| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
เวียดนาม ความเปลี่ยนแปลง คริสต์นิกายโรมันคาทอริก อำเภอองครักษ์ จังหวัดปทุมธานี |
| Author |
วริษา วงษ์วิเชียน |
| Title |
ความเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตคนไทยเชื้อสายเวียดนามที่นับถือศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิก: กรณีศึกษาหมู่บ้านญวน อำเภอองค์รักษ์ จังหวัดนครนายก |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
- |
| Ethnic Identity |
เวียด เหวียตเกี่ยว ไทยใหม่,
|
Language and Linguistic Affiliations |
- |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
117 |
Year |
2551 |
| Source |
วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต (ไทยคดีศึกษา) มหาวิทยาลัยมหาสารคาม |
| Abstract |
ถิ่นเดิมของคนไทยเชื้อสายเวียดนามในหมู่บ้านยวน อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ที่นับถือศาสนาคริสต์ นิมันโรมันคาทอลิก ได้อพยพมาจกชุมชนชาวไทยเชื้อสายเวียดนามที่สามเสน และเข้ามาอยู่ในอำเภอองครักษ์ ก่อน พ.ศ. 2446 เดิมที ชาวไทยเชื้อสายเสียดนามประกอบอาชีพเกษตร ทำไร่ การประมงน้ำจืด และการทอเสื่อเพื่อเลี้ยงครอบครัว จากการที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่ในหมู่บ้านญวนแห่งนี้กว่า 100 ปี ทำให้วิธีชีวิตในปัจจุบันแตกต่างจากในอดีต เนื่องจากความเจริญต่างๆ ได้แผ่ขยายเข้ามาในหมู่บ้าน ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงไปเกือบทุกด้าน และพยายามปรับตัวให้เข้ากับสังคมไทย ขณะที่ปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงประกอบด้วย ปัจจัยภายใน เกิดจากชาวเวียดนามรุ่นใหม่มีความเป็นคนไทยพูดภาษาท้องถิ่นน้อยลง ดำเนินชีวิตเฉกเช่นคนไทย ประกอบกับชาวเวียดนามรุ่นเก่าลดจำนวนลง ส่วนปัจจัยภายนอก เกิดจากสภาพแวดล้อมทางด้านเศรษฐกิจ สังคมและวัฒนธรรม ประกอบกับความเจริญก้าวหน้าด้านสาธารณูปโภค สาธารณสุข การบริหารด้านท้องถิ่น สื่อสารมวลชน และด้านคมนาคม ล้วนเร่งให้เกิดการเปลี่ยนแปลง ขณะที่สภาพวิถีชีวิตทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมในปัจจุบัน ของชาวไทยเชื้อสายเวียดนามในหมู่บ้านญวน อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก มีการเปลี่ยนแปลงในหลายๆ ด้าน คือ การศึกษา การสาธารณสุข ที่อยู่อาศัย เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม สอดรับกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทยในปัจจุบัน |
|
| Focus |
ศึกษาความเป็นมาในการตั้งถิ่นฐานของคนไทยเชื้อสายเวียดนามที่นับถือศาสนาคริสต์ นิกายโรมันคาทอริก หมู่บ้านญวน อำเภอองค์รักษ์ จังหวัดนครนายก ศึกษาปัจจัยภายในและภายนอกที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตภายในหมู่บ้าน และศึกษาสภาพของวิถีชีวิตทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม ในปัจจุบัน |
|
| Theoretical Issues |
ผู้ศึกษาประยุกต์แนวคิดทฤษฎีโครงสร้างหน้าที่ การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและการแพร่กระจายทางวัฒนธรรม เพื่อวิเคราะห์เชื่อมโยงวิถีชีวิตคนของเวียดนามในอำเภอองครักษ์ อีกทั้งยังทำให้เห็นปัจจัยภายในและภายนอกที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตภายในหมู่บ้าน |
|
| Study Period (Data Collection) |
กรอบศึกษาเอกสารทางประวัติศาสตร์ย้อนหลังราวปี พ.ศ. 2463 และทำงานภาคสนาม ช่วงปี พ.ศ. 2551 |
|
| History of the Group and Community |
ชาวเวียดนามมีการอพยพมาอาศัยอยู่ในประเทศไทยนานแล้ว และมีการขยับขยายหาหลักแหล่งที่พักอาศัยไปยังที่ต่างๆ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ก็เป็นอีกที่หนึ่งที่ชาวเวียดนามในยุคนั้นนิยมมาตั้งหลักแหล่งทำกิน เป็นกลุ่มคนญวนสามเสน กรุงเทพฯ ก่อนมาตั้งถิ่นฐานที่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ก่อนปี พ.ศ. 2446 เนื่องจากพื้นที่ใหม่มีความอุดมสมบูรณ์ เหมาะแก่การอยู่อาศัย และการทำการเกษตร ทำไร่ ประมง และไม่ไกลจากกรุงเทพฯ ชาวเวียดนามหลังจากอพยพมามักจะรวมตัวอยู่กันเป็นกลุ่มเป็นชุมชน มีการสร้างโบสถ์ สร้างโรงเรียนเพื่อให้ลูกหลานได้เรียนรู้ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวเวียดนามที่นับถือศาสนาคริสต์ นิกายโรมันคาทอลิก และยังได้จัดตั้งกลุ่มองค์กรไว้พบปะ สังสรรค์ ทำกิจกรรมร่วมกัน นกจากนี้ยังมีการสร้างศาสนสถาน เช่น โบสถ์ เพื่อเป็นที่ทำพิธีกรรมทางศาสนาซึ่งบ่งบอกถึงความเป็นเอกลักของชนชาติ มีทั้งพิธีกรรมที่ทำในชีวิตประจำวัน และพิธีกรรมที่ทำกันในหนึ่งรอบปีดังที่กล่าวไว้ข้างต้น นอกจากประวัติความเป็นมา และพิธีกรรม ที่กล่าวมาแล้วข้างต้นชาวเวียดนามในหมู่บ้านญวน (หน้า, 43-54) |
|
| Settlement Pattern |
การตั้งถิ่นฐานแรกเริ่มมีพระสงฆ์เวียดนามจากวัดสามเสน คือ คุณพ่อมิน มาดูแลสัตบุรุษที่เข้ามาอาศัยอยู่บริเวณชุมชนในอำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก จึงสันนิษฐานได้ว่า ชุมชนแห่งนี้เกิดขึ้นพร้อมกับการสร้างวัดพระผู้ไถ่เสาวภา ก่อนขยายพื้นที่วัดและชุมชน ส่วนตระกูลคนเวียดนามสำคัญที่อพยพในช่วงต้น คือ ตระกูล “เหวียง” ก่อนขยายวงศ์เครือญาติเป็น สุวิชากร ฉันทพิริยกุล เรืองบุญสุข ชื่นชม รัตนเกรียงไกร วุฒิศักดิ์ชัยกุล วีรอนันตมิตร และทองเหวียง เป็นต้น (หน้า, 43-54) |
|
| Belief System |
ความเชื่อในการนับถือบูชาซึ่งแสดงออกในพิธีกรรมของคนในชุมชนคริสต์คาทอลิกมีบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญคือ การบูชาของพระเยซู และพระแม่มารีอารวมทั้งนักบุญโดยเฉพาะนักบุญที่ให้ความเคารพนับถือ ส่วนพิธีกรรมศาสนาคริสต์ที่เป็นพิธีหลักของชุมชน ซึ่งคริสตชนต้องปฏิบัติเหมือนกันตั้งแต่เกิดหรือช่วงวัยเด็กเล็ก คือศีลล้างบาป (หรือพิธีกรรมล้างบาป) เป็นศีลแรกที่ต้องทำโดยทำเพราะมีความเชื่อทางศาสนาว่าทุกคนมีบาปติดตัวมาตั้งแต่เกิด หากไม่ทำจะไม่สามารถผ่านทำศีลอื่นได้ เมื่อเริ่มโตขึ้นก็จะเริ่มทำศีลอภัยบาป ศีลแก้บาป ศีลมหาสนิทนอกจากนี้ ยังมีประเพณีพิธีกรรมในรอบปี เป็นประเพณีพิธีกรรมที่ทำสืบเนื่องกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษและคนไทยเชื้อสายเวียดนามในหมู่บ้านญวน อำเภอองครักษ์ ยังนิยมปฏิบัติกันอยู่ ทั้งพิธีกรรมที่ทำในชีวิตประจำวันและพิธีกรรมในรอบปี เช่น ประเพณีเกิด แต่งงาน ตาย และวันสำคัญทางศาสนาคริสต์ต่างๆ (หน้า, 52-60) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
อัตลักษณ์สำคัญในงานศึกษาเรื่องนี้คือพิธีกรรมที่สัมพันธ์กับศาสนาคริสต์ดังสะท้อนผ่านพิธีกรรมในวัฎจักรชีวิตและพิ๊กรรมรอบปี ชาวเวียดนามมีการอพยพมาอาศัยอยู่ในประเทศไทยนานแล้ว และมีการขยับขยายหาหลักแหล่งที่พักอาศัยไปยังที่ต่างๆ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก ก็เป็นอีกที่หนึ่งที่ชาวเวียดนามในยุคนั้นนิยมมาตั้งหลักแหล่งทำกินและชาวเวียดนามหลังจากอพยพมามักจะรวมตัวอยู่กันเป็นกลุ่มเป็นชุมชน มีการสร้างโบสถ์ สร้างโรงเรียนเพื่อให้ลูกหลานได้เรียนรู้ขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมที่เป็นเอกลักษณ์ของชาวเวียดนามที่นับถือศาสนาคริสต์ นิกายโรมันคาทอลิก และยังได้จัดตั้งกลุ่มองค์กรไว้พบปะ สังสรรค์ ทำกิจกรรมร่วมกัน นกจากนี้ยังมีการสร้างศาสนสถาน เช่น โบสถ์ เพื่อเป็นที่ทำพิธีกรรมทางศาสนาซึ่งบ่งบอกถึงความเป็นเอกลักของชนชาติ มีทั้งพิธีกรรมที่ทำในชีวิตประจำวัน และพิธีกรรมที่ทำกันในหนึ่งรอบปีดังที่กล่าวไว้ข้างต้น นอกจากประวัติความเป็นมา และพิธีกรรม ที่กล่าวมาแล้วข้างต้นชาวเวียดนามในหมู่บ้านญวน ยังมการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตที่เคยเป็นมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันซึ่งผู้วิจัยจะได้นำเสนอในตอนต่อไป (หน้า, 105-112) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
ปัจจัยสำคัญที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางสังคมวัฒนธรรมของกลุ่มคนไทยเชื้อสายเวียดนาม อำเภอองค์รักษ์ ประกอบด้วยปัจจัยภายใน คนรุ่นใหม่เริ่มปฏิเสธความเวียดนาม ทำให้เกิดการสื่อศารด้วยภาษาเวียดฯมลดลง รวมถึงการเข้ามามีส่วนร่วมในพิธีกรรมก็ลดลงเช่นกัน ตรงข้ามกัน กับการรวมกลุ่มคนไทยเชื้อสายเวียดนามกลับมีความเหียวแน่นส่งผลทำให้การมีส่วนร่วมของกลุ่มคนดังกล่าวในการประกอบกิจกรรมต่างๆ ,ล่วงไปด้วยดี การเปลี่ยนระบบการศึกษามาเป็นการศึกษาประถมที่เข้ามามีบทบาทการศึกษาแทนโรงเร๊ยนของหมอสอนศาสนานับเป้นอีปปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ความเวียดนามผ่านระบบความเชื่อลดลง รวมถึงค่านิยมในการประกอบอาชีพที่เปลี่ยนมานิยมอาชีพเหมือนคนไทยทั่วไปที่ต้องการรับราชการ ทำงานบริษัท หรือการร่วมตัวกันอยู่ของชาวเวียดนามที่ไม่มีพลังในการรวมตัวเหมือนกลุ่มคนรุ่นก่อน ขณะที่ปัจัจัยภายนอกประกอบด้วยรูปแบบสังคมวัฒนธรรมแบบเมือง ปัจจัยด้านสาธารณสุข และการปกครองท้องถิ่น ที่ส่งให้ไทยคนเวียดนามต้องปรับอัตลักษณ์และการใช้ชีวิตตนเองให้เข้ากับรัฐไทยถึงจะมีโอกาสเข้าถึงการบริการของรัฐดังกล่าว (หน้า, 106-112) |
|
| Map/Illustration |
ภาพ
ภาพโบสถ์พระผู้ไถ่เสวภา “ปัจจุบัน” (หน้า, 56)
ภาพพิธีแต่งงานในโบสถ์ (หน้า, 76)
ภาพประเพณีการตาย (หน้า, 78)
ภาพประเพณีตรุษญวน (หน้า, 79)
ภาพประเพณีวันรำลึกถึงผู้วายชนม์ (หน้า, 81)
ภาพประเพณีแห่แม่พระ (หน้า, 82)
ภาพประเพณีแห่พระกุมาร (หน้า, 83)
แผนที่
แผนที่จังหวัดนครนายก (หน้า, 39)
แผนที่อาณาเขตอำเภอองค์รักษ์ (หน้า, 41)
แผนที่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก (หน้า, 43)
ตาราง
ตารางประเพณีและพิธีกรรมในรอบ 1 ปี (หน้า, 67) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
