| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
อาข่า,โครงสร้าง,สังคม,ภาคเหนือ |
| Author |
Kickert, Robert W. |
| Title |
Akha Village Structure. |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาอังกฤษ |
| Ethnic Identity |
อ่าข่า,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
6 |
Year |
2510 |
| Source |
Proceeding of the first symposium of the Tribal Research Centre, Chiang Mai, Thailand. p.35-40. |
| Abstract |
หมู่บ้านอาข่าในประเทศไทยเป็นสังคมเกษตรกรรมไร่หมุนเวียนและเคลื่อนย้ายอยู่เสมอ หัวหน้าครอบครัวเป็นชายและนับญาติฝ่ายบิดา เมื่อแต่งงานบุตรชายจะสร้างบ้านในบริเวณใกล้เคียงกับบ้านของบิดา คนกลางอาจจะแยกออกไป การเป็นสมาชิกในครอบครัวคือการร่วมกันในการทำพิธีกรรมร่วมกัน เมื่อแต่งงานผู้ชายสามารถมีภรรยาได้มากกว่า 1 คนแต่ต้องได้รับการยินยอมจากภรรยา การหย่าร้างเป็นไปได้ง่ายภายหลังการหย่าร้างจะนิยมแต่งงานใหม่ ในหมู่บ้านจะมีหัวหน้าหมู่บ้าน ผู้นำทางศาสนาและผู้อาวุโสสำหรับดูแลหมู่บ้านให้สงบเรียบร้อย |
|
| Focus |
ศึกษาโครงสร้างทางสังคมอาข่า |
|
| Ethnic Group in the Focus |
อาข่าทางภาคเหนือของประเทศไทย |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
|
| Settlement Pattern |
การสร้างบ้านจะสร้างไปตามสันเขา หมู่บ้านอาจจะมีบ้านเป็น 2 แถว หรือถ้าเป็นหมู่บ้านขนาดใหญ่อาจจะมี 4-5 แถว การเลือกที่ตั้งของบ้านจะเป็นไปตามความต้องการของแต่ละครัวเรือน ทุกหมู่บ้านจะมีบ้านใหญ่ (Nyum Ma) และบ้านเล็ก (Nyum Ya) บ้านสร้างด้วยไม้ เสาทำจากไม่ไผ่ พื้นปูไม้ฝาก หลังคามุงหญ้า บ้านจะทำรั้วกั้นภายในพื้นที่จะมียุ้งฉางสำหรับเก็บผลผลิตจากไร่และมีศาลเจ้า (spirit house) บ้านเล็กจะมี 3 แบบ คือ 1. ตั้งอยู่ใกล้บ้านใหญ่ เป็นบ้านของบุตรชายที่แต่งงานแล้วของหัวหน้าครอบครัวและยังไม่มีฐานะดีพอ ที่จะแยกออกจากบ้านใหญ่ 2. บ้านเล็กอยู่ออกจากบ้านใหญ่ของพ่อ เป็นของบุตรชายที่ฐานะทางเศรษฐกิจดีแต่ยังมีการทำพิธีกรรมร่วมกับครอบครัวใหญ่ 3. บ้านเล็กที่อยู่โดดเดี่ยวเป็นของผู้มีครอบครัวและทำพิธีกรรมด้วยตนเองแต่ยังไม่มีฐานะทางเศรษฐกิจที่ดีพอที่จะสร้างบ้านใหญ่ได้ (หน้า 35) |
|
| Demography |
ขนาดของหมู่บ้านประกอบด้วย 5-48 ครัวเรือน อัตราเฉลี่ยประมาณ 18 ครัวเรือ จำนวน 19-317 คน อัตราเฉลี่ยประมาณ 115 คน/หมู่บ้าน (หน้า 35) |
|
| Economy |
พื้นที่นอกหมู่บ้านส่วนใหญ่จะเป็นที่ลาดชันจะถูกเตรียมสำหรับการทำเกษตรกรรม โดยเผาเพื่อเตรียมการเพาะปลูก และสร้างกระท่อมเล็ก ๆ และสร้างยุ้งฉางสำหรับเก็บผลผลิต โดยเฉพาะข้าวก่อนจะขนย้ายเข้ายุ้งฉางภายในบ้าน อาข่า ไม่มีระบบการเป็นเจ้าของที่ดิน แต่เป็นการใช้ที่ดินในการเพาะปลูก หัวหน้าครอบครัวจะเป็นคนดูแลและสืบทอดให้กับลูกชาย เครื่องมือเครื่องใช้จะใช้ร่วมกันภายในครอบครัว อาวุธและเสื้อผ้าจะถือเป็นของส่วนบุคคล (หน้า 37) |
|
| Social Organization |
อาข่าจะอยู่รวมกันเป็นกลุ่มไม่สามารถแยกเป็นอิสระนับถือผู้อาวุโสกว่า ลักษณะครอบครัวเป็นครอบครัวขยาย จำนวนสมาชิกในครอบครัวประมาณ 7 คน หัวหน้าครอบครัวเป็นผู้ชาย สมาชิกในครอบครัวจะช่วยกันทำงานนไร่และทำพิธีกรรมร่วมกัน การนับญาติจะนับทางฝ่ายบิดา และมีการตั้งชื่อลูกชายให้คล้องกับชื่อของพ่อแม่ หากไม่ได้เป็นอาข่าโดยกำเนิดจะเป็นอาข่าได้เมื่อถูกรับเป็นบุตรบุญธรรมเท่านั้นส่วนใหญ่อาข่าจะไม่ค่อยรับเลี้ยงบุตรบุญธรรม แต่จะขายลูกให้กับกลุ่มอื่นๆ เช่น จีนฮ่อ เย้า และลีซู และสำหรับผู้หญิงอาข่าเมื่อแต่งงานกับคนนอกกลุ่มและยังคงอยู่ในหมู่บ้านอาข่าแต่จะไม่ถูกนับว่าเป็นอาข่า หมู่บ้านสามารถขับไล่คนให้ออกจากหมู่บ้านได้ถ้าหากคนนั้นกระทำความผิด และถ้าคนใดไม่ต้องการเป็นอาข่าจะต้องละทิ้งประเพณี พิธีกรรม และสิ่งของที่ใช้ในพิธีเหล่านั้นไป การเลี้ยงดูบุตร เมื่อเด็กอายุได้ 5 ปีจะต้องเริ่มช่วยงานภายในบ้านและงานในไร่ เด็กผู้หญิงจะเป็นผู้ใหญ่เมื่ออายุ 13 ปี เด็กผู้ชายจะเป็นผู้ใหญ่เมื่ออายุ 15 ปี การแต่งงานจะเกิดขึ้นเมื่อชายอายุประมาณ 15-19 ปี หญิงอายุ 13-18 ปี แต่ถ้าครอบครัวฐานะทางเศรษฐกิจไม่ดีการแต่งงานอาจจะช้าไปอีก อาข่าสามารถมีภรรยาได้ถึง 3 คน แต่ไม่พบมากนัก อาจจะมีภรรยา 2 คนและการมีภรรยาคนที่ 2 และ 3 จะต้องได้รับการยอมรับจากภรรยาคนแรกและทุกคนจะอยู่รวมในครัวเรือนเดียวกัน อย่างไรก็ตามส่วนใหญ่มักจะมีภรรยาเพียงคนเดียว การหาภรรยาใหม่อาจจะเกิดจากไม่มีบุตรหรือเบื่อภรรยาเก่า การแต่งงานในเครือญาติไม่พบเห็นมากนัก การหย่าร้างเกิดขึ้นได้ง่ายและภายหลังการหย่าร้างจะนิยมแต่งงานใหม่ (หน้า 37-38) |
|
| Political Organization |
ทุกหมู่บ้านจะมีผู้นำอย่างน้อย 1 คน การสืบทอดตำแหน่งจะให้กับลูกชาย และถ้าหากชายใดไม่เคยเป็นหัวหน้าและต้องการเป็นจะต้องได้รับความเห็นชอบจากคนในหมู่บ้าน หน้าที่ของหัวหน้าคือดูแลความเรียบร้อยและประกอบพิธีกรรมร่วมกับผู้อาวุโสในหมู่บ้าน (หน้า 38-39) |
|
| Belief System |
หมู่บ้านจะมีผู้นำทางศาสนา จิตวิญญาณ 2 ตำแหน่ง คือ Pima และ Pi Ya Pi Ma เป็นผู้เชี่ยวชาญมากกว่าและทำพิธีกรรมโดยการฆ่าสัตว์ เช่น ไก่ หมู แพะ เป็ด ควาย เป็นต้น สำหหรับ Pi Ya ยังไม่สามารถทำพิธีกรรมในการเซ่นไหว้โดยใช้ควายได้ (หน้า 39) บริเวณประตูทางทิศเหนือในป่าจะมี ศาล สำหรับบูชาเทพเจ้าแห่งพื้นดิน นอกจากนี้ยังมีสถานที่สำหรับการเซ่นไหว้เทพเจ้าผู้ดูแลแหล่งน้ำ สถานที่ฝังศพจะอยู่ภายนอกหมู่บ้านในป่าจะไม่ให้คนเข้าไปยังสถานที่เหล่านั้น (หน้า 36) |
|
| Education and Socialization |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
