|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
เย้า,คนไทย,ความสัมพันธ์,วัฒนธรรม,พะเยา |
Author |
สุทธิ จันทรวงษ์ |
Title |
วัฒนธรรมสัมพันธ์ระหว่างชาวไทยภูเขาเผ่าเย้า-ไทย |
Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
Ethnic Identity |
อิ้วเมี่ยน เมี่ยน,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ม้ง-เมี่ยน |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
(เอกสารฉบับเต็ม) |
Total Pages |
112 |
Year |
2531 |
Source |
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ |
Abstract |
ระดับวัฒนธรรมสัมพันธ์ระหว่างคนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทยเป็นวัฒนธรรมในเชิงบวก โดยต่างฝ่ายต่างลดระดับอัตตนิยมวัฒนธรรม ไม่ค่อยถือเขาถือเรา และไม่มีความขัดแย้งในแนวโน้มที่สูงมากนัก มีแนวโน้มในการยอมรับสถานภาพซึ่งกันและกัน เพื่ออยู่ร่วมกันในสังคมอย่างเป็นอันหนึ่งใจเดียวกัน ปัจจัยที่มีผลต่อวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวก ได้แก่ อายุ ระดับการศึกษา การติดต่อสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน การเข้าร่วมกิจกรรมในชุมชน และฐานะทางเศรษฐกิจ ปัจจัยส่วนใหญ่มีผลต่อวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวกระหว่างคนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทย ยกเว้นปัจจัยด้านฐานะทางเศรษฐกิจ ส่วนปัจจัยด้านการเข้าร่วมกิจกรรม ในชุมชนนั้นไม่มีผลต่อวัฒนธรรมสัมพันธ์ ในคนไทยภูเขาเผ่าเย้า (หน้า 78-84) |
|
Focus |
ศึกษาความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรม ระหว่างคนไทยภูเขาเผ่าเย้ากับคนไทย บ้านใหม่ร่มเย็น บ้านคุ้ม และบ้านสบสา อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา (หน้า 80-84) |
|
Ethnic Group in the Focus |
ไทยภูเขาเผ่าเย้าและคนไทย เฉพาะบ้านใหม่ร่มเย็น บ้านคุ้ม และบ้านสบสา หมู่ที่ 11 หมู่ที่ 7 หมู่ที่ 6 และหมู่ที่ 5 ตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา (หน้า 8) |
|
Language and Linguistic Affiliations |
คนไทยภูเขาเผ่าเย้าใช้ภาษาเย้า คล้ายกับภาษาจีนกลาง ไม่มีอักษรเป็นของตนเอง บางคนใช้อักษรจีนเป็นตัวเขียน แต่อ่านออกเสียงเป็นภาษาเย้า (หน้า 3 ) |
|
Study Period (Data Collection) |
งานวิจัยนี้ไม่ได้ระบุระยะเวลาที่ศึกษา ระบุเพียงวันที่สัมภาษณ์วิทยากร คือ ระหว่างวันที่ 20 พฤษภาคม -10 มิถุนายน พ.ศ. 2531 (หน้า 33) |
|
History of the Group and Community |
ในอดีตชาวไทยภูเขาเผ่าเย้าอาศัยอยู่ ณ บริเวณตอนกลางของประเทศจีน ต่อมาอพยพลงมาทางทิศใต้ผ่านมณฑลกวางสี และ ยูนนาน เข้าสู่ตังเกี๋ย เวียดนาม ลาว และบริเวณภูเขาสูงทางภาคเหนือของประเทศไทย เช่น เชียงราย เชียงใหม่ ลำปาง น่าน กำแพงเพชร นครสวรรค์ และหนาแน่นที่สุด คือที่จังหวัดพะเยา เย้าในจังหวัดพะเยาแบ่งออกได้ 2 กลุ่ม คือ กลุ่มอำเภอแม่ใจ อพยพมาจากเชียงราย และกลุ่มอำเภอปงและอำเภอเชียงคำ อพยพมาจาก สปปล. ในปี พ.ศ.2508 รัฐบาลปราบปรามผู้ก่อการร้ายคอมมิวนิสต์บริเวณเทือกเขาสูงเขตรอยต่อกับ สปปล.บริเวณอำเภอเชียงคำ ปง จังหวัดพะเยา และอำเภอเทิง จังหวัดเชียงราย ทำให้ชาวไทยภูเขาเผ่าเย้าบริเวณสู้รบได้อพยพไปอยู่หมู่ที่ 7 และ 11 บ้านใหม่ร่มเย็น ตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ ซึ่งแต่เดิมเป็นเขตเลี้ยงสัตว์ของคนไทยพื้นราบ หมู่ที่ 5 บ้านสบสา และหมู่ที่ 6 บ้านคุ้ม การอพยพถิ่นฐานดังกล่าวทำให้เกิดการสัมพันธ์กันระหว่างกลุ่มวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน คือ คนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทยพื้นราบ (หน้า 4) |
|
Settlement Pattern |
ไทยภูเขาเผ่าเย้าอาศัยอยู่ในหมู่บ้านใหม่ร่มเย็น มีที่ดินเพาะปลูกห่างไกลจากหมู่บ้าน เมื่อถึงฤดูเพาะปลูกจึงจะไปอาศัยอยู่บริเวณแหล่งเพาะปลูก ส่วนคนไทยอาศัยอยู่ในหมู่บ้านสบสา และบ้านคุ้ม (หน้า 30, 37) |
|
Demography |
คนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทยอาศัยอยู่ที่หมู่ 5 บ้านสบสา หมู่ที่ 6 บ้านคุ้ม หมู่ที่ 7 และ 11 บ้านใหม่ร่มเย็น ตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ จังหวัดพะเยา มีจำนวนประชากรทั้งสิ้น 1,815 คน เป็นคนไทยจำนวน 1,583 คน เป็นชาวไทยภูเขาเผ่าเย้าจำนวน 232 คน จำนวนประชากรแยกตามหมู่บ้าน ดังนี้ หมู่ที่ 7 และ 11 บ้านใหม่ร่มเย็น จำนวน 232 คน หมู่ที่ 5 บ้านสบสา จำนวน 818 คน หมู่ที่ 6 บ้านคุ้ม จำนวน 765 คน (หน้า 29-30) |
|
Economy |
คนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทย มีอาชีพเพาะปลูกมากที่สุด รับราชการ ค้าขาย รับจ้าง และอาชีพอื่น ๆ กลุ่มชนทั้งสองต่างก็มีฐานะทางเศรษฐกิจสูง (40,001 บาท ขึ้นไป) และฐานะทางเศรษฐกิจต่ำสุด (ต่ำกว่า 20,000 บาท) (หน้า 45 ) |
|
Social Organization |
องค์กรทางสังคมที่พบมี ดังนี้ กรมประชาสงเคราะห์ เป็นหน่วยงานที่รับผิดชอบการพัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา (หน้า 33) ชาวไทยภูเขาเผ่าเย้าและชาวไทยมีกิจกรรมพัฒนาที่กระทำร่วมกัน 3 โครงการ คือ โครงการกสช. โครงการพัฒนาหมู่บ้าน และโครงการพัฒนาสาธารณะสถาน(หน้า 38 ) |
|
Belief System |
คนไทยทั้งหมดนับถือศาสนาพุทธ ส่วนคนไทยภูเขาเผ่าเย้านับถือผี ตามความเชื่อดั้งเดิม (หน้า 78-79) |
|
Education and Socialization |
คนไทยภูเขาเผ่าเย้าส่วนใหญ่เป็นผู้ไม่ได้รับการศึกษา คนไทยส่วนใหญ่มีการศึกษาในระดับชั้นประถมศึกษาปีที่ 1-4 คนไทยภูเขาเผ่าเย้าจะพูดคุยกับคนไทยมากกว่าที่คนไทยพูดคุยกับคนไทยภูเขาเผ่าเย้า การเข้าร่วมกิจกรรมพัฒนาของไทยมีมากกว่าคนไทยภูเขาเผ่าเย้า (หน้า78-79) |
|
Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
การอพยพย้ายถิ่นของชาวไทยภูเขาเผ่าเย้า บริเวณตอนกลางของประเทศจีนลงมาทางใต้ จนถึงประเทศลาว และบริเวณภาคเหนือของไทย จนกระทั่งถึงหมู่ที่ 7 และ 11 บ้านใหม่ร่มเย็น ตำบลร่มเย็น อำเภอเชียงคำ ซึ่งแต่เดิมเป็นเขตเลี้ยงสัตว์ของคนไทยพื้นราบ หมู่ที่ 5 บ้านสบสา และหมู่ที่ 6 บ้านคุ้ม การอพยพถิ่นฐานดังกล่าวทำให้เกิดการสัมพันธ์กันระหว่างกลุ่มวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน คือ คนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทยพื้นราบ (หน้า 4) ผลการศึกษาความสัมพันธ์ทางวัฒนธรรมระหว่างคนไทยภูเขาเผ่าเย้า กับคนไทยในชุมชนที่ศึกษาปรากฏผลดังนี้ คนไทยภูเขาเผ่าเย้าที่มีอายุน้อยมีแนวโน้มจะมีวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวกมากกว่าผู้ที่มีอายุมาก เช่น ด้านความขัดแย้ง คนไทยภูเขาที่มีอายุมากมีความขัดแย้งกับคนไทยมากกว่าคนที่มีอายุน้อย ทั้งนี้ เนื่องจากผู้ที่มีอายุมากยังคงยึดมั่นในขนบธรรมเนียมประเพณี เชื่อในคุณลักษณะแบบฉบับของกลุ่มทางวัฒนธรรม ส่วนผู้ทีมีอายุน้อยมีความคิดเสรีนิยมมากกว่า และมักจะยึดมั่นในอุดมการณ์มากกว่า (หน้า 54-55) ฐานะทางเศรษฐกิจสูงหรือต่ำไม่มีผลต่อวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวก (หน้า 59 -60) คนไทยภูเขาเผ่าเย้า และคนไทยที่มีระดับการศึกษาสูงมีแนวโน้มจะมีวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวกมากว่าผู้ที่มีระดับการศึกษาต่ำ เนื่องจากผู้ที่ได้รับการศึกษาได้เรียนรู้แบบแผนของปฏิกิริยาโต้ตอบกันทางสังคม มีการปรับปรุงพัฒนาตัวเองให้เข้ากับสังคม และมีโอกาสได้รับข้อมูลข่าวสารจากภายนอกมากกว่า ทำให้เกิดความรู้ความเข้าใจวัฒนธรรมอื่นมากขึ้น รวมถึงการรับรู้ความเท่าเทียบกันในสิทธิและหน้าที่ของพลเมืองไทย (หน้า 64 - 65) นอกจากนี้พบว่า คนไทยภูเขาเผ่าเย้าที่มีการติดต่อสัมพันธ์กับคนไทยมาก มีแนวโน้มจะมีวัฒนธรรมสัมพันธ์ในเชิงบวกสูง เนื่องจากการติดต่อสัมพันธ์กันบ่อยครั้งทำให้มีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดและประสบการณ์ต่าง ๆ กับกลุ่มวัฒนธรรมอื่น ทำให้มีโลกทัศน์กว้างขึ้น และมีการยอมรับการเปลี่ยนแปลงเร็วกว่าผู้ที่ติดต่อสัมพันธ์น้อย (หน้า 70 -71) |
|
Social Cultural and Identity Change |
คนไทยภูเขาเผ่าเย้า อาศัยในบริเวณเทือกเขาสูงทางภาคเหนือของประเทศ ประกอบอาชีพการเกษตรแบบทำไร่เลื่อนลอย ต่อมาภายหลังรัฐแก้ปัญหาคนไทยภูเขาโดยให้ชาวเขาสำนึกในความเป็นคนไทย เป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทยและมีความจงรักภักดีต่อประเทศไทย รัฐมีจุดมุ่งหมายผสมกลมกลืนคนไทยภูเขาเผ่าเย้าเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของสังคมไทย นอกจากนี้ คนไทยภูเขาเผ่าเย้ามีการยอมรับการเปลี่ยนแปลงทางสังคมมากขึ้น โดยการยอมรับนวกรรมและวัฒนธรรมของคนไทย ตลอดจนนำเอาวิถีชีวิตแบบใหม่มาผสมผสานกับวัฒนธรรมของด้วย ( หน้า 4- 7 ) |
|
|