| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
อาข่า,การเปลี่ยนแปลง,การรักษาโรค,เชียงใหม่ |
| Author |
Malee Sitthikriengkrai |
| Title |
Changing Indigenous Health Care Practices of Akha People |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาอังกฤษ |
| Ethnic Identity |
อ่าข่า,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
11 |
Year |
2541 |
| Source |
สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
| Abstract |
รูปแบบการรักษาแบบดั้งเดิมของอาข่า มีความสัมพันธ์กันระหว่างสาเหตุของการเจ็บป่วยกับวิธีในการรักษา สาเหตุของการเจ็บป่วยที่เกิดจากอำนาจเหนือธรรมชาติและความสมดุลของร่างกาย รูปแบบในการรักษามีการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างหมอผีผู้เชี่ยวชาญกับผู้ป่วย ในการยอมรับแนวคิดเกี่ยวกับการเกิดอาการเจ็บป่วยที่เกิดขึ้น แต่ในปัจจุบันผู้คนมีความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุของโรคแตกต่างไปจากเดิม จากการรับรู้ข้อมูลใหม่ ทำให้ผู้คนเปลี่ยนแปลงรูปแบบของการรักษาจากดั้งเดิมไปสู่รูปแบบสมัยใหม่มากขึ้น และสอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคมในชุมชนที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน (หน้า 10-11) |
|
| Focus |
ศึกษารูปแบบการรักษาโรคแบบดั้งเดิมของกลุ่มอาข่า โดยมองถึงปัจจัยอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นความเชื่อและการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม รวมถึงศึกษาอิทธิพลของการรักษาในแบบตะวันตกต่อรูปแบบการรักษาแบบดั้งเดิม ความสัมพันธ์ระหว่างหมอแบบดั้งเดิมและผู้ป่วย และเสนอความสัมพันธ์ทางสังคมที่เกิดขึ้นระหว่างผู้วิจัยและชุมชนในช่วงการเก็บข้อมูลภาคสนาม (หน้า 1) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
อาข่า หมู่บ้าน Huay I-Kho อำเภอ เชียงดาว จังหวัด เชียงใหม่ |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
อาข่าที่หมู่บ้าน Huay I-Kho ได้อพยพมาจากหมู่บ้าน Hin Daek ใน อ.แม่จัน จ.เชียงใหม่ ในช่วง 21 ปีที่ผ่านมา โดยเข้ามาอยู่อาศัยรวมกับลีซูในพื้นที่ และในระยะเวลาต่อมาได้มีการอพยพเข้ามาเพิ่มเติมทั้งจากที่หมู่บ้าน Hin Daek และดอยช้าง ใน อำเภอ แม่จัน (หน้า 3) |
|
| Settlement Pattern |
การเลือกพื้นที่ตั้งถิ่นฐานในอดีตจะมีผู้นำหมู่บ้าน (Yeu Ma) เป็นผู้ประกอบพิธีกรรมเสี่ยงทายโดยโยนไข่บนพื้นถ้าไข่แตกถือว่าเป็นพื้นที่เหมาะสมสามารถตั้งถิ่นฐานได้ แต่กลุ่มอาข่าที่ Huay I-Kho ไม่ได้ทำพิธีนี้เนื่องจากไม่มีผู้นำหมู่บ้านในขณะที่อพยพเข้ามาอยู่อาศัยในพื้นทีหมู่บ้านปัจจุบัน (หน้า 3) |
|
| Demography |
ปัจจุบันมีจำนวนประชากร 275 คน 46 ครอบครัว (หน้า 3) |
|
| Social Organization |
ผู้นำหมู่บ้านมีหน้าที่ดูแลและแก้ปัญหาความขัดแย้งที่เกิดขึ้นในหมู่บ้านรวมถึงการจัดระเบียบทางสังคม เนื่องจากอาข่ามีความเชื่อในเรื่องของเด็กแฝดและสัตว์ที่เกิดผิดธรรมชาติ จะต้องนำออกไปจากหมู่บ้าน แต่เนื่องจากกลุ่มอาข่าที่บ้าน Huay I-Kho ไม่มีผู้นำ ความเชื่อที่กล่าวข้างต้นไม่ได้รับการสืบทอด ปัจจุบันมีการใช้กฎหมายของรัฐในการแก้ปัญหาที่เกิดขึ้น (หน้า 4) |
|
| Belief System |
ความเชื่อของกลุ่มอาข่าที่หมู่บ้านนี้แตกต่างไปจากการรับรู้ทั่วไปของนักชาติพันธุ์วรรณา คือพวกเขาไม่มีความเชื่อในเรื่องประตูหมู่บ้าน (Lok Khor) และไม่มี เทพเจ้า Lan Xao God แต่ในหมู่บ้านนี้มีความเชื่อในเทพเจ้าและสิ่งเหนือธรรมชาติ โดยมีการแบ่งเทพเจ้าออกเป็น 3 กลุ่มคือ กลุ่มที่ 1 A pii mee yea เป็นเทพเจ้าสูงสุด เป็นผู้สร้างโลกและสวรรค์ กลุ่มที่ 2 A peu pii เป็นวิญญาณผีบรรพบุรุษ เป็นผู้คุ้มครองหมู่บ้าน เมื่อมีเทศกาลพิธีกรรมจะทำพิธีเพื่อเลี้ยงผีในกลุ่มนี้ กลุ่มที่ 3 คือ วิญญาณทั่วไป วิญญาณในพิธีโล้ชิงช้า เจ้าป่า แม่น้ำ เทพในกลุ่มนี้โกรธเคืองง่าย (หน้า 4) |
|
| Education and Socialization |
|
| Health and Medicine |
ในสังคมอาข่าดั้งเดิมมีความเชื่อเกี่ยวกับสาเหตุของการเจ็บป่วย จากหลายประการดังนี้ 1. การเจ็บป่วยโดยการกระทำของอำนาจเหนือธรรมชาติ อาข่าเชื่อว่าสิ่งเหนือธรรมชาติสามารถโกรธและก่อให้เกิดการเจ็บป่วยรวมไปถึงผลผลิตในไร่เสียหาย ด้วยเหตุนี้ จะต้องมีการทำพิธีบวงสรวงขอขมา ถ้าทำให้อำนาจเหล่านั้นโกรธเคือง 2. ความเจ็บป่วยที่เกิดจากการเสียขวัญ (Soul Essence) โดยเชื่อว่าขวัญในร่างกายของมนุษย์มีอยู่ 12 ส่วน ถ้าส่วนใดส่วนหนึ่งออกจากร่างกายก็จะทำให้เกิดความเจ็บป่วยได้ แต่ถ้าออกทั้ง 12 ส่วนก็จะตาย จะต้องมีการทำพิธีเพื่อเรียกขวัญกลับเข้าที่โดยหมอผีผู้มีความรู้เท่านั้นที่จะสามารถกระทำได้ 3. ความเจ็บป่วยจากธรรมชาติ อันเกิดมาจากอุบัติเหตุ หรืออาการปวดเมื่อยตามร่างกายจากการทำงาน โดยส่วนใหญ่จะรักษาด้วยการใช้สมุนไพรหรือการการใช้ฝิ่น และมีการรักษาโดยการเอาเลือดออกจากร่างกายเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วย เนื่องจากเชื่อว่ามีเลือดไปที่สมองมากเกินไปต้องทำให้เกิดความสมดุลในร่างกาย (หน้า 4-5) รูปแบบและบทบาทในการรักษาแบบดั้งเดิม หมอผีผู้เชี่ยวชาญเป็นบุคคลที่สำคัญในการรักษา เพื่อสร้างสมดุลที่ดีระหว่างจิตวิญญาณ และร่างกายของมนุษย์ สำหรับหมู่บ้านอาข่า ได้มีหมอผีผู้เชี่ยวชาญเข้ามาในระยะ 10 ปีที่ผ่านมา แต่ไม่ได้รับการยอมรับจากคนในหมู่บ้านมากนักเนื่องจาก ติดฝิ่น บางกลุ่มเลือกใช้การรักษาแบบสมัยใหม่มากกว่าเนื่องจากได้ผลดีกว่า และโรคที่เกิดขึ้นในปัจจุบันมีความซับซ้อนการรักษาแบบดั้งเดิมไม่ได้ผล และในช่วง 10 ปีที่ผ่านมามีกลุ่มแพทย์เคลื่อนที่เข้ามาให้บริการในชุมชน ได้รับความนิยมอย่างมาก สาเหตุเพราะรักษาอาการโรคได้หายขาดและสามารถจ่ายค่ารักษาเป็นงวดได้ อาจกล่าวได้ว่าปัจจุบันการรักษาแผนใหม่ได้เข้ามาแทนที่การรักษาในแบบดั้งเดิมมากขึ้น (หน้า 6-9) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
การเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจและสังคม การรับรู้ข่าวสารใหม่ และการเข้ามาของรัฐในการจัดการด้านสาธารณสุข ส่งผลให้เกิดทางเลือกในการรักษาโรคมีมากขึ้น มีการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการรักษาแบบดั้งเดิมมาใช้บริการโรงพยาบาล และแพทย์เคลื่อนที่ที่เข้ามาในชุมชน (หน้า 10-11) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
