตลาดรับซื้อผลผลิต เป็นต้น นอกจากนี้เกษตรกรยังมีความขัดแย้งกับหน่วยงานอุทยานแห่งชาติและชาวเมืองพื้นราบเกี่ยวกับด้านการใช้ประโยชน์ทรัพยากรธรรมชาติ โดยเฉพาะน้ำ ป่าไม้และดินอีกด้วย เกษตรกรมีความต้องการสนับสนุนด้านการประกอบอาชีพ ไม้ดอกและพืชผักพันธุ์ใหม่ที่มีคุณภาพ ต้านทานต่อโรคและแมลงสูง

ศึกษาการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม ปัญหา อุปสรรคและข้อเสนอแนะของเกษตรกรเผ่าม้งในศูนย์พัฒนาโครงการหลวงอินทนนท์ เพื่อเป็นแนวทางในการปรับปรุงแก้ไขด้านการส่งเสริมและพัฒนาให้ถูกต้องและตรงกับความต้องการของเกษตรกร

ไม่มี

ม้ง

ไม่มีข้อมูล

พ.ศ.2545

ไม่มีข้อมูล

ม้งตั้งบ้านเรือนอยู่บนภูเขาที่มีระดับความสูงมาก (หน้า 2) ลักษณะบ้านเรือนของเกษตรกรม้งกลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนในลักษณะชั่วคราว (หลังคามุงหญ้าหรือสังกะสี ฝาไม้หรือไม้ไผ่ ไม่มีความคงทน) จำนวน 23 ครัวเรือนคิดเป็นร้อยละ 41.80 รองลงมาเป็นบ้านเรือนลักษณะถาวร (หลังคามุงกระเบื้องหรือสังกะสี ฝาปูน พื้นคอนกรีต มีความคงทน) จำนวน 20 หลังคาเรือนคิดเป็นร้อยละ 36.40 ส่วนที่เหลือมีลักษณะกึ่งถาวร (หลังคามุงกระเบื้องหรือสังกะสี ฝาไม้หรือไม้ไผ่ พื้นดิน) 12 หลังคาเรือน คิดเป็นร้อยละ 21.8 (หน้า 31)

ประชากรชาวเขาเผ่าต่างๆ ที่อาศัยอยู่ใน 20 จังหวัดภาคเหนือของประเทศไทยมีจำนวน 991,122 คน ม้งในประเทศไทยมีประชากรมากเป็นอันดับ 2 รองจากกะเหรี่ยง มีประชากรทั้งหมด 124,211 คน 243 หมู่บ้าน 16,146 หลังคาเรือนใน 13 จังหวัดภาคเหนือและบางส่วนของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (หน้า 1,2) กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ศึกษาได้แก่ ม้งบ้านขุนกลางและบ้านแม่ยะ จำนวน 220 ครัวเรือนโดยสุ่มตัวอย่างแบบง่ายจาก ร้อยละ 25 ของประชากรทั้งหมดหรือเท่ากับ 55 ครัวเรือน (หน้า 24) กลุ่มตัวอย่างส่วนใหญ่เป็นครอบครัวขนาดกลางมีสมาชิกครอบครัว 5-7 คน ร้อยละ 45.50 รองลงมาคือ 7 คนขึ้นไป คิดเป็นร้อยละ 38.20 กลุ่มตัวอย่างมีสมาชิกครอบครัวน้อยสุด 2 คนและมากสุด 15 คน (หน้า 27) จากการสำรวจพบว่าใน 55 ครัวเรือนมีเพศชายทั้งหมด 199 คนคิดเป็นร้อยละ 51.60 เพศหญิง 187 คนคิดเป็นร้อยละ 48.40 (หน้า 35)

ม้งประกอบอาชีพเกษตรกร เลี้ยงสัตว์และทำไร่เลื่อนลอย พืชที่นิยมปลูกในอดีตคือ ฝิ่น นอกจากนี้ยังมีการปลูกพืชผักอื่นๆ เช่น ข้าวโพด ถั่ว ข้าวไร่ จากการสำรวจพบว่ามีครัวเรือนที่มีฐานะปานกลาง (มีบ้านกึ่งถาวร มียานพาหนะที่สำคัญและมีรายได้ปานกลาง) มากที่สุด 28 ครัวเรือนคิดเป็นร้อยละ 50.90 รองลงมามีฐานะดี (บ้านมีลักษณะถาวรหรือครึ่งถาวร มียานพาหนะที่สำคัญและมีรายได้ดี) 14 ครัวเรือนคิดเป็นร้อยละ 25.50 (หน้า 32) ปัจจุบันมีเกษตรกรจำนวนไม่น้อยได้ประกอบอาชีพหรือกิจกรรมหลายอย่างไปพร้อมๆ กันเพื่อเพิ่มรายได้ แต่อาชีพหลักก็ยังเป็นอาชีพเกษตรกรรม คิดเป็นร้อยละ 90.90 รองลงมาคือ อาชีพรับจ้างและอาชีพอื่นๆ 45.50 และอาชีพธุรกิจอื่นๆ ร้อยละ 20.00 เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ย 97,781.82 บาท/ปี โดยรายได้ของเกษตรกรกลุ่มใหญ่ มีรายได้ 30,001-50,000 บาท/ปี (ร้อยละ 23.60) รองลงมามีรายได้ 80,001-100,000 บาท/ปี และมากกว่า 100,000 บาท/ปี คิดเป็นร้อยละ 20.00 เท่ากัน กลุ่มที่มีรายได้ 10,000-30,000 บาท/ปี และ 60,001-80,000 บาท/ปี คิดเป็นร้อยละ 18.20 เท่ากัน (หน้า 39-40) เกษตรกรมีพื้นที่ทำการเกษตรโดยเฉลี่ย 7.1955 ไร่และไม่ได้รับเอกสารสิทธิ์ใดๆ เพราะถือว่าชาวเขาบุกรุกพื้นที่อย่างผิดกฎหมาย หนี้สินโดยเฉลี่ย 9,890.91 บาท/ครอบครัว ส่วนมากกู้จากธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์ (หน้า 43-44,62,67)

เกษตรกรเผ่าม้งเป็นครอบครัวขนาดใหญ่ เมื่อสมาชิกในครอบครัวแต่งงานจะแยกครอบครัวออกไปตั้งบ้านเรือนใหม่ (หน้า 67)

ไม่มีข้อมูล

ม้งเดิมมีความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษ ปัจจุบันมีบางครอบครัวได้หันไปนับถือศาสนาอื่น เช่น ศาสนาคริสต์และศาสนาพุทธ ปัจจุบันมีม้งที่นับถือผี 183 คน (ร้อยละ 47.40) ศาสนาคริสต์ (ร้อยละ 42.70) และนับถือศาสนาพุทธ 38 คน (ร้อยละ 9.9) (หน้า 30)

เกษตรกรที่ไม่ได้เรียนหนังสือและไม่สามารถอ่านหนังสือได้ มีจำนวน 24 คน (ร้อยละ 43.60) ส่วนใหญ่มีอายุ 35 ปีขึ้นไป เกษตรที่จบการศึกษาระดับประถมศึกษา มี 13 คน (ร้อยละ 23.60) สูงกว่าประถมศึกษาและต่ำกว่าประถมศึกษาปีที่ 6 มี 11 คนและ 6 คนตามลำดับคิดเป็นร้อยละ 20.00 และ 12.70 โรงเรียนประจำหมู่บ้านขุนกลาง ก่อตั้งเมื่อ พ.ศ. 2525 ปัจจุบันเปิดสอนถึงระดับมัธยมศึกษาปีที่ 3 (หน้า 37-38) โรงเรียนในชนบทส่วนมากมีประสิทธิภาพไม่เท่าโรงเรียนในเมือง เนื่องจากเป็นการสอนที่ไม่เต็มเวลาตามกำหนดในหลักสูตร นอกจากการศึกษาในโรงเรียนแล้วเกษตรกรจำนวนมากเคยได้รับการฝึกอบรมจากโครงการหลวงและหน่วยงานภายนอกอีกด้วย ซึ่งมีเกษตรกรถึง ร้อยละ 54.50 ที่เคยฝึกงานกับหน่วยงานดังกล่าว (หน้า 77)

การบริการสาธารณสุขที่สำคัญในหมู่บ้านคือสถานีอนามัยและกองทุนยาประจำหมู่บ้าน (หน้า 31)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ม้งในอดีตนับถือและมีความเชื่อเรื่องผีบรรพบุรุษ แต่เนื่องจากการพัฒนาด้านเศรษฐกิจสังคมควบคู่กับการพัฒนาความรู้ ทำให้ปัจจุบันม้งบางส่วนได้เปลี่ยนมานับถือศาสนาพุทธและศาสนาคริสต์ โดยเฉพาะศาสนาคริสต์ซึ่งมีแนวโน้มมีการนับถือมากขึ้นเนื่องจากมีการพัฒนาด้านการคมนาคมเข้าสู่หมู่บ้านและมีการพัฒนาด้านการเกษตรทำให้ชุมชนมีการเปลี่ยนแปลง มีความจำเป็นที่จะต้องใช้รถยนต์และรถจักรยานยนต์เพื่ออำนวยความสะดวกมากขึ้น และการที่เกษตรกรมีรายได้เพิ่มขึ้นจึงมีการซื้อสิ่งอำนวยความสะดวกในครอบครัวมากขึ้น เช่น มีการใช้ก๊าซหุงต้ม หม้อหุงข้าวไฟฟ้า เครื่องซักผ้า โทรทัศน์ เป็นต้น ปัจจุบันเกษตรกรมีการเปลี่ยนแปลงในด้านทัศนคติต่อการศึกษา ชาวเขามีความสนใจต่อการศึกษาเพิ่มขึ้นและให้โอกาสบุตรหลานได้รับการศึกษา (หน้า 56-57) เนื่องจากการพัฒนาในพื้นที่ชนบทมากขึ้น ทำให้เกษตรกรในชนบทมีความหลากหลายในด้านอาชีพมากขึ้น มีครอบครัวเกษตรจำนวนไม่น้อยที่ประกอบอาชีพและกิจกรรมต่างๆ ไปพร้อมกันทำให้เกิดรายได้มากขึ้น ปัจจุบันเกษตรกรชาวเขามีแนวโน้มจะประหยัดเงินในรูปแบบต่างๆ และมีบัญชีเงินฝากในธนาคาร (หน้า 59-60) ปัจจุบันเกษตรกรบางกลุ่มมีแหล่งกู้ยืนเงินลงทุนด้านการผลิตใหม่ คือ โบสถ์ของกลุ่มนับถือศาสนาคริสต์ ส่วนระบบการผลิตพืชและการจัดการมีการเปลี่ยนแปลงไปสู่การปลูกพืชถาวรมากขึ้น จากการปลูกพืชแบบทำไร่เลื่อนลอยเป็นการปลูกพืชแบบไร่คงที่ พืชที่เกษตรกรนิยมปลูกมากที่สุดคือไม้ดอก โดยเฉพาะดอกเบญจมาศ ซึ่งมีการปลูกมากที่สุด (หน้า 62-63) ปัจจุบันการเกษตรได้กลายเป็นการผลิตที่มีการแข่งขันสูง เช่นเดียวกับการอุตสาหกรรม (หน้า 66)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มี

ตาราง - สภาพพื้นที่ของสถานีวิจัยของมูลนิธิโครงการหลวง(18) - สมาชิกในครัวเรือน(27) - จำนวนแรงงานในครัวเรือนเกษตรกรรม(28) - สภาพแรงงานของเกษตรกรแรงงานในหมู่บ้าน(28) - เพศของประชากรแบ่งตามช่วงอายุในพื้นที่ที่ศึกษา(29) - ช่วงเวลาที่เกษตรกรอาศัยอยู่ในหมู่บ้าน(30) - จำนวนเกษตรกรที่นับถือความเชื่อและศาสนาต่างๆ(30) - ลักษณะบ้านเรือนของเกษตรกรชาวเขา(31) - ฐานะความเป็นอยู่ของเกษตรกร(32) - จำนวนยานพาหนะและวัตถุอุปกรณ์ของเกษตรกร(33) - การมีส่วนร่วมในโครงการพัฒนาต่างๆ(34) - แหล่งข้อมูลข่าวสารต่างๆ ที่เกษตรกรได้รับ(34) - อัตราการเกิดและอัตราการตาย(35) - เพศของเกษตรกรที่ให้ข้อมูล(35) - เพศของประชากรทั่วไป(36) - ช่วงอายุของเกษตรกรที่ให้ข้อมูล(36) - อายุของเกษตรกรในพื้นที่ศึกษา(36) - ระดับการศึกษาของเกษตรกร(37) - จำนวนเด็กวัยเรียนชั้นอนุบาล(38) - ระดับการศึกษาของประชากรตามเพศและช่วงอายุต่างๆ(39) - อาชีพของชาวเขา(39) - รายได้ของเกษตรกร(40) - สภาวะการใช้จ่ายของเกษตรกร(41) - จำนวนเกษตรกรที่มีการออมทรัพย์ในรูปแบบต่างๆ(42) - จำนวนเกษตรกรที่กู้ยืมเงินเพื่อการลงทุน(43) - จำนวนเกษตรกรที่มีหนี้สิน(43) - จำนวนหนี้สินของเกษตรกร(43) - ขนาดพื้นที่ถือครองของเกษตรกร(45) - จำนวนเกษตรกรที่มีพื้นที่ทำกินเป็นของตนแต่ไม่มีเอกสารสิทธิ์(45) - การได้มาของพื้นที่การเกษตร(45) - ระบบการปลูกพืชของเกษตรกร(46) - จำนวนเกษตรกรที่ปลูกพืชหมุนเวียน(46) - จำนวนเกษตรกรที่มีการหมุนเวียนที่ดินเพาะปลูก(46) - จำนวนเกษตรกรที่มีน้ำใช้และไม่มีน้ำใช้ทำการเกษตรปี พ.ศ. 2544(47) - จำนวนเกษตรกรที่เข้าร่วมโครงการ(48) - จำนวนพื้นที่เข้าร่วมโครงการ(48) - จำนวนเกษตรกรที่ได้ฝึกอบรม(49) - อัตราการเข้าฝึกอบรมของเกษตรกร(49) - จำนวนเกษตรกรที่มีความต้องการช่วยเหลือด้านการประกอบอาชีพปี พ.ศ. 2544 (50) - แหล่งตลาดรับซื้อผลผลิต(51) - จำนวนเกษตรกรที่จำหน่ายผลผลิตให้ทั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวงและพ่อค้าคนกลาง(51) - ความคิดเห็นของเกษตรกรต่อการส่งเสริมการเกษตรของศูนย์พัฒนาโครงการหลวง(52) - ระดับความพอใจต่อการส่งเสริมและช่วยเหลือของศูนย์พัฒนาโครงการหลวง(53) - เปรียบเทียบอัตราการเกิดและอัตราการตายในปี พ.ศ. 2539และ พ.ศ. 2544(55) - อัตราการเกิด การตาย การอพยพเข้า การอพยพออกและการย้ายถิ่นในปี พ.ศ.2539(55) - เปรียบเทียบสภาพของเกษตรกรปี 2541 กับ พ.ศ. 2544(55) - จำนวนเกษตรกรที่นับถือผีและศาสนาต่างๆ ในปี พ.ศ. 2541 กับ พ.ศ. 2544(56) - การเปลี่ยนแปลงด้านยานพาหนะและทรัพย์สิน(57) - เปรียบเทียบจำนวนเด็กที่ได้เรียนและไม่ได้เรียนในวัยอายุ 7-12 ปี(57) - ประชากรวัย 7-12 ปีที่เรียนหนังสือและไม่เรียนหนังสือปี พ.ศ. 2539(58) - แหล่งข้อมูลข่าวสารต่างๆ ที่เกษตรกรได้รับปี 2539 และ 2544(59) - อาชีพของชาวเขา ปี 2539และ 2544(60) - รายได้โดยเฉลี่ยของเกษตรกรในปี 2539และ 2544(61) - รายได้ของเกษตรกรต่อพืชที่ปลูกร่วมกับโครงการหลวงในปี พ.ศ. 2540(61) - ขนาดพื้นที่ถือครองของเกษตรกรปี 2541 และ 2544(63) - ปัญหาและอุปสรรคด้านการประกอบอาชีพเกษตร(66) ภาพ - กราฟแสดงจำนวนเกษตรกรในวัยแรงงานและวัยพึ่งพิง(28) - โครงสร้างประชากรของชาวเขาเผ่าม้งบ้านขุนกลาง ปี 2544(29) - แผนที่แสดงที่ตั้งศูนย์พัฒนาโครงการหลวง 16 แห่ง(92)