|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ กะเหรี่ยง, โพล่ง โผล่ง โพล่ว ซู กะเหรี่ยง,อาข่า, มลาบรี มราบรี,ลาหู่ ลาฮู,ลีซู,เมี่ยน อิวเมี่ยน,ม้ง,การใช้ไม้ฟืน,เชียงใหม่,เชียงราย,แม่ฮ่องสอน,น่าน |
Author |
สมาน รวยสูงเนิน |
Title |
การสำรวจการใช้ไม้ฟืนของชาวเขาเผ่าต่างๆ |
Document Type |
รายงานการวิจัย |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
Ethnic Identity |
อ่าข่า, ลีซู, ลาหู่ ลาหู่ ละหู่ ลาฮู, มละบริ ยุมบรี มลาบรี มละบริ มลา มละ, ม้ง, โพล่ง โผล่ง โผล่ว ซู กะเหรี่ยง, ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ระบุ |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
63 |
Year |
2523 |
Source |
ฝ่ายวิจัย กองอนุรักษ์ต้นน้ำ กรมป่าไม้ |
Abstract |
ศึกษาการใช้ไม้ฟืนของชาวเขากลุ่มต่างๆ เช่น กะเหรี่ยง อีก้อ มูเซอ ลีซอเย้า ม้ง(แม้ว) ที่อยู่ในจังหวัดต่างๆ เช่น เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน พบว่าในหนึ่งปีชาวเขาหมู่บ้านกรณีศึกษา มีการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ย 38.262 ลบ.ม./ครอบครัว/ปี ซึ่งไม้ที่นำมาทำฟืนเป็นไม้ที่อยู่ป่าต้นน้ำ จากการศึกษาคณะผู้วิจัยเห็นว่าเป็นการใช้ไม้ฟืนของชาวเขานั้นมีจำนวนมาก ทำให้กระทบต่อป่าต้นน้ำ ดังนั้นควรสนับสนุนให้ชาวเขาปลูกไม้โตเร็ว เพื่อนำมาทำฟืนและทดแทนต้นไม้ในป่าเขาอันเป็นป่าต้นน้ำ |
|
Focus |
สำรวจการใช้ไม้ฟืนของชาวเขาเพื่อนำมาเป็นข้อมูลในการแก้ไขปัญหาการตัดต้นไม้ในพื้นที่ป่าที่เป็นแหล่งต้นน้ำ |
|
Ethnic Group in the Focus |
กะเหรี่ยง มีชื่อเรียกหลายชื่อ พม่าเรียกว่า กะยิ่น คนไทยในรัฐฉาน ประเทศพม่า และภาคเหนือของไทยเรียกว่า ยาง ในภาคกลางของไทยเรียกว่า กะเหรี่ยง กะเหรี่ยงเป็นชาติพันธุ์ที่อยู่ในตระกูล ธิเบต-พม่า (Tibeto Burma) แบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยต่างๆ ดังนี้ 1) กะเหรี่ยงสะกอ 2) กะเหรี่ยงโปว์ 3) กะเหรี่ยงตองสูหรือพะโอ 4) กะเหรี่ยงบเว
สำหรับจำนวนประชากรกลุ่มกะเหรี่ยงสะกอมีจำนวนมากเป็นอันดับหนึ่ง คิดเป็น 63.5 %
อันดับสอง กะเหรี่ยงโปว์ ส่วนกะเหรี่ยงตองสู และบเว คิดเป็น 2.6 % (หน้า 2)
อีก้อ แบ่งเป็นกลุ่มย่อยดังนี้ ปุลี ยึเชะ นาดี มาเว อาเข่อ ยึเยาะ อีก้อเรียกตัวเองว่า อาข่า(AKHA) ส่วนคนไทยกับพม่าจะเรียกหลายชื่อ เช่น อีก้อบางครั้งก็เรียก ก้อ และ ข่าก้อ (หน้า 11-12)
มูเซอ (Lahu) สืบเชื้อสายมาจากธิเบต-พม่า บางครั้งก็สันนิษฐานว่ามีเชื้อสายของกลุ่มโล-โล คนจีนเรียกมูเซอว่า Lo Hei หรือ La Heir ซึ่งคำว่า Lahu คาดว่าเพี้ยนเสียงมาจากคำว่า La Hei หรือ La Heir (หน้า 18) มูเซออยู่ในหลายพื้นที่ เช่น แคว้นยูนนาน ประเทศจีน ในประเทศพม่า ภาคเหนือของไทย และจังหวัดน้ำทาประเทศลาว มูเซอแบ่งออกเป็นกลุ่มย่อยได้ 23 กลุ่ม ได้แก่ ลาฮูไกสี, ลาฮูนะ(มูเซอดำ) ลาฮูคะคา, ลาฮูอาแล, ลาฮูนะเพ, ลาฮูปานาย, ลาฮูละฮู, ลาฮูลอเม ลาฮูนะเมียว, ลาฮูอะคออะก่า, ลาฮูชีนะเกียว, ลาฮูชีบาเกียว, ลาฮูชีบาลา, ลาฮูมือคิน, ลาฮูบาฟา, ลาฮูลาบา, ลาฮูพู, ลาฮูอาพูบีลี, ลาฮูญี(มูเซอแดง) ลาฮูกูเลา, ลาฮูวียะ, ลาฮูฮูสี, ลาฮูเชเล่ (หน้า 18-19)
สำหรับมูเซอที่อพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทย ซึ่งแต่เดิมมาจากประเทศพม่ากับประเทศลาว เมื่อ 50 ปีที่ผ่านมา แบ่งเป็น 2 กลุ่ม คือ มูเซอดำ (ลาฮูนะ Lahu Na) อยู่ในเชียงราย เชียงใหม่และตาก กับ มูเซอแดง(ลาฮูญี Lahu Nyi) อยู่ในเชียงราย เชียงใหม่ ตาก และแม่ฮ่องสอน และอีกกลุ่มที่เข้ามาภายหลัง คือ มูเซอเชเช่(ลาฮูเชเล่ Lahu Shohleh) กับมูเซอญี(ลาฮูญี Lahu Shi) (หน้า 19)
ลีซอ เมื่อเรียกตนเองจะเรียกว่า ลีซู Lisu คนไทยเรียกว่า ลีซอ ส่วนคนจีนเรียกว่า Lisu, Lisaw, Li-shaw, Lishaw และในพม่าเรียกลีซอว่า Yaw yin,Yawyen Yaoyen (หน้า 28) ลีซอแบ่งเป็น 2 กลุ่มย่อย ได้แก่ ลีซอลาย กับลีซอดำ ลีซอในไทยเป็นลีซอลาย สำหรับกลุ่มลีซอดำจะอยู่ในพม่า จีน อินเดีย (หน้า 30)
เย้า แต่เดิมตั้งรกรากอยู่มณฑลกวางสี มณฑลยูนนาน ภายหลังจึงย้ายเข้ามาอยู่ในพื้นที่เวียดนาม ลาว และไทย สันนิษฐานว่ามีการอพยพครั้งแรกเมื่อคริสตศักราชที่ 13 ส่วนเย้าที่อยู่ในประเทศไทย ส่วนใหญ่ย้ายมาจากจังหวัดน้ำทา ประเทศลาว โดยเข้ามาอยู่ ในเขตจังหวัดน่าน และเชียงราย (หน้า 37)
ม้ง(แม้ว) อยู่ในกลุ่ม จีน-ธิเบต เมื่อก่อนตั้งที่อยู่อาศัยอยู่มณฑลไกวเจา ฮุนนำ ยูนนาน ประเทศจีน ม้งในประเทศไทยมี 3 กลุ่ม คือ ม้งขาว ม้งน้ำเงิน และม้งกัวม์บา และกลุ่ม ม้งน้ำเงินมีกลุ่มย่อยคือ ม้งดอก ม้งดำ กับม้งลาย (หน้า 45,46) |
|
Language and Linguistic Affiliations |
กะเหรี่ยง พื้นฐานทางภาษายังไม่ทราบที่มาอย่างชัดเจนบางครั้งก็คาดว่ามาจากตระกูลภาษาจีน ธิเบต บ้างก็แสดงความคิดเห็นว่าใกล้เคียงกับแขนงภาษาของธิเบต - พม่า การสื่อสารในแต่ละกลุ่มนั้นกะเหรี่ยงสะกอส่วนใหญ่พูดภาษาไทยเหนือ ภาษากะเหรี่ยงโปว์ใกล้เคียงกับภาษากะเหรี่ยงสะกอ แต่สื่อสารกันไม่รู้เรื่อง
ส่วนภาษากะเหรี่ยงบเว ก็ใกล้เคียงกับภาษากะเหรี่ยงสะกอ นอกจากนี้ยังพูดภาษาฉานและภาษาพม่า ในกลุ่มกะเหรี่ยงตองสู พูดภาษาฉานกับภาษาพม่า (หน้า 3)
อีก้อ ภาษาพูดของอีก้ออยู่ในตระกูลภาษา ธิเบต-พม่า สาขา โลโล-พม่า ภาษาพูดออกเสียงพยางค์เดียว พยัญชนะตัวสุดท้ายออกเสียงค่อนข้างยาว ได้รับอิทธิพลทางภาษามาจากภาษาอื่นๆ เช่น จีน พม่า ไทยใหญ่ ไทยภาคเหนือ เป็นต้น อีก้อมีแต่ภาษาพูด ยกเว้นกลุ่มอีก้อขาวที่อยู่ในประเทศพม่า มีภาษาเขียนเป็นของตนเองเนื่องจากได้ศึกษาการเขียวตัวอักษรจากมิชชันนารี (หน้า 11)
มูเซอ มีภาษาพูดเป็นภาษาธิเบโต เบอมันสำเนียงพยางค์เดียว (หน้า 20) ลีซอ อยู่ในกลุ่มภาษาธิเบต-พม่า ไม่มีตัวอักษรเป็นของตนเอง ต่อมาคณะมิชชันนารีได้ใช้ตัวอักษรโรมันมาเขียนเป็นภาษาลีซอ ส่วนในไทยยังไม่เคยนำมาเป็นตัวเขียน (หน้า 30)
เย้า -ไม่มีข้อมูล ม้ง(แม้ว) ไม่มีข้อมูลชัดเจนเรื่องภาษาพูด โดยจะพูดหลายภาษาอาทิ จีน ลาว ไทยภาคเหนือ ม้งทั้ง 3 กลุ่มมีภาษาพูดที่ใกล้เคียงกัน แต่ไม่มีตัวอักษรเป็นของตัวเอง (หน้า 46) |
|
Study Period (Data Collection) |
|
History of the Group and Community |
กะเหรี่ยง นักประวัติศาสตร์คาดว่าเมื่อก่อนนี้ตั้งที่อยู่อาศัยอยู่ทางทิศตะวันออกของธิเบต ภายหลังจึงอพยพมาอยู่ในประเทศจีนเมื่อ 733 ปี ก่อนพุทธศักราช คนจีนเรียกกะเหรี่ยงว่า ชนชาติโจว กระทั่งถึงราชวงศ์จิ๋นของจีน กะเหรี่ยงถูกจีนโจมตี จึงอพยพมาจามลำน้ำแยงซีเกียงและสู้รบกับชนชาติไทยอีกครั้ง จึงได้อพยพมาตามแม่น้ำโขง และ แม่น้ำสาละวิน ในประเทศพม่า
กะเหรี่ยงเข้ามาอยู่ในพื้นที่ประเทศไทยนานมาแล้ว ก่อนที่ไทยจะย้ายมาอยู่บริเวณนี้แต่กะเหรี่ยงเข้ามาอยู่จำนวนไม่มาก กะเหรี่ยงอพยพเข้ามาอยู่ในไทยเป็นจำนวนมาในช่วงที่พระเจ้าอลองพญาหรือ อ่องเจยะ สู้รบกับมอญ จึงทำให้กะเหรี่ยงอพยพเข้าเขตประเทศไทยเพราะหวั่นเกรงภัยอันตราย (หน้า 1) ใน พ.ศ.2428 กะเหรี่ยงได้อพยพเข้าสู่ประเทศไทยอีกครั้งเมื่อกองทัพอังกฤษเข้าครอบครองภาคเหนือของพม่า สำหรับการอพยพเข้ามาอยู่ในไทยของกะเหรี่ยงนั้นเข้ามามากตามลำดับในช่วงสมัยรัชกาลที่ 5 (หน้า 1)
อีก้อ ยังไม่เป็นที่แน่ชัดว่าอีก้ออพยพเข้ามาอยู่ในประเทศไทยตั้งแต่ตอนไหนแต่จากรายงานของศูนย์วิจัยชาวเขาที่ระบุตามคำพูดของอีก้อผู้สูงายุว่า อีก้อเข้ามาอยู่ในประเทศไทยครั้งแรกใน พ.ศ.2458 หลังจากนั้นเป็นต้นมาก็โยกย้ายที่อยู่เข้ามาเรื่อยๆ โดยจะเข้ามาอยู่เช่น จังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ และลำปาง สำหรับอีก้อส่วนใหญ่คาดว่าแต่เดิมอยู่ในแคว้นเชียงตุง ประเทศพม่า (หน้า 12-13)
มูเซอ เมื่อก่อนตั้งที่อยู่อาศัยอยู่ในธิเบต เมื่อจีนรุกรานจึงอพยพลงทางตอนใต้ในช่วงประมาณ ค.ศ.1880-1890 โดยมาอยู่บริเวณแนวเขตแดนพม่ากับจีนและด้านทิศตะวันออกของมณฑลยูนนาน ประเทศจีนและทางตอนเหนือของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (หน้า 18)
ลีซอ เมื่อก่อนนี้ตั้งที่อยู่อาศัยอยู่ต้นแม่น้ำสาละวิน แม่น้ำโขง กับด้านทิศตะวันตกเฉียงเหนือของมณฑลยูนนาน ประเทศจีน ลีซอในประเทศไทยส่วนใหญ่อพยพมาจาก เชียงตุง กับเมืองปั่น ประเทศพม่า (หน้า 28)
เย้า -ไม่มี
ม้ง(แม้ว) -ไม่มี |
|
Settlement Pattern |
บ้านกะเหรี่ยง บ้านมีทั้งใช้ไม้ไผ่และไม้จริง สำหรับบ้านไม้ไผ่หลังมุงด้วยไม้ไผ่หลังคาแบบนี้จะเรียกว่า โขน บ้านบางหลังจะนำไม้จริงมาทำเสา ส่วนไม้ไผ่จะนำมาทำไม้ฟากปูพื้น ฝา ประตูและอื่นๆ บ้านเรือนบางหลังจะมุงด้วย ใบคา ใบพลวง ใบหวาย หลังคาสูงตั้งเตาไฟอยู่กลางตัวบ้าน (หน้า 3) สำหรับบ้านไม้ถาวรจะกั้นฝาด้วยไม้และมุงด้วยสังกะสี ใต้ถุนจะทำที่เก็บฟืน รั้วบ้านกั้นด้วยไม้ไผ่ (ภาพบ้านหน้า 5-8)
บ้านอีก้อ บ้านสร้างแบบยกพื้น ฝาเป็นไม้ไผ่หรือไม้จริง หลังคามุงหญ้าคา เนื้อที่ใช้สอยภายในบ้าน จะแบ่งเนี้อที่ไว้ทำงานและเป็นที่พักของแขกที่มาเยี่ยม กับเนื้อที่ที่จัดไว้เป็นที่นอนของสมาชิกครอบครัว ส่วนที่เป็นเสาเอกก็จะทำหิ้งไว้บูชาผีเรือน สำหรับเตาไฟมี 2 อย่างคือเตาที่ใช้ทำอาหารในครอบครัว และอีกเตาจะใช้เวลาทำอาหารเลี้ยงผีบ้าน ส่วนบริเวณชายคาที่คลุมพื้นลงมา จะเป็นที่ตั้งครกตำข้าว นอกจากบ้านหลังใหญ่แล้วก็จะสร้างบ้านหลังเล็กๆ ไว้กับบ้านหลังใหญ่ เพื่อเป็นที่อยู่ของลูกชายและลูกสะใภ้ที่แต่งงานใหม่โดยจะแยกให้อยู่ต่างหากเพื่อความเป็นส่วนตัว (หน้า 14)
บ้านมูเซอ บ้านยกพื้นสูง ฝาทำด้วยไม้ไผ่หลังคามุงแฝก ประตูบ้านสูงถึงหลังคาทำด้วยไม้ไผ่หรือไม้กระดาน เปิดปิดทางไประเบียง ตั้งเตาไฟไว้กลางบ้าน ฝาผนังทางด้านซ้ายมือจะทำหิ้งผีเรือน (หน้า 22)
บ้านลีซอ การสร้างมี 2 อย่างคือ สร้างแบบติดพื้นดินและแบบยกพื้น ฝาบ้านเป็นไม้ไผ่ขัดแตะพื้นบ้านเป็นฟากไม้ไผ่ ประตูมีหนึ่งประตูอยู่ทางหน้าบ้าน ภายในบ้านจะมีเตาไฟ 2 เตา ถัดจากบริเวณเตาไฟจะเป็นที่นั่งพักผ่อนและต้อนรับแขก โดยจะทำเป็นแคร่ไม้สูงจากพื้นดิน 1 ถึง 2 ศอก สำหรับห้องถ้าในบ้านมีสมาชิกมากก็จะมีห้องเยอะ ส่วนครอบครัวเล็กๆ จะมี ห้องเจ้าบ้าน ห้องรับแขก และห้องลูก (หน้า 31)
บ้านเย้า ปลูกบ้านค้อมพื้นดิน หันหน้าบ้านไปทางทิศตะวันออก ตัวบ้านเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคามุงด้วยหญ้าคาบางครั้งก็มุงด้วยใบหวาย ฝาบ้านกั้นเป็นแนวตั้งทำด้วยไม้ไผ่ขัดแตะ หรือฟางผสมดินทำเป็นกำแพง จำนวนห้องขึ้นอยู่กับจำนวนคนในบ้าน ถ้าคนมากจำนวนห้องก็มีหลายห้องด้านหลังบ้านจะเป็นประตู และบริเวณหลังบ้านปลูกพืชผักสวนครัว (หน้า 39-40 ภาพหน้า 41)
บ้านม้ง(แม้ว) สร้างบ้านคลุมพื้นดิน บริเวณที่นอนจะยกสูงขึ้น ฝาบ้านเป็นไม้ฟากทำเป็นแนวตั้ง หลังคามุงด้วยไม้ไผ่ผ่าซีก,ใบคาหรือใบก้อ ในตัวบ้านจะมีเตาไฟเพื่อผิงและต้มน้ำชา (หน้า 46) |
|
Demography |
กะเหรี่ยง ใน 7 จังหวัดภาคเหนือ ได้แก่ กำแพงเพชร เชียงใหม่ ตาก แพร่ แม่ฮ่องสอน ลำปางและลำพูน มีจำนวนประชากรกะเหรี่ยงทั้งหมด 15,669 คน มีจำนวนครัวเรือน 28,699 ครัวเรือน และจำนวนหมู่บ้าน 1,339 หมู่บ้าน (ข้อมูล พ.ศ.2514 - 2515,หน้า 2 )
อีก้อ มีการสำรวจจำนวนประชากรของอีก้อในประเทศต่างๆ ในแต่ละช่วงปีดังนี้ ในประเทศจีน มณฑลยูนนาน มี 48,700 คน อยู่ในลาว 2,500 (พ.ศ.2481) อยู่ในแคว้นเชียงตุง ประเทศพม่า 40,000 คน (พ.ศ.2474) และในประเทศไทยมีอีก้อ 25,000 คน (พ.ศ.2504, หน้า 11)
มูเซอ ประชากรมูเซอในจังหวัดต่างๆ เช่นเชียงราย เชียงใหม่ ตากและแม่ฮ่องสอน มีประชากรทั้งหมด 10,591 คน 1,684 หลังคาเรือน 85 หมู่บ้าน (หน้า 20)
ลีซอ ใน 6 จังหวัดภาคเหนือ ได้แก่ เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน ตาก เพชรบูรณ์ กำแพงเพชร มีประชากรลีซอ 10,857 คน 1,707 หลังคาเรือน 67 หมู่บ้าน (หน้า 29)
ม้ง(แม้ว) มีประชากรรวมทั้งหมด 45,800 คน โดยแบ่งเป็นกลุ่มต่างๆ คือ ม้งดำ 26,400 คน ม้งขาว 19,200 คน และม้งกัวม์บา 200 คน (หน้า 45-48)16,119 คน (ค.ศ.1968) โดยอยู่ในเชียงรายมากที่สุด 14,712 คน (ตารางหน้า 38) |
|
Economy |
การใช้ไม้ฟืนของชาวเขาเผ่าต่างๆ จากการศึกษาเรื่องการใช้ฟืนของชาวเขากลุ่มต่างๆ พบว่ามีการใช้ฟืนดังนี้ กะเหรี่ยง ในหมู่บ้านกรณีศึกษา 3 หมู่บ้าน ในจังหวัดเชียงราย พบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 20.512 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ตัด เช่น ตะแบก ยาง กระบก (หน้า 48-49)
อีก้อ 3 หมู่บ้านในจังหวัดเชียงราย พบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 29.993 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ใช้ เช่น ตะแบก เต็ง รัง และอื่นๆ (หน้า 48-49)
มูเซอ 2 หมู่บ้าน ในจังหวัดเชียงราย พบว่าหนึ่งครอบครัวมีการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 39.639 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ใช้เช่น สัก ตะแบก หว้า และอื่นๆ (หน้า 48-49)
ลีซอ 3 หมู่บ้าน ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนและเชียงใหม่ พบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 472.175 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ใช้ เช่น ทะโล้ ไม้สัก และอื่นๆ (หน้า 48-49)
เย้า 2 หมู่บ้านในจังหวัดเชียงราย พบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 53.762 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ตัดเช่น หว้า ประดู่ ขนุน และอื่นๆ (หน้า 48-49)
ม้ง 1 หมู่บ้านในจังหวัดน่าน พบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 43.50 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ไม้ที่ใช้เช่น กาดแดงและอื่นๆ (หน้า 48-49) การใช้ฟืนของกะเหรี่ยงอีก้อ มูเซอ ลีซอ เย้า ม้ง ที่อยู่ในจังหวัดต่างๆ เช่น เชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน น่าน
จากการศึกษาพบว่าหนึ่งครอบครัวมีปริมาณการใช้ไม้ฟืนเฉลี่ยอย่างต่ำ 38.262 ลูกบาศก์เมตรต่อปี ซึ่งเป็นจำนวนที่สูงมากโดยเฉพาะป่าอันเป็นแหล่งต้นน้ำ ในงานเขียนระบุว่าควรที่จะให้ชาวเขาปลูกพืชไม้โตเร็วเพื่อนำมาทำ ฟืน เพื่อทดแทนต้นไม้แหล่งต้นน้ำในป่าเขา (หน้า 63) |
|
Education and Socialization |
|
Health and Medicine |
กะเหรี่ยง ตามรายงานและความเห็นของนักวิจัยบ้านกะเหรี่ยงมีความเป็นอยู่ที่ไม่ถูกหลักอนามัย เครื่องใช้ต่างๆ และอุปกรณ์ทำครัวมีความสะอาดไม่เพียงพอ หากเกิดโรคจึงติดต่อกันอย่างรวดเร็ว (หน้า 3)
อีก้อ -ไม่มีข้อมูล
มูเซอ ส่วนมากจะเจ็บป่วยด้วยโรคต่างๆ เช่น มาลาเรีย พยาธิ และอื่นๆ (หน้า 21)
ลีซอ -ไม่มีข้อมูล
เย้า บริเวณบ้านไม่ค่อยสะอาด บ้านบางหลังไม่ทำคอกเลี้ยงสัตว์ เช่น เลี้ยงหมู่จะปล่อยทำให้บริเวณบ้านไม่สะอาด (หน้า 40)
ม้ง(แม้ว) สุขภาพแข็งแรง และไม่กินหมาก นิยมดื่มชา (หน้า 45) |
|
Art and Crafts (including Clothing Costume) |
กะเหรี่ยง หญิงสาว สวมชุดยาวคลุมถึงข้อเท้า สีขาว บริเวณคอเสื้อ ชายกระโปรงและแขนเสื้อประดับด้วยริ้วผ้าสีต่างๆ คอเสื้อผ่าเป็นรูปตัววี(V) ชุดทำงานเก็บฟืนหญิงกะเหรี่ยงจะแต่งตัวเหมือนชุดคนพื้นเมืองทั่วไปคือสวมเสื้อแขนยาว นุ่งผ้าถุง คลุมหัวด้วยผ้า
อีก้อ ไม่มีข้อมูล
มูเซอ ผู้หญิง สวมเสื้อผ้าหลายสี บริเวณเสื้อด้านหน้าตกแต่งด้วยแผ่นเงินทรงกลม ตรงชายเสื้อกับขอบกระโปรงจะนำผ้าสีดำ ขาวและสีอื่นๆ มาประดับเป็นพื้นเสื้อกระดุมเป็นเงิน กระโปรงเป็นลายเส้นตามขวาง ประดับด้วยห่วงคอเงิน กำไลเงิน เป็นต้น ผู้ชาย นุ่งกางเกงทรงหลวมๆ ขายาวเลยหัวเข่า เสื้อสีดำ หน้าแข้งพันผ้า โพกหัวด้วยผ้าสีดำ (หน้า 21)
ลีซอลาย ผู้ชาย สวมกางเกงตัวหลวมๆ ยาวถึงหน้าแข้ง ส่วนมากจะเป็นสีฟ้า สีเขียว ส่วนผู้สูงอายุชอบใส่สีดำ สวมเสื้อแขนยางสีดำตกแต่งด้วยโลหะสีขาวทรงกลม ประดับทางด้านหน้าและด้านหลังของเสื้อ เสื้อแขนยาวจะสวมเมื่องานงานสำคัญเช่นวันปีใหม่ ส่วนหนุ่มๆ จะใส่ไปจีบสาว การแต่งกายในชีวตประจำวันจะสวมเสื้อเชิ๊ต พันหน้าแข้งด้วยผ้าดำ ใส่รองเท้ายาว มักโพกหัวด้วยผ้าสีขาว (หน้า 30) ผู้หญิง จะแต่งตัวคล้ายกันทุกวัย โดยจะสวมกางเกงสีดำ ยาวเลยหัวเขาแล้วสวมเสื้อคลุมสีฟ้า บางครั้งก็สีเขียวคลุมยาวจนถึงหน้าแข้ง เสื้อด้านข้างตั้งแต่เอวลงมาจะผ่ายาว เสื้อแขนยาวปกคอประดับด้วยผ้าสีดำบริเวณหน้าอกจะประดับด้วยแถบผ้าขนาดเล็ก คาดเอวด้วยผ้าสีดำขนาดใหญ่แล้วเหน็บปลายไว้ทางด้านหลัง ชอบโพกหัวด้วยผ้า และพันผ้าที่หน้าแข้ง เมื่อมีงานสำคัญจะประดับเสื้อด้วยกระดุมเงิน (หน้า 30)
เย้า - ไม่มีข้อมูล ม้ง(แม้ว) -ไม่มีข้อมูล |
|
Folklore |
กะเหรี่ยง -ไม่มีข้อมูล
อีก้อ เชื่อว่าอีก้อกลุ่มต่างๆ สืบเชื้อสายมาจากพี่น้อง 7 คนหรือ 9 คน ที่เกิดจากแม่คนเดียวกัน ในภายหลังเมื่อโตขึ้น พี่น้องทั้งหลายจึงแยกย้ายกันไปสร้างครอบครัวจนมีลูกหลานมาจนถึงปัจจุบัน (หน้า 11)
มูเซอ -ไม่มีข้อมูล
ลีซอ -ไม่มีข้อมูล
เย้า -ไม่มีข้อมูล
ม้ง(แม้ว) -ไม่มีข้อมูล |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
Social Cultural and Identity Change |
|
Map/Illustration |
ตาราง จำนวนประชากรกะเหรี่ยงใน 7 จังหวัดภาคเหนือของประเทศไทย พ.ศ.2514-2515 (หน้า 2) จำนวนประชากรของมูเซอใน 4 จังหวัดภาคเหนือของประเทศไทย (หน้า 20) ประชากรลีซอใน 6 จังหวัดภาคเหนือ (หน้า 29) ประชากรเย้าในจังหวัดเชียงรายและพะเยา, เชียงใหม่ (หน้า 38,39) ประชากรแม้ว (หน้า 46) การใช้ฟืนของชาวเขาเผ่าต่างๆ ในจังหวัดเชียงใหม่ เชียงราย แม่ฮ่องสอน และน่าน (หน้า 48) ภาพ การใช้ฟืนของกะเหรี่ยง ภาพ 1-12 (หน้า 4-10) การใช้ฟืนของอีก้อ ภาพ 13-20 (หน้า 15-17) การใช้ฟืนของมูเซอ ภาพ 21-30 (หน้า 23-27) การใช้ฟืนของลีซอ ภาพ 31-38 (หน้า 32-36) การใช้ฟืนของเย้า ภาพ 39-46 (หน้า 41-44) การปลูกป่าฟืนในพื้นที่ต้นน้ำลำธาร ภาพที่ 46-62 (หน้า 51-60) การปลูกป่าฟืนของโรงบ่มใบยาสูบ ภาพ 63-66 (หน้า 61-62) |
|
Text Analyst |
ภูมิชาย คชมิตร |
Date of Report |
09 พ.ค. 2556 |
TAG |
ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ กะเหรี่ยง, โพล่ง โผล่ง โพล่ว ซู กะเหรี่ยง, อาข่า, มลาบรี มราบรี, ลาหู่ ลาฮู, ลีซู, เมี่ยน อิวเมี่ยน, ม้ง, การใช้ไม้ฟืน, เชียงใหม่, เชียงราย, แม่ฮ่องสอน, น่าน, |
Translator |
- |
|