ศึกษากระบวนการประกอบสร้างและการให้ความหมายอัตลักษณ์ของคนยอง ในจังหวัดลำพูนและเชียงใหม่ ผ่านกิจกรรมทางวัฒนธรรมต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นระหว่างพ.ศ. 2556-2557 โดยใช้แนวคิดในการศึกษา คือ แนวคิดเรื่องอัตลักษณ์ การโหยหาอดีต และประเพณีประดิษฐ์ แนวทางในการศึกษาวิเคราะห์ จากศึกษาของงานชิ้นนี้ พบว่า ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา มีบุคคลชาวยองหลายกลุ่มพยายามอธิบายเกี่ยวกับความเป็นคนยอง รวมทั้งการสร้างนิยามความหมายเกี่ยวกับอัตลักษณ์ยอง แต่ทั้งนี้ การพยายามนิยามหรือสร้างอัตลักษณ์ยองเหล่านี้ไม่ได้มีเจตนาในการต่อต้านหรือต่อสู่ ต่อรองกับนโยบายรัฐแต่อย่างใด แต่เป็นการสร้างอัตลักษณ์ขึ้นมาภายใต้บริบทของกระแสท้องถิ่นและกระแสการท่องเที่ยวที่ชาวยองได้หวนกลับมารื้อฟื้นวัฒนธรรมของตนใหม่ เพื่อตอบสนองการส่งเสริมของท้องถิ่นและสนองตอบต่อความเป็นยองในตนเอง โดยพบว่าการสร้างความเป็นยองเหล่านี้ ได้มีการหยิบยืม ผสมผสานวัฒนธรรม ความเชื่อ มีการตีความและประดิษฐ์สิ่งใหม่ ๆ เพื่ออธิบายความเป็นยองให้มีพลังมากขึ้น เช่น ผ่านพื้นที่งานสัมมนาวิชาการ การตีพิมพ์งานศึกษาของชาวยอง การจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมอย่างหลากหลาย สิ่งเหล่านี้ได้ คือ การนำเสนอตัวตนและเป็นการอนุรักษ์วัฒนธรรมความเป็นยอง จนสามารถเป็นเครื่องมือในการต่อรองทางการเมืองและผลประโยชน์ของกลุ่ม (หน้า ฉ)

          งานศึกษาชิ้นนี้มุ่งศึกษากระบวนการประกอบสร้างอัตลักษณ์ความเป็นยองในจังหวัดลำพูน โดยศึกษาพิจารณากิจกรรมทางสังคมและวัฒนธรรมของคนยองที่จัดขึ้นโดยกลุ่มต่าง ๆ ในหมู่บ้านเวียงยอง หมู่ 3 ตำบลเวียงยอง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน ในงานชิ้นนี้ต้องการอธิบายให้เห็นบริบทของคนยองในจังหวัดลำพูนในเบื้องต้น และมุ่งอธิบายกระบวนการรื้อฟื้นอัตลักษณ์และวัฒนธรรมของคนยองในยุคต่าง ๆ จนกระทั่งความเป็นยองได้กลายเป็นอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ที่เด่นชัด นอกจากนี้ ยังวิเคราะห์กระบวนการสร้างอัตลักษณ์จะวิเคราะห์ผ่านการสร้างพื้นที่ทางสังคม การให้ความหมายต่อพื้นที่ รวมทั้งการปฏิสัมพันธ์และปรับตัวกับอำนาจรัฐของคนยอง (หน้า 4-5)

          ศึกษาถึงปรากฏการณ์การตื่นตัวของการรื้นฟื้นอัตลักษณ์วัฒนธรรมโดยใช้แนวคิดและทฤษฎี การประดิษฐ์ประเพณี แนวคิดอัตลักษณ์และแนวคิดการโหยหาอดีต ซึ่งได้อธิบายและวิเคราะห์ถึงการพยายามรื้อฟื้นอัตลักษณ์ของชาวยองว่า เกิดขึ้นภายใต้กระแสท้องถิ่นและการส่งเสริมการท่องเที่ยวในบริบทโลกาภิวัตน์เช่นนี้ โดยในงานชี้ว่า เป็นการกระตุ้นและก่อให้เกิดความรู้สึกการโหยหาอดีตของตนเอง จนกลายเป็นที่มาของการศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับตัวตน ค้นหาประวัติศาสตร์ สังคม เศรษฐกิจ และพร้อม ๆ กันนั้นได้มีการนำวัฒนธรรม ประเพณีดั้งเดิมของตนมาผลิตซ้ำใหม่เพื่อตอบสนองต่อความรู้สึกโหยหาอดีตและเพื่อตอบสนองต่อสังคมการท่องเที่ยว แต่ทั้งนี้ การรื้อฟื้นอัตลักษณ์ชาวยอง ได้กลับกลายเป็นพื้นที่ของการนิยามความหมายตัวตน และกลายเป็นอำนาจในการต่อรองในสังคม (หน้า 21-22)

          ศึกษากลุ่มชาติพันธุ์ยอง บ้านเวียงยอง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน ซึ่งมีประวัติศาสตร์การตั้งถิ่นฐานมายาวนานกว่า 200 ปี (หน้า 23)

ไม่มี

          การศึกษาเชิงชาติพันธุ์วรรณนา โดยเข้าไปสังเกตการณ์และมีส่วนร่วมในกิจกรรมของชาวยอง นอกจากนี้ งานชิ้นนี้ได้ใช้ข้อมูลเอกสารที่เป็นข้อมูลวิทยานิพนธ์ รายงาน และเอกสารอื่น ๆ ที่สำคัญผู้ศึกษาได้ใช้วิธีการสัมภาษณ์โดยใช้ Key Informant ซึ่งเป็นบุคคลที่สำคัญและมีบทบาทในการทำงานด้านประวัติศาสตร์ กิจกรรมของชาวยอง โดยลงพื้นที่เก็บข้อมูลในช่วงเดือน กุมภาพันธ์-มิถุนายน 2556 (หน้า 25-26)

          บ้านเวียงยองเป็นหมู่บ้านเก่าแก่ยาวนานถึง 200 ปี ยังมีหลักฐานทางประวัติศาสตร์ของการอพยพโยกย้ายจากเมืองยองในรัฐฉาน ประเทศพม่า ซึ่งในสมัยดังกล่าวถูกกวาดต้อนมาใสมัยพระเจ้ากาวิละ ดังที่พบว่ามี กู่ที่บรรจุอัฐิเจ้าเมืองยองที่วัดหัวขัว และยังเป็นวัดที่ใช้สำหรับจัดงานอุปสมบทของตระกูลเจ้าเมืองยอง และในหอของวัดหัวขัวมีเทวบุตรหลวงที่เป็นเทพรักษาเมือง ที่คนยองได้อัญเชิญมาจากเมืองยองที่ตนเดินทางมา (หน้า 28)

ไม่มี

ไม่มี

          อาชีพปัจจุบันของชาวยอง ส่วนใหญ่ยังคงทำเกษตร ทำนา ปลูกลำไย ปลูกหอม ใบยาสูบ เลี้ยงวัวนม สัตว์อื่น ๆ ทอผ้า และรับจ้างเป็นหลัก แต่บางส่วนมีรับราชการครู พยาบาล ปลัด หรือตามหน่วยงานรัฐในเมืองลำพูน และจำนวนมากทำงานในโรงงานอุตสาหกรรม สำหรับคนรุ่นใหม่ทำงานพนักงานบริษัทจำนวนมาก เข้าไปทำงานในเมืองเชียงใหม่และกรุงเทพ  (หน้า 27,33,37)

          ระบบการแต่งงานของชาวยอง คือ เมื่อหญิงชายชาวยองแต่งงานกัน ซึ่งเป็นการดองระหว่างบ้านฝ่ายชายและฝ่ายหญิง โดยฝ่ายชายจะเป็นบุคคลที่ต้องแต่งงานเข้าบ้านฝ่ายหญิง ซึ่งระบบการแต่งงานคล้ายกับการแต่งงานของคนเมืองเชียงใหม่และทางภาคเหนือ (หน้า 37)

          กลุ่มคนยองมีการสร้างความสัมพันธ์เชิงอำนาจเพื่อการรักษาและสร้างความเป็นยอง โดยในงานได้ชี้ให้เห็นดังนี้
1. การจัดตั้งเป็นสมาคมยอง เกิดขึ้นจากรวมกลุ่มของอดีตข้าราชการเกษียณ ครูวิทย์ จันทร์เอี่ยม และบรรดาครูจากสถาบันต่าง ๆ ที่เป็นชาวยอง โดยได้จัดตั้งเป็นชมรมในปีพ.ศ. 2550 มีวัตถุประสงค์ เพื่อจัดกิจกรรม เพื่ออนุรักษ์วัฒนธรรม ส่งเสริมฟื้นฟูศิลปะที่เกี่ยวกับคนยองในลำพูน การรวมกลุ่มจัดตั้งสมาคมเช่นนี้ส่งผลให้เกิดบทบาทและอำนาจในการต่อรองกับหน่วยงานราชการ หรือมีความสามารถในการสานสัมพันธ์กับองค์กร เครือข่าย และกลุ่มชาวยอง จึงได้รับความร่วมมือในกิจกรรมต่าง ๆ ได้ดี (หน้า 45)

2. การช่วงชิงอัตลักษณ์ความเป็นยอง ปรากฏให้เห็นจากการสร้างพื้นที่ เพื่อนำเสนออัตลักษณ์ ได้แก่ การสร้างพิพิธภัณฑ์ในวัดต้นแก้วปีพ.ศ. 2545 โดยได้งบจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดลำพูน มีการสร้างอาคารที่เป็นทรงเรือนแบบสถาปัตยกรรมยอง ในพื้นที่ได้มีการเก็บรวบรวมสิ่งของเครื่องใช้โบราณวัตถุของชาวยอง ยังมีการสร้างหอเทวบุตรหลวงในปีพ.ศ. 2553 และมีการสร้างพื้นที่เวียงยองให้เป็น “ลานคนยอง ของกิ๋นเมือง” เพื่อเป็นสถานที่จัดงานแสดงศิลปวัฒนธรรม งานขายสินค้าอาหารพื้นเมือง สิ่งเหล่านี้ คือกระบวนสร้างอัตลักษณ์ความเป็นยองที่ต้องการช่วงชิงพื้นที่ในเขตเมืองลำพูน จึงเป็นการเมืองอย่างหนึ่งในบริบทสังคมสมัยใหม่ (หน้า 24)

          ชาวยองนับถือและศรัทธาในพระพุทธศาสนา ในหมู่บ้านเวียงยอง มีศาสนาสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ คือ วัดหัวขัว วัดต้นแก้ว ซึ่งเป็นวัดที่มีสุสานเจ้าเมืองและลูกหลาน ในวัดมี “เทวบุตรหลวง” เป็นเทพที่ชาวยองกราบไหว้บูชา (หน้า 23) ซึ่งความเชื่อต่อเทวบุตรหลวง เป็นการเชื่อมโยงตัวตนของเทวบุตรกับเมืองยอง โดยเทวบุตรหลวงยังเชื่อมโยงกับพระอินทร์ที่เป็นความเชื่อของศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ทั้งนี้ เทวบุตรหลวงของชาวยอง ยังผูกโยงความเชื่อกับท้าวจตุโลกบาล เทวดาสี่ทิศแห่งลังกาสู่จตุคามรามเทพ ฤๅษีสี่ตนแห่งหริภุญไชยนคร (หน้า 94)

          นอกจากนี้ ยังมีพระสงฆ์ที่ได้รับการยกย่องบูชา คือ พระมหาเขื่อนหรือพระครูเวฬุวันพิทักษ์ อดีตเจ้าอาวาสวัดสุวรรณวิหาร ลูกศิษย์คนสำคัญของครูบาพรหมา พระนักบุญเชื้อสายคนเมืองยอง พระมหาเขื่อนรูปนี้มีบทบาทต่อสังคมชาวยอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเคลื่อนไหวฟื้นฟูวัฒนธรรมชาวยอง เช่น การเดินทาง นำกฐิน ผ้าป่าจากลำพูน ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2529 2540 และ 2548 ถือว่าเป็นการเดินทางเพื่อแสวงบุญและสืบสานพระพุทธศาสนาข้ามรัฐชาติ ซึ่งท่านได้รับการยกย่องในด้านความศรัทธา วิถีปฏิบัติจากชาวยอง นอกจากนี้ ท่านยังมีความสามารถในงานช่างและมีการถ่ายทอดความรู้ งานช่าง ศิลปะแบบล้านนา หรืออาจเรียกว่าเป็น “สล่า” อีกทั้งท่านยังเข้าไปบูรณะสร้างวิหารรวมทั้งหมด 57 แห่ง อุโบสถ 38 แห่ง และศาลา 26 หลัง พระธาตุ 8 แห่ง (หน้า 50-51)

          การส่งผ่านความรู้และการสืบทอดวัฒนธรรมของคนยอง ในงานชิ้นนี้ได้กล่าวถึงรูปแบบกิจกรรมต่าง ๆ ที่ชาวยองร่วมสร้างสรรค์ และผลิตหรือประดิษฐ์เพื่อสร้างอัตลักษณ์ความเป็นยองนั้น หากมองในอีกแง่หนึ่งคือ เป็นกระบวนการส่งทอดความรู้และขัดเกลาสังคมชาวยอง เช่น กิจกรรมการเดินร่วมทัวร์จาริกแสวงบุญที่นำโดยพระมหาเขื่อน การนำเสนอความเป็นยองผ่านงานวิชาการที่เป็นการถ่ายทอดความรู้ การตีพิมพ์หนังสือ ประวัติศาสตร์สังคม วัฒนธรรม การจัดงานทำบุญประจำปีเพื่อสักการะเทวบุตรหลวงและการทำสลากย้อม หรือแม้แต่การจัดงานการสืบสานตำนานยองและการจัดแสดงการฟ้อนรำและอื่น ๆ เหล่านี้ คือนอกจากการประกอบสร้างอัตลักษณ์แล้วยังเป็นการรื้อฟื้นวัฒนธรรม และส่งผ่านความเป็นยองไปสู่หมู่ชาวยองและคนอื่น ๆ นั่นเอง (หน้า 53-57)

ไม่มี

          การฟ้อนยอง ถือเป็นศิลปะการแสดงที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวยอง ท่าฟ้อนยองมีทั้งหมด 16 ท่า ในการฟ้อนยองจะเป็นการนำเสนอวัฒนธรรม จารีต และวิถีชีวิต โดยจะเน้นทำนองเพลงที่มีความสงบ รักสันโดษ นุ่มนวล อ่อนหวาน โดยการฟ้อนจะใช้เพลง “ฝ้ายคำ” เป็นเพลงประกอบ (หน้า 54)

          ระบุถึงกลอนที่เป็นเรื่องราวการอพยพของชาวยอง ในยุคเก็บผักใส่ซ้า เก็บข้าใส่เมือง หรือสมัยเทครัว โดยพระเจ้ากาวิละ แห่งเชียงใหม่ ที่ได้ใช้กลอุบายว่า “ถ้าผู้ใดโกนหัวให้ไม่ต้องถูกเกณฑ์ไปอยู่เมืองลำพูน” แต่มีเพียงเจ้าเมืองยองและช่างฝีมือเท่านั้นโกน แต่การกระทำเช่นนี้ ได้ทำให้พระเจ้ากาวิละกลับคำให้ผู้คนที่โกนหัวเท่านั้นที่ถูกต้อนมาอยู่ในเมืองลำพูน ด้วยเหตุนี้ จึงมีการเขียนกลอนลงในผ้า ซึ่งกลายเป็นลายผ้ายอง กลอนที่บันทึกนี้ ได้ระบุเป็นภาษาว่า

ไตเมิงยอกแตกเหย้า แยกเมือง
สองย่านม่านไทยเคือง เคลื่อนย้าย
อพยพพรากหญ้าเนือง นองตรลบ
ขืนปาดน้ำตามป้าย เลือดข้นปนโขง
เคยเป็นขี้ข้าม่าน นานครา
ปลดเอกจากทาสา เปลี่ยนเจ้า
มานถวิลถิ่นฐานมา เมืองใหม่
คลุกฝุ่นคลุ้งศพเคล้า ครอบทิ้งเทครัว
หมายใจจัดพลิกหล้า ลำพูน
เมืองเก่ายิ่งใหญ่สูญ สาบฟื้น
แปงเวียงก่องไวกูณฑ์ กาวิละ
เกณฑ์เผ่าไตลื้อรื้น ลุ่มน้ำยองสลาย
ไผไป่ยอมพ่ายให้ โกนหัว
ไผอยากปลดแอกตัว ไป่ต้อง
ฝูงหงส์ห่อนเกรงกลัว เกลี้ยงเกศ
ยังแต่หมู่ไพร่พร้อง เสี่ยงแพ้ยอมเชลย
เปลี่ยนใจเกณฑ์หมู่เจ้า ฝืนจำ
กาวิละกลับคืนคำ เลือกข้าง
หมายคนค่าควรสำ คัญกว่า
ระลอกเคลื่อนหัวโล้นคว้าง เคลื่อนข้ามพนาไคล
ดุจภาพกองทัพริ้ว ขบวนสงฆ์
บ้างปลดชีพปลิดปลง จริตบ้า
ที่เหลือทรุดใจลง เยี่ยงทาส
ร่วมเก็บผักใส่ซ้า เก็บใส่เมือง
(เพ็ญสุภา สุขคตะ ใจอินทร์, 2550) (หน้า 44)

          ความเป็นอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ของชาวยองนั้น มีกระบวนการสร้างและผลิตซ้ำขึ้นมาในหลากหลายรูปแบบ จนกระทั่งได้กลายเป็นอัตลักษณ์ที่ค่อนข้างชัดเจน โดยในงานชิ้นนี้ได้อธิบายและสามารถสรุป ดังนี้

ประการแรก อัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของคนยองเกิดขึ้นภายใต้บริบทของการท่องเที่ยวและการให้ความสำคัญกับความเป็นท้องถิ่น โดยเริ่มตื่นตัวตั้งแต่ปีพ.ศ. 2530 จุดเริ่มต้นจากพระสงฆ์ที่ออกเดินทางแสวงบุญและแสวงหาความเป็นยองในเมืองยอง ประเทศพม่า จึงนำไปสู่การโหยหาอดีต กระทั่งเกิดเป็นที่มาของการรื้อฟื้นอัตลักษณ์ยองขึ้นมา โดยเริ่มต้นจากการศึกษาทางวิชาการ มีการจัดสัมมนาในมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ และในระดับพื้นที่เกิดการรวมกลุ่มจัดตั้งสมาคมเพื่อสร้างกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อระลึกและประดิษฐ์วัฒนธรรมความเป็นยองขึ้นมา ฉะนั้นการสร้างความรู้ทางวิชาการ การสร้างปฏิสัมพันธ์กับชาวยองด้วยกันและกับกลุ่มคนอื่น ๆ ทั้งจากหน่วยงานรัฐ นักวิชาการ ทำให้กระบวนสร้างความเป็นยองจึงมีพลังในการขับเคลื่อน ขยายขอบเขตการรับรู้ เป็นที่รู้จักของคนกลุ่มอื่น ๆ นอกจากนี้ชาวยองได้สร้างบทบาทและภาพลักษณ์ของตนในสังคมได้อย่างดี เช่น คนยองสามารถเข้าถึงทรัพยากรต่าง ๆ มีสถานะทางสังคมที่ดี เป็นนักธุรกิจที่สร้างเครือข่ายและเป็นที่รู้จักในสังคมภาคเหนือ (หน้า 72-23)

ประการที่สอง การธำรงวัฒนธรรมของชาวยองในปัจจุบัน ให้ความสำคัญกับรายละเอียดของตัววัฒนธรรมที่ตนผลิตสร้างขึ้น เช่นว่า มีการประกอบสร้างท่า “ฟ้อนรำยอง” มีการนำกระบวนท่าจากพม่า มาประดิษฐ์และคิดค้นท่าใหม่ และการประยุกต์การแต่งกายผสมผสานแบบจีนและแบบกุลสตรีเมืองยอง มีการใช้ด้ายสีขาวมัดด้านข้าง นุ่งซิ่นมีลายน้ำไหล ชายผ้าที่เป็นสีเขียว และมีการโพกศีรษะด้วยผ้าขาวแซมดอกไม้เกล้ามวยผมแบบไทลื้อ สวมใส่เครื่องประดับด้วยเครื่องเงิน การประดิษฐ์ใหม่ของการฟ้อนรำยองครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำมาแสดงในโครงการอนุรักษ์และเผยแพร่วัฒนธรรมท้องถิ่น ซึ่งกลายเป็นหนึ่งในอัตลักษณ์ ที่มาจากการโหยหา รื้อฟื้นความเป็นยอง (หน้า 54)

          การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของชาวยองปรากฏให้เห็นในหลายด้านด้วยกัน ซึ่งเกิดขึ้นภายใต้บริบทของการพัฒนาและความทันสมัย  เช่น

1. การเปลี่ยนแปลงสภาพพื้นที่ สมัยก่อนพื้นที่ของชาวยอง คือ เป็นพื้นที่ทำนา ทำไร่ เป็นป่ารกหรือป่าไมยราพ มีต้นไม้ใหญ่ ๆ ล้อมรอบ และมีที่นาเป็นส่วนใหญ่ แต่ปัจจุบัน พื้นที่นาดังกล่าว ถูกแปลงให้เป็นพื้นที่ราชการ ที่พักข้าราชการต่าง ๆ ซึ่งมีหน่วยงานราชการที่เข้ามาตั้งอยู่มากถึง 13 หน่วยงาน และยังมีการขยายถนน มีการตั้งเขตนิคมอุตสาหกรรมในพื้นที่ใกล้เคียง ความเปลี่ยนแปลงของพื้นที่และการเข้ามาของหน่วยงานรัฐและอุตสาหกรรม ทำให้ผู้คนชาวยองต้องปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตจากอาชีพทำนา หรือเป็นเกษตรกร ได้หันมาเข้าระบบการศึกษาและเข้าทำงานในอาชีพทั้งราชการ พนักงานบริษัท หรืองานในโรงอุตสาหกรรม การปรับเปลี่ยนอาชีพตามความต้องการของยุคสมัยใหม่ ส่งผลให้ชาวยองต้องละทิ้งวิถีบรรพบุรุษ คือ การทำนา อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบัน ชาวยองสามารถปรับตัวเข้าได้ดีและกลายเป็นกลุ่มที่มีสถานะทางเศรษฐกิจอีกด้วย (หน้า 28)

2. การมีสถานะทางเศรษฐกิจดีของชาวยอง และเป็นกุล่มคนที่เข้ากับความทันสมัยได้ดีนั้น ทำให้พบว่า มีบางอย่างเปลี่ยนแปลงไปด้วย เช่น ในงานชิ้นนี้ได้กล่าว ถึง การสร้างบ้านของคนยองปัจจุบัน คือ สมัยก่อนการสร้างบ้านของชาวบ้านจะสร้างบ้านตามแบบวัฒนธรรม ที่มีรูปทรงเป็นเอกลักษณ์ที่แสดงออกถึงอัตลักษณ์ยอง คือ การปลูกบ้านด้วยไม้ทรงสูง มีใต้ถุนบ้าน ไว้ทิ้งเศษอาหารให้กับสัตว์เลี้ยงไก่ เป็ด หมู  แต่ปัจจุบันคนยอง มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการสร้างบ้านเป็นแบบใหม่ไปเสียหมด บ้านเรือนใหญ่โตด้วยอิฐปูนตามที่นิยมในสมัยปัจจุบัน (หน้า 55 )

3. การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม ที่ส่งผลดีต่อชาวยอง คือ การหวนกลับมาของกิจกรรมทำสลากย้อม พื้นที่การทำสลากย้อมได้กลายเป็นพื้นที่ของการพบปะของหนุ่มสาว ซึ่งมาสู่การพูดคุย แลกเปลี่ยนและเกิดการคบหาดูใจกันของหนุ่มสาวรุ่นใหม่ จากเดิมที่กิจกรรมเช่นนี้ และรูปแบบการหาคู่ในพื้นที่สลากย้อมเคยเกิดขึ้นมาแล้วในสมัยบรรพบุรุษ ฉะนั้นการรื้อฟื้นกิจกรรมทำสลากย้อม จึงกลายเป็นกำเนิดอีกครั้งของวิถีการหาคู่แบบชาวยอง (หน้า 76-77)

4. การจัดตั้งกลุ่มสมาคม การสร้างเทวบุตรหลวง หรือจัดทำพื้นที่กิจกรรมลานคนยอง ได้สร้างให้เกิดบรรยากาศของการรำลึกถึงที่มาของวัฒนธรรมยอง ญาติพี่น้องที่อพยพมาจากเมืองยอง ส่งผลให้เกิดความเป็นกลุ่มเป็นก้อน มีความสามัคคีและช่วยเหลือกันและกันของชาวยอง ซึ่งถือว่าสังคมชาวยองมีการเปลี่ยนแปลงไปทางที่ดีมากขึ้น

          การกล่าวถึงอัตลักษณ์ที่ประกอบสร้างขึ้นมานั้นมีความหลากหลายและถูกประกอบสร้างจากหลากหลายกลุ่ม ซึ่งอัตลักษณ์ยองไม่ได้เกิดขึ้นมาแบบลอย ๆ แต่เป็นผลมาจากการตื่นตัวของสำนึกทางชาติพันธุ์ ที่ไม่ใช่เป็นวัฒนธรรมหรืออัตลักษณ์ดั้งเดิมที่เป็นเรื่องอดีต หากแต่เป็นเรื่องการผลิตหรือประดิษฐ์ใหม่ด้วยการเชื่อมโยงและหยิบยืมจากเมืองยองในสิบสองปันนาและนำมาผสมผสานกับความเป็นไทยแบบล้านนา ซึ่งสำนึกทางชาติพันธุ์และการปฏิบัติการณ์เช่นนี้ เกิดขึ้นมาต้นปีพ.ศ. 2530ที่กระแสความเป็นท้องถิ่นกำลังถูกให้ความสนใจภายหลังรัฐบาลให้การสนับสนุนการกลับมองท้องถิ่น และภายใต้การประกาศของรัฐธรรมนูญปีพ.ศ. 2540 ที่เปิดทางให้อำนาจการบริหารท้องถิ่น ทำให้ความเป็นชาติพันธุ์ที่มีอยู่ในตัวและในวิถีชีวิตประจำวันถูกเปิดโอกาสให้มีพื้นที่ในการแสดงออก จึงถือว่ารัฐมีส่วนผลักดันในสิ่งที่มีอยู่ในตัวตนชาติพันธุ์ใช้เป็นจุดขายเพื่อวัตถุประสงค์ในการท่องเที่ยว แต่กระนั้นการฟื้นฟูอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์ในบริบทที่ต้องตอบสนองต่อนโยบายของรัฐที่มุ่งเน้นขายเพื่อการท่องเที่ยว ได้กลับเพิ่มเสริมความเป็นชาติพันธุ์ให้มีตัวตนและเกิดความเข้มแข็งขึ้นมา ซึ่งก่อนหน้านั้น รัฐมีนโยบายที่ค่อนข้างกดทับ ปกปิดอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ แต่จากนโยบายปีพ.ศ. 2540 กลับเปิดพื้นที่ให้กับกลุ่มชาติพันธุ์ได้นำเสนอตัวตนให้เป็นที่รู้จักอย่างกว้างขวาง

          อย่างไรก็ตาม ในงานได้ชี้ว่า การสร้างอัตลักษณ์ความเป็นยองไม่ได้มีความเหมือนกัน แต่เกิดขึ้นจากหลากหลายประสบการณ์ ความรู้ การถูกบ่มเพาะและการศึกษา หรือแม้แต่การหยิบยืม ผสมผสาน ทำให้เกิดอัตลักษณ์แบบใหม่ที่ไม่ได้เป็นอัตลักษณ์ยองแบบดั้งเดิม นอกจากนี้ในงานยังชี้ว่า การนำเสนออัตลักษณ์ของชาวยองนั้น ที่ดูเหมือนเป็นการนำเสนอเพื่อการตลาดหรือการท่องเที่ยว แต่หากวิเคราะห์กิจกรรมที่เกิดขึ้นและบทบาทต่าง ๆ ของกลุ่มชาวยองแล้วกลับกลายเป็นการต้องการประกาศความภูมิใจในความสำเร็จของคนยองที่มีความสามารถในการประสบความสำเร็จในการงาน อาชีพและธุรกิจ (108-112)

ไม่มี

ภาพที่ 1.1 แผนที่ตั้งหมู่บ้านเวียงยอง หมู่ที่ 3 ตำบลเวียงยอง อำเภอเมืองลำพูน จังหวัดลำพูน (หน้า)
ภาพที่ 2.1 แผนที่จากสถานีรถไฟลำพูนไปบ้านเวียงยอง (หน้า)
ภาพที่ 2.2 แผนที่เวียงยอง แสดงพื้นที่นาและศูนย์ราชการ (หน้า)
ภาพที่ 2.3 แผนที่หมู่บ้านหนองช้างคืน (หน้า)
ภาพที่ 2.4 แผนที่หมู่บ้านอุโมงค์ (หน้า)
ภาพที่ 3.1 พิพิธภัณฑ์หลังแรกของทางวัดได้กลายเป็นอาคารนอนของพระสงฆ์ (หน้า 55)
ภาพที่ 3.2 พิพิธภัณฑ์หลังที่ 2 ได้รับทุนสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนจังหวัด (หน้า 56)
ภาพที่ 3.3 พิพิธภัณฑ์ผ้าโบราณ เฮือนยองวัดต้นแก้วหลังที่ 3 (หน้าที่ 56)
ภาพที่ 3.4 กลุ่มทอผ้าวัดต้นแก้ว (หน้า 58)
ภาพที่ 3.5 บรรยากาศภายในงาน (ภาพโดยองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาบ) (หน้า 65)
ภาพที่ 3.6 กลุ่มสมาคมชาวยองจังหวัดลำพูนเข้าร่วมงาน (ภาพโดยองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาบ) (หน้า 65)
ภาพที่ 3.7 บรรยากาศภายในงาน (ภาพโดยองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาบ) (หน้า 66)
ภาพที่ 3.8 บรรยากาศภายในงานหล่อพระเจ้าแสนทองทิพย์ (ภาพโดยองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาบ) (หน้า 66)
ภาพที่ 3.9 บรรยากาศภายในงานหล่อพระเจ้าแสนทองทิพย์ (ภาพโดยองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยยาบ) (หน้า 67)
ภาพที่ 3.10 ช้างสานไม้ไผ่ฝีมือสล่าชาวเมืองยองขนาดเท่าตัวจริง (หน้า 71)
ภาพที่ 4.1 ต้นสลากย้อมที่แต่ละหมู่บ้านส่งเข้าประกวด (หน้า 80)
ภาพที่ 4.2 ฐานต้นสลากย้อมที่ตกแต่งอย่างสวยงาม (หน้า 80)
ภาพที่ 4.3 เปรียบเทียบสลากย้อมของชาวบ้านกับต้นสลากย้อมที่ประกวด (หน้า 80)
ภาพที่ 4.4 การประกวดเล่ากะโลงที่วัดศรีสุพรรณ (หน้า 82)
ภาพที่ 4.5 ถ้วยรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 งานสลากภัต สลากย้อม วัดพระธาตุหริภุญชัย (หน้า 82)
ภาพที่ 4.6 หนังสือประกอบการสัมมนาทางวิชาการเกี่ยวกับเทวบุตรหลวง (หน้า 96)
ภาพที่ 4.7 ภาพร่างออกแบบเทวบุตรหลวงในระยะแรก โดยอาจารย์ ลีปีกร มาแก้ว (หน้า 97)
ภาพที่ 4.8 รูปหล่อเทวบุตรหลวงที่เสร็จแล้ว (หน้าที่ 98)