| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ลีซอ, วิถีชีวิต, สภาพแวดล้อมทางกายภาพ, ภาคเหนือ |
| Author |
Mohd. Razha Rashid |
| Title |
The Lisu Village of Mae Pun Naweh: Some Impressions |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาอังกฤษ |
| Ethnic Identity |
ลีซู,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดกลางมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และ ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
4 |
Year |
2518 |
| Source |
Farmer in the Hills : Upland Peoples of North Thailand, Anthony R. Walker (Editor), p.165-168, จัดพิมพ์โดย The School of Comparative Social Sciences, พิมพ์ที่ Universiti Sains Malaysia Press. |
| Abstract |
ผู้เขียนพรรณนาถึงวิถีชีวิตและสภาพแวดล้อมทางกายภาพของหมู่บ้านลีซอ (Lisu) บ้าน Mae Pun Naweh อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงใหม่ หมู่บ้าน Mae Pun Naweh ประกอบด้วยกลุ่มบ้าน 3 กลุ่ม (hamlet) แต่ละกลุ่มบ้านตั้งอยู่บนเนินเขาแต่ละเนิน รายละเอียดโครงสร้างบ้านมีหลากหลาย แต่โดยทั่วไปผังบ้านค่อนข้างมาตรฐานเดียวกัน กลุ่มบ้านตรงกลางเป็นกลุ่มบ้านที่สำคัญที่สุด มีแท่นบูชาของ Apa mo เป็นศูนย์กลางพิธีกรรมของหมู่บ้าน หมู่บ้านไม่มีหัวหน้า แต่มีหัวหน้าหมอผี (spirit doctor) เป็นผู้อาวุโสของหมู่บ้าน ลีซอบ้าน Mae Pun Naweh ที่ผู้เขียนได้พบเห็นมีความเป็นมิตรและมีอัธยาศัยดี |
|
| Focus |
พรรณนาวิถีชีวิตและสภาพแวดล้อมทางกายภาพของหมู่บ้านลีซอ (Lisu) บ้าน Mae Pun Naweh อำเภอเวียงป่าเป้า จังหวัดเชียงใหม่ |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
ลีซอบ้าน Mae Pun Naweh มักติดต่อกับหมู่บ้านลาหู่ที่อยู่ใกล้เคียง และลีซอส่วนใหญ่พูดภาษาลาหู่ได้คล่อง นอกเหนือจากภาษาของตัวเองและภาษาลาหู่แล้ว ลีซอบางคนสามารถพูดภาษายูนนานได้ (หน้า 165) |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
ลีซอบ้าน Mae Pun Naweh แรกเริ่มอาศัยอยู่ร่วมกับลาหู่ในรัฐฉานของพม่าลาหู่ จึงสามารถพูดภาษาลาหู่ได้ดี ต่อมาลีซอในรัฐฉานถูกบีบบังคับให้ออกจากบ้านเกิดมาอยู่บริเวณชายแดนไทย-พม่า ด้วยเหตุผลเดียวกับลาหู่ คืออยู่ระหว่างกลางของการต่อสู้ระหว่างพม่าและกองกำลังก๊กมินตั๋งของเจียงไคเช็ค จึงมาอยู่ที่ Mae Pun Naweh เมื่อ 16 ปีที่แล้ว โดยอยู่บนที่เดิมของลาหู่ (หน้า 167) |
|
| Settlement Pattern |
บ้าน Mae Pun Naweh (map 6 หน้า 166) แม้ว่ารายละเอียดโครงสร้างบ้านลีซอบ้าน Mae Pun Naweh จะมีหลากหลาย แต่โดยทั่วไปผังบ้านค่อนข้างมาตรฐานเดียวกัน บ้านส่วนใหญ่สร้างบนดิน มีแบบเหมือนกัน คือมีลักษณะเหมือนบ้านชาวจีนในชนบท มีเพียงหลังสองหลังที่สร้างบนเสาเหมือนลักษณะบ้านของลาหู่หรืออาข่า บ้านที่สร้างใหม่ทั้งหมดสร้างบนพื้นดิน ส่วนใหญ่สร้างด้วยไม้ไผ่ โดยมีไม้เป็นโครงสร้างสนับสนุน หลังคามุงด้วยหญ้า cogon ทางเข้าบ้านเปิดไปสู่เฉลียงบ้านที่ยื่นออกไปตามยาวของบ้าน และมักอยู่ด้านซึ่งหันเอียงลาดลงเนินของบ้าน พื้นบ้านเป็นดินอัดแน่น ภายในบ้านมีผนังไม้ไผ่แบ่งบ้านออกเป็นสองห้องหลัก แต่ละห้องมีประตูทางเข้าของตนเอง ส่วนหนึ่งของบ้านสร้างเป็นห้องอยู่อาศัยหลัก ด้านหนึ่งของห้องหลักมีผนังกั้นเป็นห้องนอนเล็ก ๆ ไว้ ห้องหลักที่เป็นที่อยู่อาศัยจะมีเตาไฟ (fireplace) และบริเวณที่เป็นครัว ส่วนอีกด้านของบ้านใช้เป็นฉางใส่พืชผล (หน้า 167) |
|
| Demography |
บ้าน Mae Pun Naweh มี 32 ครัวเรือน มีประชากร 192 คน เฉลี่ย 6 คนต่อครัวเรือน แบ่งเป็น 3 กลุ่มบ้าน (hamlets) กลุ่มหลักมีบ้าน 21 หลัง อีกสองกลุ่มมี 4 หลังและ 7 หลัง (หน้า 165, 167) |
|
| Social Organization |
บ้าน Mae Pun Naweh ไม่ได้ระบุข้อมูลไว้ชัดเจน กล่าวถึงความเป็นอยู่ภายในบ้านไว้เล็กน้อยว่า กิจกรรมทางสังคมจะอยู่ที่ห้องหลักของบ้าน ซึ่งมีเตาไฟ (fireplace) และบริเวณที่เป็นครัว บริเวณเตาไฟและครัวเป็นที่สังสรรค์ของแขกที่มาเยือนและเพื่อน ๆ ชายโสดของครัวเรือนนอนส่วนที่เป็นฉางเก็บพืชและเป็นที่สันทนาการของชายโสดในบ้าน ลีซอบ้าน Mae Pun Naweh ที่ผู้เขียนได้พบเห็นมีความเป็นมิตรและมีอัธยาศัยดี คณะผู้เขียนได้รับการต้อนรับด้วยเหล้าข้าวโพดที่ต้มเองในบ้านและอาหาร ระหว่างรับประทานอาหารลีซอจะคอยบริการแต่จะไม่รับประทานจนกว่าแขกจะรับประทานอิ่มแล้ว ดูเหมือนว่าลีซอหมู่บ้านนี้จะรับประทานอาหารเพียงสองมื้อ มื้อเช้าจะรับประทานอาหารหนัก มื้อเย็นเป็นอาหารมื้อที่สอง ผู้เขียนไม่เห็นชาวบ้านนำอาหารไปรับประทานเป็นมื้อกลางวันในไร่ (หน้า 168) |
|
| Political Organization |
ลีซอบ้าน Mae Pun Naweh อพยพมาจากพม่ามาอยู่พื้นที่บนเขาระหว่างอำเภอพร้าวและเวียงป่าเป้า ตั้งบ้านเรือนอยู่บนที่ดินเดิมของลาหู่ ด้วยเหตุนี้ ชาวบ้าน Mae Pun Naweh จึงยอมรับหัวหน้าหมู่บ้านของหมู่บ้านลาหู่แดง (Lahu Nyi) ขนาดใหญ่ที่อยู่ห่างออกไปเป็นหัวหน้า (hpa-ya, headmanship) บ้าน Mae Pun Naweh เองไม่มีหัวหน้า แต่มีหัวหน้าหมอผี (spirit doctor) เป็นผู้อาวุโสของหมู่บ้าน (chaw aw-kao) หากมีข้อพิพาทกัน จะนำเรื่องสู่การตัดสินของหัวหน้าหมู่บ้านลาหู่ (hpa-ya) (หน้า 167) |
|
| Belief System |
บ้าน Mae Pun Naweh หมู่บ้านลีซอ กลุ่มบ้านตรงกลางซึ่งเป็นกลุ่มบ้านที่สำคัญที่สุด มีแท่นบูชาของ Apa mo หรือ "Old Grandfather" เป็นวิญญาณที่ปกป้องหมู่บ้านและเป็นศูนย์กลางพิธีกรรมของหมู่บ้าน ซึ่งไม่ให้ใครรบกวน ผู้ชายจะเข้าไปใกล้ได้เฉพาะเวลาที่ผู้เชี่ยวชาญวิญญาณ (spirit-specialist) ทำพิธีบูชา Old Grandfather ส่วนผู้หญิงห้ามเข้าใกล้ทุกเวลา คณะของผู้วิจัยบางคนเดินเตร่เข้าไปในบริเวณแท่นบูชา Old Grandfather เป็นเหตุให้ต้องเสียเงินจ่ายค่าสัตว์ปีก 2 ตัวฆ่าเพื่อทำพิธีเซ่นไหว้ Old Grandfather เพื่อให้ Old Grandfather พอใจไม่โกรธเคืองและแก้แค้นเอากับชาวบ้าน (หน้า 167) |
|
| Education and Socialization |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Map/Illustration |
แผนที่ หมู่บ้านลีซอ Mae Pun Naweh หน้า 166 |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
