ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งถิ่นฐานอยู่กันเป็นกลุ่มโดยทางจังวัดอุบลราชธานี ได้จัดที่ทำกินให้เฉพาะคือบริเวณถนนนิคมสายกลาง กลุ่มที่ประกอบอาชีพปลูกผัก ช่างซ่อมรถยนต์ เคาะพ่นสี ช่างเหล็ก ทางด้านถนนพโลชัยและถนนศรีณรงค์ กลุ่มที่ทำการค้าขาย เช่น ขายหมูยอ ข้าวเกรียบปากหม้อ เส้นก๋วยจั๊บ ขายอาหารเวียดนาม เป็นต้น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามอาศัยอยู่กระจัดกระจายทั่วไปในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี ในเรื่องวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีธรรมเนียมประเพณีวิธีการต่างๆ ที่คนในชุมชนหรือสังคมหนึ่งยึดถือปฏิบัติกันมาในเรื่องที่เกี่ยวกับอาหารทุกขั้นตอน การบริโภคอาหารประเภทชนิดต่างๆ วัฒนธรรม การบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี มีวัฒนธรรมที่รับเอามาจากการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมของชาวจีนฝรั่งเศสและไทย ทั้งนี้เพราะชาวเวียดนามเป็นเมืองที่อยู่ภายใต้การปกครองของจีน ฝรั่งเศสมาก่อนที่จะอพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทย จึงทำให้วัฒนธรรมต่างๆ มีลักษณะคล้ายกับของวัฒนธรรมจีน

          ศึกษาวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี และศึกษาวิถีการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจสังคม และวัฒนธรรมที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี 

          ผู้ศึกษาประยุกต์แนวคิดนิเวศวิทยา นิเวศวัฒนธรรม แนวคิดพฤติกรรมทางสังคมกับการบริโภค แนวคิดตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับบริโภควิสัยมาเป็นกรอบศึกษาและวิเคราะห์เพื่อเชื่อมโยงวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวเวียดนาม โดยผู้ศึกษาพยายามอธิบายให้เห็นถึงวัฒนธรรมของกลุ่มชนกลุ่มหนึ่ง ย่อมจะมีสภาพแวดล้อมของกลุ่มนั้นๆ เป็นตัวกำหนด ดังนั้น วัฒนธรรมของกลุ่มชนที่มีสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันย่อมแตกต่าง วัฒนธรรมการบริโภคของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ย่อมจะแตกต่างไปจากวัฒนธรรมการบริโภคของกลุ่มชนนั้นๆ   

คนไทยเชื้อสายเวียดนาม, เวียด   

          ศึกษาภาคสนามช่วงปี พ.ศ. 2542-2543 

          ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งแต่ปี พ.ศ.2488 ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ส่วนใหญ่ลี้ภัยสงคราม การเดินทางโดยผ่านประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ข้ามทางแม่น้ำโขงโดยทางเรือเข้ามายังจังหวัดมุกดาหาร และย้ายถิ่นฐานเรื่อยๆ เพื่อแสวงหาที่ทำกินที่อุดมสมบูรณ์ และย้ายถิ่นเข้ามายังจังหวัดอุบลราชธานี (หน้า, 27-28; 50)

          ตั้งถิ่นฐานกระจายตามถนนสายสำคัญ 3 สายในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี คือ ถนนพโลชัย ถนนศรีณรงค์ และถนนนิคมสายกลาง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี  

          ชาวเวียดนามที่โอนสัญชาติเป็นชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีจำนวนประชากร 3,837 คน มีการโอนสัญชาตินั้นทางรัฐบาลชุดพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ทำการเปลี่ยนสัญชาติไทยให้เฉพาะชาวเวียดนามที่อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลา 20 ปีขึ้นไป และชาวเวียดนามที่เกิดบนแผ่นดินไทย ต่อมาในปี พ.ศ. 2540 ในช่วงรัฐบาลชุดพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ มีนโยบายให้สัญชาติแก่ชาวเวียดนามมากขึ้น เพื่อต้องการให้ทุกคนทุกกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นชาวไทย (หน้า, 116)  

          ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งถิ่นฐานอยู่กันเป็นกลุ่มโดยทางจังวัดอุบลราชธานี ได้จัดที่ทำกินให้เฉพาะคือบริเวณถนนนิคมสายกลาง กลุ่มที่ประกอบอาชีพปลูกผัก ช่างซ่อมรถยนต์ เคาะพ่นสี ช่างเหล็ก ทางด้านถนนพโลชัยและถนนศรีณรงค์ กลุ่มที่ทำการค้าขาย เช่น ขายหมูยอ ข้าวเกรียบปากหม้อ เส้นก๋วยจั๊บ ขายอาหารเวียดนาม เป็นต้น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามอาศัยอยู่กระจัดกระจายทั่วไปในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี (หน้า, 116-117)

          อาหารเป็นรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนไทยเชื้อสายเสียดนามที่สะท้อนอัตลักษณ์ของความเป็นเชื้อชาติผ่านการสร้างความหมายทั้งตัววัตถุดิบและรูปแบบการปรุงถ่ายทอดเป็นสำรับและวัฒนธรรมการบริโภคอาหารเวีดนามต่างๆ (หน้า, 65-108) 

          งานศึกษาเรื่องนี้ให้ความสำคัญการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อการบริโภคอาหารของคนไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตอำเภอเมืองอุบลราชธานีพบว่าเกิดจาก สภาวะทางเศรษฐกิจมีอิทธิพลต่อการบริโภคอาหาร คือ รายได้ของครอบครัว ครอบครัวของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีรายได้จากการปลูกผักขาย ค้าขายทั่วไป ช่างพ่นสี ช่างซ่อมนาฬิกา ช่างซ่อมรถยนต์ ช่างต่อตัวถังรถ เป็นต้น อาชีพเหล่านี้จะมีรายได้แตกต่างกันตามประกอบอาชีพ จึงส่งผลต่อการบริโภคอาหารหากรายได้ดีจะได้รับประทานอาหารที่หลากหลายและมีคุณภาพดี หากรายได้น้อยจะได้รับประทานอาหารพื้นเมืองของเวียดนามที่หาง่าย มีขั้นตอนการกินที่ไม่ยุ่งยาก และมีโอกาสจับจ่ายชื้ออาหารต่างชาติไม่บ่อยครั้งนักปัจจัยทางด้านสังคมและวัฒนธรรม การบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามเป็นอย่างมากทั้งนี้เพราะชาวเวียดนามเป็นชาตินิยมที่มีความจงรักภักดีต่อบรรพบุรุษ ดังนั้น สังคมและวัฒนธรรมยังคงยึดถือกับสังคมแบบดั้งเดิมจะมีบางครอบครัวเท่านั้นที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมของการได้รับการศึกษา หากกได้รับการศึกษาทำให้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ตามวัฒนธรรมพื้นเมืองที่ตนเองอาศัยอยู่ได้เป็นอย่างดี ดังนั้นวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีการปรับเปลี่ยนตามวัฒนธรรมของชนพื้นเมืองในปัจจุบันในการบริโภคอาหารนอกจากนี้ยังมีเหตุผลจากการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมวิถีความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณีเป็นตัวกำหนดในเรื่องของการบริโภคอาหารระหว่างผี กับมนุษย์ ออกจากกันได้เป็นอย่างดี กรณีเช่นการบวงสรวงดวงวิญญาณบรรพบุรุษวัฒนธรรมจะเป็นตัวกำหนดอาหาร และความเชื่อในเรื่องการบริโภคอาหารของแต่ละสังคมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งส่งผลต่อการจัดการอาหารและแบบอย่างการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานีในปัจจุบัน ผลของการเปลี่ยน ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยได้รับการโอนสัญชาติเป็น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ได้รับการเปลี่ยนแปลงทางด้านวัฒนธรรมบางอย่าง เช่น การบริโภคอาหาร การรับประทานอาหารพื้นเมืองของไทย ได้การยอมรับของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเรื่องของอาหาร ที่จากเดิมชาวไทยเชื้อสายเวียดนามจะรับประทานอาหารที่เป็นของชาวเวียดนาม แต่ก็ยังหลงเหลืออยู่บางที่ยังคงยึดวัฒนธรรมดั้งเดิมของพื้นเมือง ส่วนในเรื่องอาหารพื้นเมืองของเวียดนามจริงๆ พอมีให้ได้รับประทานบ้างเป็นบางชนิดเท่านั้น (หน้า, 119-120)

ตาราง
         ตารางแสดงการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 75)

ภาพ
         ภาพร้านขายหมูยอดาวทองของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 57)
         ภาพสภาพห้องครัวของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 58)
         ภาพแท่นบูชาบรรพบุรุษ (หน้า, 79)
         ภาพอาหารสำหรับเซ่นไหว้บรรพบุรุษในวันปีใหม่ (หน้า, 79)
         ภาพขันหมากที่ใช้ในพิธีแต่งงาน (หน้า, 84)
         ภาพตรา 8 ทิศกับสิงห์คาบดาบที่แขวนไว้หน้าบ้านของครอบครัวชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 85)
         ภาพขบวนแห่ขันหมากในพิธีแต่งงาน (หน้า, 87)
         ภาพขนมโวเซ (หน้า, 108)