วิทยานิพนธ์เล่มนี้นำเสนอ การศึกษาด้านศาสนา ความเชื่อ และรูปแบบปฎิบัติดั้งเดิมของกลุ่มกะเหรี่ยง 5 หมู่บ้าน ในอำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ รวมถึงอธิบายความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มกะเหรี่ยงกับศาสนาคริสต์ ประวัติศาตร์การเผยแพร่ศาสนาคริสต์ทั้งในประเทศไทยและประเทศพม่า และ ความสัมพันธ์ของกะเหรี่ยงกับศาสนาพุทธ กรณีครูบา และการเคลื่อนไหวของโครงการพระธรรมจาริกโดยเน้นประเด็นของการต่อรองความหมายทางศาสนาของกลุ่มกะเหรี่ยงในชุมชน (หน้า 25-26)

ศึกษา แบบวิธีปฏิบัติทางศาสนา พิธีกรรม และประเพณีต่าง ๆ และการแสดงออกทางจิตวิญญาณโดยสังเกตุพฤติกรรมของผู้มีส่วนร่วมกลุ่มคนพิเศษและเรียนรู้ประสบการณ์ของพวกเขา (หน้า 14) รวมถึงศึกษาความสัมพันธ์กับผู้คนในชุมชนที่นับถือศาสนาแตกต่างกันและเน้นการศึกษาหน้าที่ของพิธีกรรมซึ่งอาจจะมีความสัมพันธ์กับตำนาน และความเชื่อในเรื่องของกำเนิดมนุษย์ และพฤติกรรมต่างๆ (หน้า 15)

ผู้เขียนวิทยานิพนธ์มีความเห็นสอดคล้องกับแนวคิดของ Bourdieu (1997:114), ในแง่ที่ว่า การทำความเข้าใจรูปแบบปฎิบัติทางพิธีกรรมไม่สามารถเข้าใจได้จากการแปลความหมายของสัญลักษณ์ ที่มีอยู่ในพิธีกรรมเท่านั้น แต่มีความจำเป็นที่จะต้องเข้าใจถึงความสัมพันธ์ที่เกิดขึ้นในสภาพการณ์จริงที่ก่อกำเนิดเป็นต้นตอของพิธีกรรมเหล่านี้ รวมถึงการเข้าใจหน้าที่และความหมายที่ใช้กันภายในกลุ่ม (หน้า 14) เนื่องจากสภาพเศรษฐกิจ-สังคม และการเมือง มีการเปลี่ยนแปลง ผู้คนมีทางเลือกหลากหลายในการแสดงออก ความหลากหลายที่เกิดขึ้นก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความสัมพันธ์ภายในครอบครัวและกลุ่มสังคม สำหรับกลุ่มกะเหรี่ยงที่ผู้เขียนวิทยานิพนธ์ทำการศึกษา ในชุมชนนี้การต่อรองท่ามกลางผู้ปฏิบัติพิธีกรรมในแต่ละศาสนา ความเชื่อ ทำให้คำนิยามความหมาย และรูปแบบปฏิบัติเพิ่มขึ้น (หน้า 15)

กะเหรี่ยงสกอร์ทางภาคเหนือของประเทศไทย

กลุ่มชนกะเหรี่ยงใช้คำกะเหรี่ยงและคำเมือง (ภาษาของคนเมืองซึ่งคือ กลุ่มคนที่อาศัยในภาคเหนือของประเทศไทย) (หน้า XVI-XX)

ค.ศ. 1998-1999

กะเหรี่ยงอาศัยอยู่บนพื้นที่หุบเขา,ภูเขา บริเวณชายแดนพม่า-ไทย คำเรียกชื่อกลุ่มว่ากะเหรี่ยงนี้ปรากฎในช่วงศตวรรษที่ 19 ซึ่งไม่ถูกใช้โดยกลุ่มกะเหรี่ยงแต่เดิม (หน้า 2) กลุ่มกะเหรี่ยงที่ผู้เขียนวิทยานิพนธ์ทำการศึกษาไม่ปรากฏแน่ชัดว่าเกิดขึ้นมานานเท่าไรเนื่องจากไม่มีการบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร สำหรับกลุ่มกะเหรี่ยงทางภาคเหนือของไทยได้สร้างประวัติศาสตร์ความเป็นมาภายใต้การสนับสนุนของ NGO โดยกล่าวถึงกะเหรี่ยงคือกลุ่มคนดั้งเดิมที่อาศัยอยู่ทางภาคเหนือของไทยก่อนลัวะ ตามเรื่องราวเหล่านี้ดินแดนแห่งนี้เป็นของกะเหรี่ยงก่อนที่จะถูกยึดครองโดยคนเมือง (หน้า 4) สำหรับงานศึกษาชุมชน ผู้เขียนวิทยานิพนธ์ศึกษา กลุ่มกะเหรี่ยง 5 หมู่บ้าน แม่ลา (Mae la), แม่มูขี่ (Mae Mu Khi), ปาแขม (Pa khaem),ห้วยสาน (Hui San) และห้วยโป (Hui Poo) อ. แม่แจ่ม จ.เชียงใหม่ ประเทศไทย (หน้า 17)

การตั้งถิ่นฐานของกะเหรี่ยงจะอาศัยอยู่ในบริเวณหุบเขา และภูเขา (หน้า 2) การสร้างบ้านเรือนแบบดั้งเดิมสร้างด้วยไม้ไผ่ มีเพียง 1 ห้องภายในมีสถานที่สำหรับประกอบอาหารภายในมุมหนึ่งของห้องและเป็นที่เดียวกันสำหรับให้ ผีบรรพบุรุษ (Au Khae) ในบางครอบครัวจะมีการสร้างบ้านใหญ่ถาวรด้วยไม้และแยกครัวออกจากตัวบ้าน (หน้า 75)

ไม่มีข้อมูล

ในอดีตระบบเศรษฐกิจของชาวเขาผูกพันกับการขายฝิ่น จนกระทั่งมีการจัดตั้งโครงการพัฒนาบนพื้นที่สูงจากรัฐโดยการสนับสนุนขององค์กรสหประชาชาติ และชาติตะวันตก เพื่อเปลี่ยนพื้นที่ปลูกฝิ่นให้กลายเป็นพื้นที่ปลูกพืชเศรษฐกิจ ส่งผลให้ประชากรมีรายได้มีการศึกษาและมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น แต่ในขณะเดียวกัน เมล็ดพันธุ์ที่นำเข้าจากต่างประเทศ ทำให้ต้องใช้ปุ๋ย ยาฆ่าแมลง ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อมและสภาพราคาผลผลิตที่ไม่แน่นอนขึ้นอยู่กับการรับซื้อของพ่อค้าคนกลางทำให้เกิดการกู้เงินและเป็นหนี้สิน ส่งผลให้ต้องออกไปทำงานภายนอกชุมชน โดยเฉพาะกลุ่มผู้หญิงซึ่งบ่อยครั้งต้องทำงานขายบริการ (หน้า 13-14)

การนับถือผีบรรพบุรุษเป็นรูปแบบของการจัดระเบียบทางสังคมของกลุ่มกะเหรี่ยง โดยกล่าวคือบุคคลที่นับถือผีเดียวกันไม่สามารถแต่งงานกันได้ และเมื่อลูกชายแต่งงานจะต้องออกจากบ้านเพื่อสร้างบ้านเรือนของตนเนื่องจากภรรยานับถือผีต่างกันกับครอบครัว การถือผีกลายเป็นการสร้างระเบียบข้อห้ามให้กลุ่มกะเหรี่ยงปฏิบัติตาม (หน้า 74-75) นอกจากความเชื่อดั้งเดิม การเข้ามาของรัฐในการจัดระบบหมู่บ้านถึงกัน จัดตั้งผู้นำหมู่บ้าน (หน้า 9) และการกำหนดถิ่นที่อยู่อาศัยเพื่อป้องกันการบุกรุกป่าของกรมป่าไม้ได้กลายเป็นการจัดระเบียบทางสังคมแบบใหม่ที่ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงรูปแบบทางสังคมและเกิดการตั้งถิ่นฐานถาวรขึ้น (หน้า 11)

รัฐบาล มีบทบาทสำคัญในการเข้ามาพัฒนาและจัดรูปแบบการสร้างหมู่บ้าน ภายใต้โครงการหมู่บ้านถึงกันและจัดให้มีการเลือกตั้ง หัวหน้าหมู่บ้าน และ ผู้ช่วย 2 คน ซึ่งกลุ่มคนเหล่านี้จะเป็นผู้รับนโยบายการบริหารจากรัฐและประสานความร่วมมือให้คนในชุมชนให้ความร่วมมือ (หน้า 8) นอกจากนี้ ยังมีการเคลื่อนไหวทางการเมืองจากกลุ่ม NGOs ซึ่งได้เข้ามาทำงานพัฒนากลุ่มกะเหรี่ยงและกลุ่มชาวเขาตามพื้นที่ต่าง ๆ (หน้า 1)

ความเชื่อดั้งเดิมของกะเหรี่ยงมีรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์ตามแบบปฎิบัติดั้งเดิม รวมถึงการรับเอาศาสนาในระยะเวลาต่อมา ซึ่งอาจกล่าวได้ถึงความเชื่อหลักได้ดังต่อไปนี้ - การแต่งตั้งผู้นำหมู่บ้าน (He Kho) เพื่อเป็นผู้นำในการประกอบพิธีกรรมต่าง ๆ และผู้เป็นหัวหน้าจะได้รับการสืบทอดผ่านลูกชาย หัวหน้าจะต้องเป็นผู้มีพฤติกรรมดีแต่ไม่จำเป็นต้องมีฐานะร่ำรวย หัวหน้าหมู่บ้าน (He Kho) ในชุมชนได้ขาดหายไปและไม่มีผู้รับปฎิบัติ ปัจจุบันมีเหลืออยู่ในไม่กี่ชุมชน ในชุมชนที่ผู้วิจัยศึกษาไม่มีหัวหน้าหมู่บ้านมากว่า 50 ปีแล้ว เนื่องจากไม่มีผู้ยอมรับสืบทอด (หน้า 33) - ผู้เฒ่าผู้แก่ผู้เชี่ยวชาญทางด้านพิธีกรรม (Sub Pga) มาจากครอบครัวที่มีความรู้ด้านพิธีกรรม รวมถึงต้องเป็นผู้ที่แต่งงานแล้ว จะเป็นผู้หญิงหรือผู้ชายก็ได้ มีหน้าที่ดูแลด้านพิธีกรรมในหมู่บ้าน เป็นที่ปรึกษาของคนในชุมชนและรักษาผู้ที่เจ็บป่วย ทั้งการใช้สมุนไพรและการทำพิธีกรรม (หน้า 37) การเชื่อในเรื่องเหนือธรรมชาติซึ่งผูกร้อยเรื่องราวกับตำนานความเชื่อในกำเนิดมนุษย์ เทพารักษ์ เจ้าแห่งสายน้ำ ซึ่งเปรียบเสมือนเทพเจ้าที่ทุกคนต้องให้ความเคารพ ถ้าหากไม่เคารพอาจทำให้เกิดปัญหาภายในหมู่บ้าน ซึ่งถ้าเกิดขึ้นจะมีการทำพีธีขอขมาต่อไป (หน้า 48) - ความเชื่อเรื่องขวัญในร่างกายของมนุษย์ ถ้าขวัญออกจากร่างกายจะต้องทำพิธีเพื่อเรียกขวัญกลับเข้าที่ ถ้ากะเหรี่ยงไปตายที่อื่นไม่ใช่บ้านของตน ศพของเขาจะถูกทำพิธีเพื่อเรียกวิญญาณกลับสู่หมู่บ้าน เรียกพิธีนี้ว่า K' la Kho Thi (หน้า 63-64) - การนับถือผีบรรพบุรุษ (Au Khae) ถือว่าเป็นศาสนาความเชื่อดั้งเดิมของกะเหรี่ยง อยู่ในวิถีชีวิตประจำวันก่อนการเข้ามาของศาสนาพุทธและศาสนาคริสต์ จะมีการถือผีตามมารดา ลูกสาวสามารถอยู่อาศัยในบ้านได้เมื่อแต่งงานแล้ว แต่ลูกชายต้องออกจากบ้านเนื่องจากภรรยาใหม่ไม่ได้นับถือผีเดียวกันถ้าอยู่ด้วยกันอาจจะเกิดปัญหาได้ (หน้า 73-74) - การกระทำพิธีขอขมาต่อเทพเจ้า เช่น การใช้น้ำในการทำการเกษตรกรรม เทพผู้ดูแลพื้นที่นา และรวมถึงการกระทำพิธีขอขมาต่อเทพเจ้าทั้งหลายที่อยู่ในป่าและภูเขา (หน้า 99) - พ่อมดแม่มด เป็นสิ่งหนึ่งที่มีอยู่ในสังคมกะเหรี่ยงอย่างยาวนาน การเชื่อถือว่าคนบางคนในกลุ่มเป็นพ่อมดแม่มดมีอำนาจทำให้บุคคลอื่นเกิดความเจ็บป่วยและอาจจะถึงตายได้ และมีกะเหรี่ยงในหมู่บ้านที่เชื่อถืออำนาจของคนทรงเจ้าซึ่งเป็นพวกคนเมืองเช่นกัน (หน้า 175) - การนับถือศาสนาคริสต์ ในปี ค.ศ.1998 มี 35 ครัวเรือนใน 5 หมู่บ้าน นับถือศาสนาคริสต์ แม้ว่าจะเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริตส์แต่ในบางครอบครัวก็ยังมีความเชื่อในเรื่องของผีบรรพบุรุษอยู่ (หน้า 203) - ศาสนาพุทธ ซึ่งอาจแบ่งได้เป็นสองกลุ่มหลักคือ กลุ่มโครงการพระธรรมจาริกซึ่งเกิดขึ้นจากรัฐในการต้องการให้กลุ่มชาวเขาหันมานับถือศาสนาพุทธ และกลุ่มนับถือครูบาซึ่งมีลักษณะเป็นพุทธแบบดั้งเดิมของชุมชนทางภาคเหนือ การนับถือครูบาเป็นความศรัทธาที่เกิดขึ้นต่อตัวผู้นำคือครูบาซึ่งกะเหรี่ยงเชื่อว่าเป็นเหมือนเทพเจ้าในความเชื่อดั้งเดิมของพวกเขา (หน้า 233-247)

ไม่ระบุรายละเอียดชัดเจน

ผู้เชี่ยวชาญทางพิธีกรรม (Sub pga) จะรักษาผู้เจ็บป่วยในหมู่บ้านด้วยยาสมุนไพรและการรักษาทางพิธีกรรม (หน้า 37) และมีการรักษาแบบสมัยใหม่ในโรงพยาบาลในท้องถิ่นเช่นเดียวกัน (หน้า 127)

ผู้หญิงกะเหรี่ยงจะแต่งชุดขาวเมื่อแต่งงานแล้วจะใส่ชุดสีได้ พร้อมทั้งมีกระโปรงในแบบที่แสดงให้เห็นเด่นชัดว่าแต่งงานแล้ว (หน้า 160) ภาพการแต่งกาย (หน้า 135) และเครื่องประดับที่ใช้ในการพิธีกรรม (หน้า 115)

ตำนานเกี่ยวกับ Ywa เทพเจ้าสูงสุดผู้สร้างมนุษย์และวัฒนธรรมของมนุษย์ เรื่องราวของ Ywa มีอยู่มากมาย เช่นเรื่อง The Golden Book, Ywa Mue Kawli and Whisky, Ywa, Mue Kawli and Funereal adn Ywa, Mua Kawli and Rice (หน้า 48-55) ตำนานเกี่ยวกับไก่ (หน้า 50)

กลุ่มกะเหรี่ยงมีความสัมพันธ์กับคนเมืองในพื้นที่ใกล้เคียง มีการแลกเปลี่ยนผลผลิตทางการเกษตร งานหัตถกรรม ยา และอื่น ๆ ความสัมพันธ์ในช่วงที่มีการปลูกฝิ่น (ปี 1950-1970) คนเมืองที่ร่ำรวยได้ว่าจ้าง กะเหรี่ยงสำหรับทำงานในไร่ฝิ่น และในช่วงเวลาเดียวกัน กะเหรี่ยงที่ร่ำรวยได้ว่าจ้างคนเมืองสำหรับทำงานในนาแบบขั้นบันได ความสัมพันธ์สร้างให้เกิดความใกล้ชิด และเกิดการแต่งงานระหว่างกะเหรี่ยงและคนเมือง การตั้งถิ่นฐานภายหลังการแต่งงานมีทั้งสามีคนเมืองเข้ามาอยู่ในหมู่บ้านกะเหรี่ยงและภรรยากะเหรี่ยงไปอาศัยในหมู่บ้านคนเมือง (หน้า 20)

งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการอธิบายการเปลี่ยนแปลงทางด้านความเชื่อและศาสนาเป็นหลัก โดยการเปลี่ยนจากรูปแบบดั้งเดิมไปสู่ความเป็นสมัยใหม่ (Modern Orientation) ซึ่งกล่าวได้ว่าในช่วงก่อนปี ค.ศ.1950 กะเหรี่ยงยังคงรูปแบบปฏิบัติแบบดั้งเดิมและในช่วง ปี ค.ศ.1950-1970 เป็นช่วงสำคัญที่การนับถือผู้นำหมู่บ้าน (He Kho) และ การถือผีบรรพบุรุษ (Au Khae) ได้เริ่มมีการเปลี่ยนแปลงและถูกยกเลิก บางครอบครัวเปลี่ยนไปนับถือศาสนาคริสต์ และภายหลังปี ค.ศ.1980 การนับถือศาสนาศริสต์ได้เพิ่มขึ้นในหลายครอบครัว และมีบางส่วนเปลี่ยนไปนับถือพุทธศาสนา อย่างไรก็ตาม ความเชื่อดั้งเดิมยังคงได้รับการปฎิบัติและนับถือไปด้วยกัน (หน้า 283) อาจจะกล่าวได้ว่าการนับถือศาสนาของกลุ่มกะเหรี่ยงได้เป็นการต่อรองในการนับถือทั้งรูปแบบดั้งเดิมและรูปแบบใหม่ให้สอดคล้องกับแนวคิดและวิถีชีวิต (หน้า 283)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มี

ภาพการแต่งกาย (หน้า 135) ภาพเครื่องประดับที่ใช้ในการพิธีกรรม (หน้า 115)