|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
เวียดนาม วัฒนธรรมการบริโภค อาหารเวียดนาม เทศบาลเมืองอุบลราชธานี จังหวัดอุบลราชธานี |
Author |
วารีรัตน์ ปั้นทอง |
Title |
วัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี |
Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
- |
Ethnic Identity |
เวียด เหวียตเกี่ยว ไทยใหม่,
|
Language and Linguistic Affiliations |
- |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
[เอกสารฉบับเต็ม] |
Total Pages |
124 |
Year |
2543 |
Source |
มหาวิทยาลัยมหาสารคาม |
Abstract |
ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งถิ่นฐานอยู่กันเป็นกลุ่มโดยทางจังวัดอุบลราชธานี ได้จัดที่ทำกินให้เฉพาะคือบริเวณถนนนิคมสายกลาง กลุ่มที่ประกอบอาชีพปลูกผัก ช่างซ่อมรถยนต์ เคาะพ่นสี ช่างเหล็ก ทางด้านถนนพโลชัยและถนนศรีณรงค์ กลุ่มที่ทำการค้าขาย เช่น ขายหมูยอ ข้าวเกรียบปากหม้อ เส้นก๋วยจั๊บ ขายอาหารเวียดนาม เป็นต้น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามอาศัยอยู่กระจัดกระจายทั่วไปในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี ในเรื่องวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีธรรมเนียมประเพณีวิธีการต่างๆ ที่คนในชุมชนหรือสังคมหนึ่งยึดถือปฏิบัติกันมาในเรื่องที่เกี่ยวกับอาหารทุกขั้นตอน การบริโภคอาหารประเภทชนิดต่างๆ วัฒนธรรม การบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี มีวัฒนธรรมที่รับเอามาจากการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมของชาวจีนฝรั่งเศสและไทย ทั้งนี้เพราะชาวเวียดนามเป็นเมืองที่อยู่ภายใต้การปกครองของจีน ฝรั่งเศสมาก่อนที่จะอพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทย จึงทำให้วัฒนธรรมต่างๆ มีลักษณะคล้ายกับของวัฒนธรรมจีน |
|
Focus |
ศึกษาวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี และศึกษาวิถีการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจสังคม และวัฒนธรรมที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี |
|
Theoretical Issues |
ผู้ศึกษาประยุกต์แนวคิดนิเวศวิทยา นิเวศวัฒนธรรม แนวคิดพฤติกรรมทางสังคมกับการบริโภค แนวคิดตัวแปรที่เกี่ยวข้องกับบริโภควิสัยมาเป็นกรอบศึกษาและวิเคราะห์เพื่อเชื่อมโยงวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวเวียดนาม โดยผู้ศึกษาพยายามอธิบายให้เห็นถึงวัฒนธรรมของกลุ่มชนกลุ่มหนึ่ง ย่อมจะมีสภาพแวดล้อมของกลุ่มนั้นๆ เป็นตัวกำหนด ดังนั้น วัฒนธรรมของกลุ่มชนที่มีสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันย่อมแตกต่าง วัฒนธรรมการบริโภคของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ย่อมจะแตกต่างไปจากวัฒนธรรมการบริโภคของกลุ่มชนนั้นๆ |
|
Ethnic Group in the Focus |
คนไทยเชื้อสายเวียดนาม, เวียด |
|
Study Period (Data Collection) |
ศึกษาภาคสนามช่วงปี พ.ศ. 2542-2543 |
|
History of the Group and Community |
ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งแต่ปี พ.ศ.2488 ในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ส่วนใหญ่ลี้ภัยสงคราม การเดินทางโดยผ่านประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ข้ามทางแม่น้ำโขงโดยทางเรือเข้ามายังจังหวัดมุกดาหาร และย้ายถิ่นฐานเรื่อยๆ เพื่อแสวงหาที่ทำกินที่อุดมสมบูรณ์ และย้ายถิ่นเข้ามายังจังหวัดอุบลราชธานี (หน้า, 27-28; 50) |
|
Settlement Pattern |
ตั้งถิ่นฐานกระจายตามถนนสายสำคัญ 3 สายในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี คือ ถนนพโลชัย ถนนศรีณรงค์ และถนนนิคมสายกลาง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี |
|
Demography |
ชาวเวียดนามที่โอนสัญชาติเป็นชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีจำนวนประชากร 3,837 คน มีการโอนสัญชาตินั้นทางรัฐบาลชุดพลเอกเปรม ติณสูลานนท์ ทำการเปลี่ยนสัญชาติไทยให้เฉพาะชาวเวียดนามที่อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลา 20 ปีขึ้นไป และชาวเวียดนามที่เกิดบนแผ่นดินไทย ต่อมาในปี พ.ศ. 2540 ในช่วงรัฐบาลชุดพลเอกชวลิต ยงใจยุทธ มีนโยบายให้สัญชาติแก่ชาวเวียดนามมากขึ้น เพื่อต้องการให้ทุกคนทุกกลุ่มชาติพันธุ์ที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นชาวไทย (หน้า, 116) |
|
Economy |
ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในจังหวัดอุบลราชธานี ตั้งถิ่นฐานอยู่กันเป็นกลุ่มโดยทางจังวัดอุบลราชธานี ได้จัดที่ทำกินให้เฉพาะคือบริเวณถนนนิคมสายกลาง กลุ่มที่ประกอบอาชีพปลูกผัก ช่างซ่อมรถยนต์ เคาะพ่นสี ช่างเหล็ก ทางด้านถนนพโลชัยและถนนศรีณรงค์ กลุ่มที่ทำการค้าขาย เช่น ขายหมูยอ ข้าวเกรียบปากหม้อ เส้นก๋วยจั๊บ ขายอาหารเวียดนาม เป็นต้น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามอาศัยอยู่กระจัดกระจายทั่วไปในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานี (หน้า, 116-117) |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
อาหารเป็นรูปแบบการดำเนินชีวิตของคนไทยเชื้อสายเสียดนามที่สะท้อนอัตลักษณ์ของความเป็นเชื้อชาติผ่านการสร้างความหมายทั้งตัววัตถุดิบและรูปแบบการปรุงถ่ายทอดเป็นสำรับและวัฒนธรรมการบริโภคอาหารเวีดนามต่างๆ (หน้า, 65-108) |
|
Social Cultural and Identity Change |
งานศึกษาเรื่องนี้ให้ความสำคัญการเปลี่ยนแปลงที่มีผลต่อการบริโภคอาหารของคนไทยเชื้อสายเวียดนามในเขตอำเภอเมืองอุบลราชธานีพบว่าเกิดจาก สภาวะทางเศรษฐกิจมีอิทธิพลต่อการบริโภคอาหาร คือ รายได้ของครอบครัว ครอบครัวของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีรายได้จากการปลูกผักขาย ค้าขายทั่วไป ช่างพ่นสี ช่างซ่อมนาฬิกา ช่างซ่อมรถยนต์ ช่างต่อตัวถังรถ เป็นต้น อาชีพเหล่านี้จะมีรายได้แตกต่างกันตามประกอบอาชีพ จึงส่งผลต่อการบริโภคอาหารหากรายได้ดีจะได้รับประทานอาหารที่หลากหลายและมีคุณภาพดี หากรายได้น้อยจะได้รับประทานอาหารพื้นเมืองของเวียดนามที่หาง่าย มีขั้นตอนการกินที่ไม่ยุ่งยาก และมีโอกาสจับจ่ายชื้ออาหารต่างชาติไม่บ่อยครั้งนักปัจจัยทางด้านสังคมและวัฒนธรรม การบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามเป็นอย่างมากทั้งนี้เพราะชาวเวียดนามเป็นชาตินิยมที่มีความจงรักภักดีต่อบรรพบุรุษ ดังนั้น สังคมและวัฒนธรรมยังคงยึดถือกับสังคมแบบดั้งเดิมจะมีบางครอบครัวเท่านั้นที่มีการเปลี่ยนแปลงทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสภาพแวดล้อมของการได้รับการศึกษา หากกได้รับการศึกษาทำให้มีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตความเป็นอยู่ตามวัฒนธรรมพื้นเมืองที่ตนเองอาศัยอยู่ได้เป็นอย่างดี ดังนั้นวัฒนธรรมการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามมีการปรับเปลี่ยนตามวัฒนธรรมของชนพื้นเมืองในปัจจุบันในการบริโภคอาหารนอกจากนี้ยังมีเหตุผลจากการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมวิถีความเป็นอยู่ ขนบธรรมเนียมประเพณีเป็นตัวกำหนดในเรื่องของการบริโภคอาหารระหว่างผี กับมนุษย์ ออกจากกันได้เป็นอย่างดี กรณีเช่นการบวงสรวงดวงวิญญาณบรรพบุรุษวัฒนธรรมจะเป็นตัวกำหนดอาหาร และความเชื่อในเรื่องการบริโภคอาหารของแต่ละสังคมที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งส่งผลต่อการจัดการอาหารและแบบอย่างการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อาศัยอยู่ในเขตเทศบาลเมืองอุบลราชธานีในปัจจุบัน ผลของการเปลี่ยน ชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่อพยพเข้ามาในประเทศไทยได้รับการโอนสัญชาติเป็น ชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม ได้รับการเปลี่ยนแปลงทางด้านวัฒนธรรมบางอย่าง เช่น การบริโภคอาหาร การรับประทานอาหารพื้นเมืองของไทย ได้การยอมรับของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในเรื่องของอาหาร ที่จากเดิมชาวไทยเชื้อสายเวียดนามจะรับประทานอาหารที่เป็นของชาวเวียดนาม แต่ก็ยังหลงเหลืออยู่บางที่ยังคงยึดวัฒนธรรมดั้งเดิมของพื้นเมือง ส่วนในเรื่องอาหารพื้นเมืองของเวียดนามจริงๆ พอมีให้ได้รับประทานบ้างเป็นบางชนิดเท่านั้น (หน้า, 119-120) |
|
Map/Illustration |
ตาราง
ตารางแสดงการบริโภคอาหารของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 75)
ภาพ
ภาพร้านขายหมูยอดาวทองของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 57)
ภาพสภาพห้องครัวของชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 58)
ภาพแท่นบูชาบรรพบุรุษ (หน้า, 79)
ภาพอาหารสำหรับเซ่นไหว้บรรพบุรุษในวันปีใหม่ (หน้า, 79)
ภาพขันหมากที่ใช้ในพิธีแต่งงาน (หน้า, 84)
ภาพตรา 8 ทิศกับสิงห์คาบดาบที่แขวนไว้หน้าบ้านของครอบครัวชาวไทยเชื้อสายเวียดนาม (หน้า, 85)
ภาพขบวนแห่ขันหมากในพิธีแต่งงาน (หน้า, 87)
ภาพขนมโวเซ (หน้า, 108) |
|
|