| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
มอญ, ผีมอญ, ภูมิปัญญาท้องถิ่น, ทุนทางสังคม, จังหวัดนครราชสีมา, ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, ประเทศไทย |
| Author |
ภาราดา หอมหวน |
| Title |
ภูมิปัญญาท้องถิ่นในฐานะทุนทางสังคม: กรณีศึกษาประเพณีผีมอญตำบลพุดซา อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
มอญ รมัน รามัญ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
- |
Location of
Documents |
สำนักหอสมุด มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ฐานข้อมูลวารสารอิเล็กทรอนิกส์กลางของประเทศไทย
[เอกสารฉบับเต็ม] |
Total Pages |
87 |
Year |
2551 |
| Source |
วิทยาลัยการปกครองท้องถิ่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น |
| Abstract |
ประเพณีผีมอญเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นที่มีต่อความเชื่อผีบรรพบุรุษ กล่าวคือ เมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย ญาติจะพาหาหมอดูให้ทำนายอาการเจ็บป่วยว่าผิดผีหรือไม่ หากผิดผี จะพิจารณาต่อว่า ผีต้องการอะไรและให้ผู้ป่วยประกอบพิธีเลี้ยงผี โดยร่างทรงเป็นผู้ประกอบพิธีเพื่อทำการรักษาหรือบำบัดโรค การประกอบพิธีเลี้ยงผีมอญจึงเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านอย่างหนึ่ง ซึ่งเปรียบได้ดั่งทุนสังคม ขณะที่แนวทางการอนุรักษ์ประเพณีผีมอญทำให้เห็นว่า หน่วยงานการปกครองท้องถิ่นเล็งเห็นคุณค่าจึงส่งเสริมภูมิปัญญา โดยจัดทำสื่อประชาสัมพันธ์และจัดทำหลักสูตรการเรียนรู้ในชุมชน |
|
| Focus |
ศึกษาภูมิปัญญาท้องถิ่นเกี่ยวกับประเพณีผีมอญในฐานะทุนทางสังคมและแนวทางการอนุรักษ์ภูมิปัญญาท้องถิ่นเกี่ยวกับประเพณีมอญในฐานะทุนทางัคมของชุมชนตำบลพุดซา อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา |
|
| Theoretical Issues |
ผู้ศึกษาประยุกต์แนวคิดหลักเรื่องภูมิปัญญาท้องถิ่นและทุนทางสังคมมาเป็นแนวทางในการศึกษาและรวบรมข้อมูลการศึกษาประเพณีผีมอญ จนนำไปสู่การหาแนวทางการอนุรักษ์ฟื้นฟูประเพณีดังกล่าวร่วมองค์การปกครองท้องถิ่น |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Study Period (Data Collection) |
ภาคสนาม ปี พ.ศ. 2550-2551 |
|
| History of the Group and Community |
ตำบลพุดซามีประวัติความเป็นมาเก่าแก่และเป็นที่อยู่ของกลุ่มคนมอญหลายหมู่บ้าน โดยเฉพาะ บ้านพุดซาหมู่ที่ 2 บ้านพุดซาริมบึง หมู่ที่ 3 และบ้านสระโพธิ์ หมู่ที่ 9 มีเรื่องเล่าว่าเป็นชุมนเก่าแก่สมัยทวาราวดี แต่ไม่ปรากฏหลักฐานชัดเจนว่าเป็นกลุ่มคนมอญอพยพมาจากที่ใด ประกอบกับตำบลพุดซามีการประกอบพิธีกรรมเลี้ยงผีมอญ ซึ่งมีการสืบทอดมาเป็นเวลาช้านาน (หน้า, 4-6) |
|
| Settlement Pattern |
ตำบลพุดซา อำเภอเมือง จังหวัดนครราชสีมา อยู่ห่างจากตัวอำเภอเมืองนครราชสีมาราว 16 กิโลเมตร (หน้า, 4) |
|
| Demography |
ประชากร 9,330 คน ชาย 4,501 คน หญิง 4,829 คน (หน้า, 6) |
|
| Social Organization |
ประเพณีผีมอญเป็นการสร้างเครือข่ายการมีส่วนร่วมในชุมชนให้ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน จึงก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี ส่งเสริมให้ชุมชนเกิดคามเข้มแข็งและสามารถศร้างเครือข่ายแต่ละชุมชนให้เกิดความรัก จึงเป็นทุนทางสังคมอย่างหนึ่งที่สร้างเครือข่ายในชุมชน |
|
| Belief System |
ชุมชนตำบลพุดซามีความเชื่อเกี่ยวกับเรื่องผี วิญญาณที่เกี่ยวข้องกับผีบรรพบุรุษที่ตายไปแล้วและสามารถเชื่อมโยงและสื่อสารกับคนภพปัจจุบัน โดยผ่านตัวแทนซึ่งเป็นร่างทรงและสามารถช่วยบำบัดผู้เจ็บไข้ได้ป่วยด้วยการประกอบพิธีกรรมรำผีมอญ (หน้า, 42-78) |
|
| Health and Medicine |
เมื่อเจ็บไข้ได้ป่วย ญาติจะพาหาหมอดูให้ทำนายอาการเจ็บป่วย ว่าผิดผีหรือไม่ หากผิดผี จะพิจารณาต่อว่า ผีต้องการอะไรและให้ผู้ป่วยประกอบพิธีเลี้ยงผี โดยร่างทรงเป็นผู้ประกอบพิธีเพื่อทำการรักษาหรือบำบัดโรค การประกอบพิธีเลี้ยงผีมอญจึงเป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการแพทย์พื้นบ้านอย่างหนึ่ง ซึ่งเปรียบได้ดังทุนสังคม |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
ประเพณีผีมอญมีอยู่คู่กับชุมชนมีองค์ประกอบสำคัญดังนี้ องค์ประกอบผู้ร่วมประกอบพิธีกรรม มีทั้ง ผู้ป่วย หมอดู คนทรง ช่วยประกอบพิธีกรรม นักดนตรี และเครือญาติ องค์ประกอบด้านอาหารลิ่งของประกอบด้วยอาหารคาวหวาน ผลไม้ และเครื่องเซ่น ขั้นตอนการประกอบประเพณีเลี้ยงผี วันเตรียมของเป็นขั้นตอนการเตรียมโรงผีมอญหรือผีปะกำ ส่วนวันเลี้ยงผี เป็นการดำเนินการประกอบพิธีกรรมในขั้นตอนต่างๆ ที่มีความสลับซับซ้อนและเต็มไปด้วยรายละเอียดนับเป็นอัตลักษณ์สำคัญของมอญพุดซา |
|
| Social Cultural and Identity Change |
คนมอญพุดซาเห็นว่า ต้องการให้หน่วยงานการปกครองท้องถิ่นหรือหน่วยงานที่เกี่ยวข้อเป็นตัวแทนในการส่งเสริม สนับสนุน และอนุรักษ์ ความเป็นเอกลักษณ์ของคนตำบลพุดซา หากไม่มีการอนุรักษ์ สื่อ ข้อมูลต่างๆ จะทำให้ประเพณีดังกล่าวสูญหายไปกับกาลเวลา (หน้า, 85) |
|
| Map/Illustration |
ภาพ
- ภาพโรงสำหรับประกอบพิธี (หน้า, 48)
- ภาพเครื่องแต่งกายและเสื้อผ้าที่ใช้แต่งตัว(หน้า, 48)
- ภาพถาดเสี่ยงทายอยู่บนข้าวที่ชาวบ้านนำมาช่วย (หน้า, 50)
- ภาพการสร้างโรงเล็ก (โรงปะกำ) (หน้า, 54)
- ภาพชาวบ้านช่วยกันทำขนมลิ้นหมา (หน้า, 58)
- ภาพเตรียมพานหมากพลูและเครื่องไหว้ผีบรรพบุรุษ (หน้า, 60)
- ภาพคนทรงเริ่มพิธี (หน้า, 62)
- ภาพผีบรรพบุรุษกินเหล้าผ่านร่างทรง (หน้า, 63)
- ภาพผู้ป่วยหรือญาติไหว้ลาผี (หน้า, 68)
- ภาพทำพิธีเลี้ยงขวัญ (หน้า, 70)
- ภาพรำผีหมู่เพื่ออำลาความสนุกสนานของผีปู่ย่าตายาย (หน้า, 73)
แผนที่
- แผนที่ที่ตั้งหมู่บ้าน ตำยบพุดซา อำเภอเมืองนครราชสีมา จังหวัดนครราชสีมา (หน้า, 8)
ตาราง
- ตารางแสดงรายชื่อและพื้นที่ ตำบลพุดซาแยกรายหมู่บ้าน (หน้า, 7) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
