| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
อาข่า,สภาพแวดล้อม,วิถีชีวิต,เชียงราย |
| Author |
Pauline H. Walker |
| Title |
The Akha of Huai San: A Note |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาอังกฤษ |
| Ethnic Identity |
อ่าข่า,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดกลางมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
Total Pages |
4 |
Year |
2518 |
| Source |
Farmer in the Hills : Upland Peoples of North Thailand, Anthony R. Walker (Editor) p.183-186, จัดพิมพ์โดย The School of Comparative Social Sciences, พิมพ์ที่ Universiti Sains Malaysia Press. |
| Abstract |
พรรณนาถึงสภาพแวดล้อมทางกายภาพและชีวิตประจำวันของอาข่า (Akha) บ้าน Huai San จังหวัดเชียงราย ทางเข้าหมู่บ้านมีประตูหมู่บ้านเป็นประตูพิธีกรรม บ้านยกใต้ถุนสูง ชีวิตประจำวันเวลาส่วนใหญ่จะทำงานในไร่ อาข่าปลูกข้าวไร่เป็นหลัก ไม่ปลูกฝิ่น ได้รับเลือกเข้าร่วมโครงการพัฒนาบนที่สูงของรัฐบาล |
|
| Focus |
พรรณนาสภาพแวดล้อมทางกายภาพหมู่บ้านอาข่า (Akha) บ้าน Huai San จังหวัดเชียงราย |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
เมษายน - พฤษภาคม ค.ศ. 1973 |
|
| History of the Group and Community |
อาข่าบ้าน Huai San อพยพมาครั้งแรกประมาณ 48 ปีที่แล้ว บ้านเดิมอยู่ที่รัฐฉาน พม่า บริเวณพรมแดนระหว่างพม่าและอำเภอแม่สายและแม่จันของไทย ความผูกพันกับพม่ายังมีอยู่ บ้านที่ผู้วิจัยไปเยือน มีพ่อของภรรยามาจากพม่าเพื่อเยี่ยมลูกสาวอยู่ด้วย (หน้า 185) |
|
| Settlement Pattern |
บ้าน Huai San บ้านสร้างบนเสาและตั้งอยู่บนด้านใดด้านหนึ่งของสันเขาที่ค่อย ๆ ลาดลง แนวเหนือใต้อย่างหยาบ ๆ แต่ละบ้านสร้างด้วยไม้ไผ่เกือบทั้งหลัง มุงหลังคาด้วยหญ้า และมีเฉลียงด้านนอก ส่วนหนึ่งเปิดส่วนหนึ่งปิด เข้าบ้านทางเฉลียง เดินขึ้นบันไดบ้านจะเข้าสู่ส่วนของบ้านครึ่งที่เป็นของผู้ชาย ใช้ฉากไม้ไผ่กั้นระหว่างที่นอน (sleeping platforms) และเตาไฟทำจากดินอัดแน่นแบ่งส่วนของบ้านออกเป็นสองส่วน ด้านหลังเป็นส่วนของผู้หญิง และมีเตาไฟอีกเตาอยู่ที่ส่วนของผู้หญิงด้วย ด้านนอกของส่วนผู้หญิงมีที่ต้มอาหารสำหรับหมู มีเครื่องตำข้าวทำงานโดยใช้ขาเหยียบ (หน้า 183, 185) |
|
| Demography |
บ้าน Huai San มีประชากรจำนวน 164 คน มี 27 ครัวเรือน (หน้า 185) |
|
| Economy |
บ้าน Huai San ปลูกข้าวไร่ (hill rice) เป็นหลัก มีพืชเสริมเช่น ข้าวโพด น้ำเต้า แตงกวา งา ถั่วเหลือง เป็นต้น บ้าน Huai San ไม่ปลูกฝิ่น แต่ชาวบ้านใช้ฝิ่นอย่างกว้างขวาง คิดเป็นร้อยละ 18 ของประชากร ที่ดินรอบๆ หมู่บ้านถูกใช้เพาะปลูกซ้ำซากจนพืชที่ขึ้นตามพื้นดินคือพืชประเภทหญ้า cogon เป็นทุ่งหญ้า savannah ทุ่งหญ้านี้จะใช้เพาะปลูกได้ก็ต้องขุดหญ้า cogon ซึ่งมีรากแผ่ขนานไปกับผิวดิน จำเป็นต้องใช้แรงงานจำนวนมาก ชาวบ้านเลี้ยงหมูจำนวนมาก สัตว์ปีกและวัว เลี้ยงสุนัขไว้เฝ้าบ้านและเป็นอาหาร โดยเฉพาะเวลามีพิธีกรรมสุนัขตัวเล็ก ๆ จะถูกฆ่าเพื่อเซ่นไหว้ บ้าน Huai San ได้รับเลือกร่วมกับหมู่บ้าน อาข่าใกล้เคียงเข้าร่วมโครงการพัฒนา Mae Slaep Zonal Department Project ซึ่งเป็นโครงการของรัฐ อาข่าบ้าน Huai San เริ่มเรียนรู้เกี่ยวกับการทำนาข้าวแบบชลประทาน (irrigated rice) การทำแปลงที่ดินขั้นบันไดแบบใหม่ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของโครงการพัฒนาดังกล่าว (หน้า 185-186) |
|
| Political Organization |
ผู้นำตามจารีตของชุมชนอาข่าบ้าน Huai San คือนักบวชของหมู่บ้าน (Village priest, dzoe ma) นักบวชของหมู่บ้านเป็นผู้นำศาสนาของหมู่บ้าน มีหน้าที่จัดการพิธีกรรมสำคัญทั้งหมด แต่ผู้นำที่นอกเหนือจากผู้นำทางศาสนา จะได้รับแต่งตั้งโดยอำเภอ หัวหน้าหมู่บ้านมีตำแหน่งผู้ช่วยหัวหน้าอย่างเป็นทางการ หมู่บ้านอาข่าที่ใหญ่กว่าอยู่ติดกันมีทีมหัวหน้าหมู่บ้านและผู้ช่วยที่ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐเต็มทีม (หน้า 185) |
|
| Belief System |
ทางเข้าหมู่บ้านมีประตูพิธีกรรม คือประตูหมู่บ้านลักษณะเป็นเสาสองเสาและคานเหนือเสาตั้งค่อมทางเดิน ประดับด้วย spirit guards รูปทรงหกเหลี่ยมสานด้วยไม้ไผ่ เพื่อขวางกั้นไม่ให้สิ่งเหนือธรรมชาติชั่วร้ายเข้ามา บนประตูและบริเวณใกล้ประตูมีรูปสลักไม้จำนวนหนึ่งเป็นรูปคน นกและอุปกรณ์สมัยใหม่ เช่น เครื่องบิน เฮลิคอปเตอร์ เป็นต้น รูปสลักไม้รูปคนยืนใกล้ ๆ ประตูเป็นคู่ เป็นเพศชายและเพศหญิงที่มีอวัยวะเพศซึ่งเหนือจริง รูปสลักคนเป็นสัญลักษณ์ความอุดมสมบูรณ์ของคน สัตว์ และพืชผล ท้ายหมู่บ้านอีกด้านพบประตูพิธีกรรมอีกแห่งหนึ่งเช่นกัน ภายในประตูหลักทางเข้าหมู่บ้านมี ชิงช้า อันใหญ่ซึ่งจะสร้างใหม่ทุกปี และมีพิธี โล้ชิงช้า ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่รวงข้าวสุกงอม ด้านนอกประตูหลักของหมู่บ้านประมาณ 100 เมตร บนไหล่เขาที่เป็นป่ามีศาลคล้ายบ้านหลังเล็ก ๆ สร้างบนเสาและล้อมรอบด้วยรั้ว เป็นที่สถิตของเจ้าที่เจ้าทาง (หน้า 183) ? บ้าน Huai San มีนักบวชของหมู่บ้าน (village priest, dzoe ma) เป็นผู้นำทางศาสนา มีหน้าที่รับผิดชอบจัดการพิธีการสำคัญทั้งหมด (หน้า 185) |
|
| Education and Socialization |
|
| Health and Medicine |
ไม่ปรากฏข้อมูลชัดเจน แต่กล่าวถึงบ้าน Huai San ว่า ชาวบ้านใช้ฝิ่นกันอย่างกว้างขวาง คิดเป็นร้อยละ 18 ของประชากร (หน้า 186) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Other Issues |
ชีวิตประจำวัน ของอาข่าบ้าน Huai San เป็นดังนี้ ตื่นเข้าม้วนเสื่อที่ใช้ปูนอน ไม่ต้องเปลี่ยนเสื้อผ้าเพราะนอนด้วยชุดที่ใส่ปกติ แม้แต่หมวกที่ทำอย่างประณีตของผู้หญิงก็ไม่ได้ถอดในเวลากลางคืน ผู้หญิงคนหนึ่งจะตำข้าว เด็ก ๆ ไปตักน้ำและเก็บฟืน อาหารเช้าเป็นข้าว พริกเกลือ แกง หรือผักต้ม นั่งรับประทานรอบโต๊ะหวายเป็นวง ใช้ตะเกียบหรือเปิบด้วยมือ เศษอาหารทิ้งลงพื้นให้สุนัขกินต่อ หรือกวาดลงใต้ถุนที่มีไก่และหมูอยู่ หลังอาหารเช้าจะใช้เวลาทั้งวันในไร่ อาหารกลางวันก็เป็นอาหารเช้าห่อด้วยใบไม้นำมารับประทานกลางวันด้วย อาหารเย็นกลับไปรับประทานที่บ้าน เมื่อกลับถึงบ้านจะเริ่มกิจวัตรเหมือนที่ทำตอนเช้า หลังอาหารค่ำหนุ่มสาวไปที่ลานพบปะของหนุ่มสาว (courting place) (หน้า 185) |
|
| Map/Illustration |
แผนที่ : หมู่บ้านอาข่า Ban Huai San (หน้า 184) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
