| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
กะเหรี่ยงคอยาว, กะยัน,ปะด่อง,แม่ฮ่องสอน |
| Author |
วรศักดิ์ พานทอง |
| Title |
กระบวนการจัดการของภาครัฐต่อหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน |
| Document Type |
รายงานการวิจัย |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
กะยัน แลเคอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
จีน-ทิเบต(Sino-Tibetan) |
Location of
Documents |
บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
(เอกสารฉบับเต็ม)
|
Total Pages |
78 |
Year |
2554 |
| Source |
กระบวนการจัดการของภาครัฐต่อหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน,รายงานการค้นคว้าแบบอิสระ รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต ,บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 78 หน้า |
| Abstract |
การขยายตัวของชุมชนและประชากรกะเหรี่ยงคอยาวที่อาศัยอยู่ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง มีสาเหตุสำคัญจาก 2 ปัจจัย ได้แก่ ปัจจัยด้านเศรษฐกิจการเมืองของประเทศพม่า และปัจจัยด้านนโยบายด้านการท่องเที่ยวของจังหวัดแม่ฮ่องสอนที่นำชาวกะเหรี่ยงคอยาวมาเป็นสัญลักษณ์การท่องเที่ยวของจังหวัด (หน้า ง-จ,64-65 )
อย่างไรก็ดี ระบบการจัดการของรัฐต่อชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวในฐานะผู้ลี้ภัยสงครามยังขาดประสิทธิภาพในการใช้เครื่องมือและกลไกการบริหารจัดการที่สอดคล้องกับสภาพการณ์จริงในพื้นที่ โดยเฉพาะผลการดำเนินโครงการ “หมู่บ้านอนุรักษ์วิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง(ปะด่อง) เพื่อความมั่นคงจังหวัดแม่ฮ่องสอน” (หน้า 65-70) ซึ่งผู้ศึกษาให้ข้อเสนอแนะว่า ภาครัฐควรทำการศึกษาและเปิดโอกาสให้ทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหากะเหรี่ยงคอยาวอย่างจริงจัง รวมถึงต้องมีการกำหนดนโยบาย และผู้รับผิดชอบอย่างชัดเจน มีการบังคับใช้กฎหมายและ
กฎระเบียบอื่นๆ อย่างเคร่งครัดและเป็นธรรม (หน้า 70-74) |
|
| Focus |
ศึกษาสถานการณ์ของชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนที่เป็นความเปลี่ยนแปลงด้านวิถีชีวิตอันเนื่องมาจากผลการดำเนินนโยบายจัดการชุมชนกะเหรี่ยงคอยาว โดยศึกษาจากพัฒนาการของกระบวนการจัดการของรัฐต่อชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวที่เกิดขึ้นในพื้นที่ พร้อมทั้งเสนอแนะแนวทางจัดการชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวให้แก่หน่วยงานภาครัฐ(หน้า 4) |
|
| Theoretical Issues |
เสนอแนวคิดเกี่ยวกับความมั่นคงของชาติเพื่อสะท้อนถึงกระบวนการการจัดการของภาครัฐต่อหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวที่เน้นมิติด้านความมั่นคง (หน้า 6-9,14-18) เชื่อมโยงผลการศึกษาปรากฏการณ์ที่เกี่ยวข้อง อาทิเช่น กระบวนการเคลื่อนย้ายแรงงานจากพม่าสู่แม่ฮ่องสอน (หน้า 10-12) แนวทางนโยบายในการแก้ไขปัญหาการอพยพย้ายถิ่นของชาวเขา (หน้า 13-14) ประกอบผลการศึกษาที่เกี่ยวข้องเพื่อวิเคราะห์กระบวนการจัดการของรัฐต่อชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน (หน้า 3, 21) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
กะเหรี่ยงคอยาว (The long necks) หรือ กะยัน (Kayan)หรือ ปะด่อง (Pa-daung)(หน้า 1,5) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
ศึกษาวิเคราะห์กระบวนการจัดการของภาครัฐต่อหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2528 - พ.ศ. 2553 |
|
| History of the Group and Community |
ราวปี พ.ศ. 2527 ชาวกะยัน(กะเหรี่ยงคอยาว) และกลุ่มคะยา(กะเหรี่ยงแดง) ในรัฐคะยาประเทศพม่า ถูกกองกำลังพรรคก้าวหน้าแห่งชาติคะเรนนีกวาดล้างจึงอพยพหนีมายังฝั่งประเทศไทยซึ่งอยู่ตรงข้ามในพื้นที่อำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน (หน้า 2,14,24) หลังจาก พ.ศ. 2527 ชาวกะยันได้กระจายตัวไปตั้งถิ่นฐานตามชายแดนอำเภอเมืองแม่ฮ่องสอน ซึ่งกลุ่มใหญ่จะอาศัยอยู่ร่วมกับชาวคะยา
ต่อมาราวปี พ.ศ.2528-2529 มีบริษัทนำเที่ยวได้นำนักท่องเที่ยวเดินทางมาชมกะเหรี่ยงคอยาว กลุ่มที่อาศัยอยู่ในหมู่บ้านน้ำเพียงดิน ต.ผาบ่อง ใกล้เขตชายแดนไทย โดยชาวกะเหรี่ยงคอยาวจะได้รับค่าตอบแทนจากการเข้าชม ประกอบกับช่วงเวลาดังกล่าวทางจังหวัดแม่ฮ่องสอนมีนโยบายเปิดเมืองแม่ฮ่องสอนเป็นเมืองท่องเที่ยว ทำให้ชาวกะเหรี่ยงคอยาวบางส่วนเริ่มย้ายไปตั้งถิ่นฐานบริเวณหมู่บ้านน้ำเพียงดินมากขึ้น ช่วงปี พ.ศ.2549 ทางจังหวัดจึงทำการย้ายชาวกะเหรี่ยงคอยาวมาอยู่บริเวณหมู่บ้านห้วยปูแกง ต.ผาบ่อง อ.เมือง จัดตั้งชุมชนใหม่เป็นหมู่บ้านใหม่ในสอยและหมู่บ้านห้วยเสือเฒ่าในปัจจุบัน (หน้า 24-25,29-30,59-61)
นับตั้งแต่ช่วงเวลาที่ดำเนินโครงการอพยพย้ายหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาว ดังกล่าว จวบจนปี พ.ศ. 2551 ชาวกะเหรี่ยงคอยาวเกิดภาวะความเป็นอยู่ที่ยากลำบากมากขึ้นเนื่องจากขาดรายได้จากการท่องเที่ยว และภาครัฐเองก็ไม่ได้จัดงบประมาณช่วยเหลือตามที่ชาวกะเหรี่ยงคอยาวเข้าใจ (หน้า 31) |
|
| Demography |
ข้อมูลสำรวจปี 2550 โดยที่ทำการปกครองอำเภอแม่ฮ่องสอน ระบุประชากร 3 หมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาว มีทั้งสิ้น 571 คน 124 ครัวเรือน ประกอบด้วยบ้านใหม่ในสอย ต.ปางหมู อ.เมือง มี 48 ครัวเรือน จำนวนประชากร 243 คน บ้านห้วยเสือเฒ่า ต.ผาบ่อง อ.เมือง มี 26 ครัวเรือน จำนวนประชากร 124 คน และ บ้านห้วยปูแกง (ตั้งอยู่ในพื้นที่บ้านห้วยเดื่อ) ต.ผาบ่อง อ.เมือง มี 50 ครัวเรือน จำนวนประชากร 204 คน (หน้า 26,41)
การขยายตัวเพิ่มขึ้นของประชากรและครัวเรือนชาวกะเหรี่ยงมีทั้งจากการให้กำเนิดบุตร การอพยพเข้ามาเพิ่มเติมและลักลอบเข้าประเทศไทย โดยที่ชาวกะเหรี่ยงคอยาวทั้งฝั่งไทยและพม่าเดินทางไปมาหาสู่ระหว่างกันอยู่เป็นประจำ (หน้า 29-31) |
|
| Economy |
ชาวกะเหรี่ยงคอยาวในพม่ามีอาชีพหลักทำนาแบบขั้นบันไดและทำไร่หมุนเวียน ปลูกพืชผักอื่นๆ เช่น ข้าวโพด เผือก ถั่ว ยาสูบ ผัก และเลี้ยงสัตว์ โดยผู้หญิงกะเหรี่ยงคอยาวจะมีบทบาทสำคัญในการแลกเปลี่ยนผลผลิตและการค้าขาย ส่วนชายชาวกะเหรี่ยงคอยาวจะทำการเกษตร หาของป่า และมีความสามารถในการล่าสัตว์
ในระยะแรกหลังจากอพยพลี้ภัยสงครามเข้ามาในประเทศไทย ความเป็นอยู่ในพื้นที่บริเวณชายแดนจังหวัดแม่ฮ่องสอนไม่ได้มีความแตกต่างจากชีวิตในฝั่งพม่ามากนัก แต่ 1-2 ปีต่อมา เกิดความเปลี่ยนแปลงในวิถีชีวิตโดยเฉพาะด้านการทำมาหากิน เนื่องจากหน่วยงานราชการและผู้ประกอบการมองเห็นช่องทางที่จะใช้ลักษณะประเพณี วัฒนธรรมของชาวกะเหรี่ยงคอยาวที่
โดดเด่นกว่ากลุ่มชาติพันธุ์อื่นในพื้นที่เป็นสิ่งดึงดูดนักท่องเที่ยว ทำให้ชาวกะเหรี่ยงคอยาวได้รับค่าตอบแทนในการเข้าเยี่ยมชมและมีรายได้เพิ่มจากการขายของที่ระลึก (หน้า 26-27) |
|
| Belief System |
พิธีกรรมสวมใส่ห่วงคอทองเหลืองของสาวชาวกะเหรี่ยงคอยาวจะเริ่มต้นตั้งแต่อายุประมาณ 5-9 ปี และต้องเป็นเด็กหญิงที่เกิดวันเพ็ญในวันพุธโดยสืบเชื้อสายชาวกะเหรี่ยงคอยาวที่บริสุทธิ์เท่านั้น หมอผีประจำเผ่าจะเป็นผู้หาฤกษ์ยามเพื่อสวมใส่ห่วงคอให้ ต่อมาหญิงชาวกะเหรี่ยงคอยาวนิยมสวมห่วงคอเกือบทั้งหมด ไม่ว่าจะเกิดวันใด
ความเจริญก้าวหน้าของโลกปัจจุบันและอิทธิพลของศาสนาคริสต์ทำให้หญิงชาวกะเหรี่ยงคอยาวที่นับถือคริสต์จะไม่ใส่ห่วงคอ กรณีการใส่ห่วงคอของหญิงชาวกะเหรี่ยงในประเทศไทยที่ยังนิยมให้ลูกสาวใส่ห่วงทองเหลืองตั้งแต่เป็นเด็ก ผู้ศึกษาเห็นว่าเป็นผลมาจากธุรกิจการท่องเที่ยวที่นำเอาวัฒนธรรมมาเป็นสินค้า (หน้า 27-28) |
|
| Education and Socialization |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
กะยัน(Kayan) เป็นชื่อกลุ่มชาติพันธุ์หนึ่งในประเทศเมียนม่าร์ซึ่งมีจำนวนหลายกลุ่ม ส่วน ปะด่อง (Pa-daung) เป็นชื่อที่ชาวพม่าใช้เรียกชาวกะยัน สำหรับคนไทยรู้จักในชื่อ กะเหรี่ยงคอยาว (The long necks) ซึ่งเป็นชื่อที่ชาวกะยันไม่ชอบให้เรียก ปัจจุบันในประเทศไทยสามารถพบเห็นชาวกะเหรี่ยงคอยาวในหลายพื้นที่ เช่นภาคเหนือที่จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ ในภาคใต้ที่จังหวัดภูเก็ต หรือพัทยา (หน้า 23-24) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Other Issues |
1. อธิบายกระบวนการจัดการของรัฐต่อชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวที่เกิดขึ้นในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอนโดยเน้นกล่าวถึงมาตรการนโยบาย กฎ ระเบียบสำหรับผู้หนีภัยการสู้รบ และบทบาทของหน่วยงานรัฐที่มีหน้าที่เกี่ยวข้อง (หน้า 32-38) ประกอบการให้ข้อสังเกตการปฏิบัติงานของหน่วยงานรัฐที่มีอำนาจบริหารจัดการชุมชนเผ่ากะเหรี่ยงคอยาว (ปะด่อง)ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน กับนโยบายด้านการท่องเที่ยวของจังหวัดซึ่งใช้อัตลักษณ์ที่โดดเด่นของชาวกะเหรี่ยงคอยาวดึงดูดความสนใจของนักท่องเที่ยว (หน้า 39-44)
2. วิเคราะห์บทบาทของหน่วยงานรัฐในการจัดการชุมชนกะเหรี่ยงคอยาวในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน ตามนโยบายเปิดจังหวัดแม่ฮ่องสอนให้เป็นเมืองท่องเที่ยวที่เริ่มขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2528 ที่เป็นผลกระทบต่อเนื่องนับตั้งแต่เริ่มก่อตั้งหมู่บ้านกะเหรี่ยงคอยาวในลักษณะเพื่อหาผลประโยชน์ด้านการท่องเที่ยว (ในช่วงปี พ.ศ. 2534) ตลอดจนการรวมหมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงเข้าไว้ด้วยกันในโครงการ“หมู่บ้านอนุรักษ์วิถีชีวิตชาวกะเหรี่ยง (ปะด่อง) เพื่อความมั่นคง จังหวัดแม่ฮ่องสอน” ในปีพ.ศ. 2549- ปัจจุบัน (พ.ศ. 2553) จากสภาพการณ์เหล่านี้ นำมาซึ่งความเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตประเพณีของชาวกะเหรี่ยงคอยาวในประเทศไทย เกี่ยวเนื่องประเด็นความมั่นคงของชาติ ขบวนการค้ามนุษย์ และประเด็นข้อกล่าวหาขององค์กรสิทธิมนุษยชนระหว่างประเทศต่อกระบวนการจัดการผู้ลี้ภัยชาวกะเหรี่ยงคอยาวของรัฐไทยว่าเป็นไปเพื่อประโยชน์ทางธุรกิจในลักษณะสวนสัตว์มนุษย์ (หน้า 44-63) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
