การศึกษาความสัมพันธ์ขององค์ประกอบในการตั้งถิ่นฐานและการปรับตัวของวัฒนธรรมชนชาติมอญในบริบทสังคมไทยองค์ประกอบสำคัญในการตั้งถิ่นฐานของชุมชนมอญเกาะเกร็ดมี 3 ประการ คือ ประเพณี เทคโนโลยีและความเชื่อ องค์ประกอบต่างๆ เหล่านี้มีความสัมพันธ์พึ่งพาซึ่งกันและกันและเป็นตัวกำหนดวิถีชีวิตของชุมชนมอญเกาะเกร็ด อย่างไรก็ตาม องค์ประกอบต่างๆดังกล่าวได้รับผลกระทบจากปัจจัยทางด้านนโยบายของรัฐ ปัจจัยทางนิเวศวิทยาและการแพร่กระจายของวัฒนธรรมไทย ในกรณีชุมชนมอญเกาะเกร็ด อิทธิพลจากการแพร่กระจายของวัฒนธรรมไทย ทำให้วัฒนธรรมด้านประเพณีลดความเข้มข้นลง อิทธิพลจากเทคโนโลยีสมัยใหม่ ทำให้ระบบการผลิตแบบยังชีพในอดีตซึ่งใช้แรงงานคน สัตว์และทรัพยากรธรรมชาติเป็นหลักกลายเป็นการผลิตเพื่อการค้าในปัจจุบัน ขณะที่ความเชื่อที่ให้ความเคารพแก่ผู้อาวุโสและบรรพบุรุษยังคงหลงเหลืออยู่ เพราะชุมชนมอญเกาะเกร็ดยังคงสืบทอดความสัมพันธ์ในครอบครัวและการจัดระเบียบทางสังคมที่ให้ความเคารพแก่ผู้อาวุโสและบรรพบุรุษอย่างเหนียวแน่น ทำให้ชุมชนมอญเกาะเกร็ดยังคงปรับตัวสืบทอดวัฒนธรรมของตนไว้ได้ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงทางสังคม(หน้า 111-117)

ศึกษาความสัมพันธ์ขององค์ประกอบในการตั้งถิ่นฐานและการปรับตัวทางวัฒนธรรมของชุมชนมอญในบริบทสังคมไทย (หน้าบทคัดย่อ)

ไม่มีข้อมูล

มอญ

มอญเป็นชนชาติหนึ่ง ซึ่งมีภาษาพูดอยู่ในตระกูลมอญ-เขมร (หน้า 4)

ไม่มีข้อมูล

มอญเป็นชนชาติหนึ่งที่มีอารยธรรมเก่าแก่ยาวนาน และมีบทบาทเป็นต้นแบบทางการเมืองการปกครองและตัวอักษรแก่หลายประเทศในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เนื่องจากสั่งสมอารยธรรมความเจริญต่างๆไว้มากมาย ทั้งด้านวัฒนธรรม ศาสนาและการค้า แต่ด้วยเหตุที่มอญขาดความทะเยอทะยานในการสร้างชาติ ขาดความสามัคคี ขาดกำลังคน ขาดผู้นำที่เข้มแข็งและขาดเสถียรภาพทางการปกครอง ในที่สุดจึงต้องสูญเสียอาณาจักรทั้งหมดแก่พม่า มอญจึงไม่มีประเทศของตนเองและต้องอพยพหนี ภัยสงครามไปตั้งหลักแหล่งในที่ต่างๆ รวมถึงประเทศไทยด้วย สำหรับชุมชนมอญเกาะเกร็ดเกิดขึ้นจากการขุดคลองลัดลำน้ำ เจ้าพระยาที่เป็นแหลมยื่นไปตามความโค้งของแม่น้ำเจ้าพระยา เป็นชุมชนที่เจริญมาตั้งแต่ปลายสมัยอยุธยา เดิมเรียกเกาะนี้ ว่า ”เกาะศาลากุน” เนื่องจากวัดที่สร้างไว้บนเกาะชื่อวัดศาลากุน ต่อมา เมื่อได้ตั้งอำเภอปากเกร็ดขึ้น เกาะศาลากุนจึงมีฐานะ เป็นตำบลและเรียกว่าตำบลเกาะเกร็ด เกาะนี้จึงชื่อว่า “เกาะเกร็ด” ทั้งนี้มอญได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในเกาะเกร็ด 2 ครั้ง ครั้งแรก ในสมัยพระเจ้าตากสินมหาราช มอญที่เข้ามาอยู่ส่วนใหญ่เป็นครอบครัวทหารที่เข้ามาช่วยทำสงครามขับไล่พม่าร่วมกับทหารมอญเก่าและทหารไทยครั้งสมัยกรุงศรีอยุธยา ครั้งที่สอง ในสมัยรัชกาลที่ 2 เป็นมอญอพยพหนีภัยพม่าเข้ามาทางด่านเจดีย์สามองค์ จังหวัดกาญจนบุรีและทางด้านแม่ละเมา แม่สอด จังหวัดตาก มอญที่อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานบนเกาะเกร็ดส่วนใหญ่เป็นขุนนาง ทหารและพระสงฆ์ผู้ใหญ่ ได้เข้ารับราชการเป็นขุนนางจำนวนมาก มีสภาพชีวิตความเป็นอยู่ในขั้นดี (หน้า 48-50)

รูปแบบการตั้งถิ่นฐานหรือลักษณะการตั้งบ้านเรือนของชุมชนมอญเกาะเกร็ดสัมพันธ์สอดรับกับการดำรงชีวิตประจำวันที่ผูกพันอาศัยน้ำเป็นปัจจัยหลัก การตั้งบ้านเรือนบริเวณเกาะเกร็ดแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ ลักษณะแรก เป็นการตั้งบ้านเรือนแบบเกาะกลุ่มกันตามริมน้ำและริมทางเท้าสาธารณะรอบเกาะ ที่อยู่อาศัยมักเกาะกลุ่มรวมกันใกล้สถานที่สำคัญต่างๆ เช่น วัด โรงเรียน โรงงานเครื่องปั้นดินเผา เป็นชุมชนเล็กๆภายในมีร้านค้าขายอาหาร ของชำ ลักษณะที่สอง เป็นการตั้งบ้านเรือนแบบกระจายตามพื้นที่ทำกิน เพราะอาชีพส่วนใหญ่ คือ อาชีพเกษตรกรรม จึงตั้งบ้านเรือนกระจายไปตามพื้นที่สวนของตนเพื่อสะดวกในการดูแลผลผลิตและบำรุงรักษาสวนผลไม้ ลักษณะบ้านเรือนส่วนใหญ่เป็นบ้านเรือนริมน้ำ มีเสาสูง 2-3 เมตร ส่วนใหญ่เป็นบ้านชั้นเดียวใต้ถุนโล่ง มีบันไดขึ้นไปบนตัวบ้านที่แยกเป็นสัดส่วน เป็นห้องน้ำ ห้องครัว ห้องนั่งเล่นและมักมีนอกชานยื่นออกมาตามริมแม่น้ำ เพื่อใช้นั่งเล่นพักผ่อนหรือรับแขก ส่วนบันไดที่ยื่นลงไปในแม่น้ำใช้เป็นที่อาบน้ำ ซักล้างหรือตักน้ำขึ้นมาใช้ในบ้าน บริเวณบ้านไม่กว้างขวางนัก เพราะมักปลูกติดกันจนหลังคาเกือบชนกันและส่วนใหญ่ไม่มีรั้วกั้น (หน้า 50-53)

ตำบลเกาะเกร็ดแบ่งพื้นที่ออกเป็น 7 หมู่บ้าน คือ 1.บ้านลัดเกร็ด มีเนื้อที่ 380 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 174 ครัวเรือน 2.บ้านศาลากุน มีเนื้อที่ 280 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 153 ครัวเรือน 3.บ้านคลองศาลากุนมีเนื้อที่ 739 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 193 ครัวเรือน 4.บ้านคลองสระน้ำอ้อย มีเนื้อที่ 307 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 97 ครัวเรือน 5.บ้านท่าน้ำ มีเนื้อที่ 540 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 205 ครัวเรือน 6.บ้านเสาธงทอง มีเนื้อที่ 53 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 192 ครัวเรือน 7.บ้านโอ่งอ่าง มีเนื้อที่ 190 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ 75 ครัวเรือน รวมมีเนื้อที่ทั้งหมด 2,489 ไร่ มีประชากรอาศัยอยู่ทั้งหมด 989 ครัวเรือน ทั้งนี้ประกอบด้วยชุมชนหลัก 2 ชุมชน คือ ชุมชนไทย ซึ่งอาศัยอยู่ในหมู่ 2 ,หมู่ 3 ,หมู่ 4 และหมู่ 5 ส่วนชุมชนมอญอาศัยอยู่ในหมู่ 1,หมู่ 6 และหมู่ 7 อัตราส่วนประชากรมอญเมื่อเทียบกับประชากรทั้งหมด คิดเป็นร้อยละ 38.2 ของจำนวนครัวเรือนทั้งหมด (หน้า 77)

มอญที่อาศัยในบริเวณเกาะเกร็ดส่วนใหญ่นั้นมักประกอบอาชีพตั้งแต่ 2 อาชีพขึ้นไปเป็นอาชีพหลักและอาชีพรอง ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพด้านการเกษตร รับจ้างและรับราชการ รวมทั้งอาชีพผลิตอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผา อาชีพเกษตรกรรม แบ่งออกเป็น 4 ประเภท คือ การทำสวนไม้ผลไม้ยืนต้น การทำสวนผัก การประมงและการเลี้ยงสัตว์ การทำสวนไม้ผลยืนต้นเป็นอาชีพดั้งเดิม ซึ่งมีเรือกสวนกระจายไปทั่วทุกพื้นที่ ยกเว้นหมู่ 6 และหมู่ 7 เพราะมีพื้นที่น้อย ลักษณะของสวนไม้ผลไม้ยืนต้นส่วนใหญ่เป็นสวนผสม คือ ปลูกพืชหลายชนิดไว้ด้วยกัน เช่น ส้มโอ กล้วย มะม่วง มะพร้าว ทุเรียน เป็นต้น ส่วนการทำสวนผัก ส่วนใหญ่จะขุดบ่อเพื่อทำบ่อผักกระเฉด ส่วนการทำประมงในเกาะเกร็ดจะทำเพื่อยังชีพ ได้แก่ การเลี้ยงปลาในบ่อภายในบริเวณบ้านหรือหัวไร่ปลายนาในที่ดินของตนเอง การปักกร่ำล่อปลาและการลอยข่ายดักปลาเพื่อนำมาทำเป็นอาหาร ส่วนการเลี้ยงสัตว์ส่วนใหญ่มักนิยมเลี้ยงสัตว์ปีกไว้เพื่อขาย เช่น เป็ด ไก่ (หน้า 70-74) อาชีพรับจ้าง แบ่งออกเป็น 2 ลักษณะ คือ แรงงานรับจ้างภายในพื้นที่เกาะเกร็ดและแรงงานออกไปรับจ้างนอกพื้นที่ แรงงานรับจ้างภายในพื้นที่เกาะเกร็ด แบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ แรงงานรับจ้างด้านการเกษตร เช่น รับจ้างดูแลสวน เก็บผลผลิต ดายหญ้า ส่วนใหญ่เป็นแรงงานสูงอายุที่มีอายุ 40 ปีขึ้นไป และแรงงานรับจ้างมีฝีมือ คือ ช่างซ่อมวิทยุโทรทัศน์ ช่างปั้นครกและกระถาง ส่วนใหญ่เป็นแรงงานเชื้อสายมอญเป็นคนดั้งเดิมภายในเกาะเกร็ดและเป็นแรงงานที่ทำในโรงงานเครื่องปั้นดินเผา ส่วนแรงงานรับจ้างนอกพื้นที่เกาะเกร็ด คือ แรงงานหนุ่มสาวมอญที่เดินทางออกไปทำงานตามโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆภายในจังหวัดนนทบุรีและจังหวัดปทุมธานีแบบไปเช้าเย็นกลับ (หน้า 74-75) อาชีพค้าขาย ส่วนใหญ่เป็นการค้าขายอาหารและของชำภายในบริเวณบ้านพักอาศัย โดยกระจายไปตามริมทางเท้าสาธารณะรอบเกาะ เป็นร้านค้าย่อยเล็กๆที่ขายสินค้าจำเป็นในชีวิตประจำวัน เช่น เนื้อสัตว์ ผัก น้ำอัดลมและขนม (หน้า 75) อาชีพรับราชการ ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพรับราชการในจังหวัดนนทบุรีและกรุงเทพมหานคร (หน้า 75) อาชีพผลิตอุตสาหกรรมเครื่องปั้นดินเผา ภายในบริเวณเกาะเกร็ดมีโรงงานเครื่องปั้นดินเผาถึง 16 โรงงาน แต่ละโรงงานมีแรงงานไม่เกิน 5 คน เพราะเป็นอุตสาหกรรมขนาดเล็กหรืออุตสาหกรรมในครอบครัว ด้านการแลกเปลี่ยนและการบริโภค แบ่งได้เป็น 2 ระยะ คือ ระยะการผลิดแบบยังชีพและระยะการผลิตเพื่อการค้า ระยะการผลิตแบบยังชีพชุมชนมอญเกาะเกร็ดจะอาศัยเส้นทางคมนาคมทางน้ำเป็นช่องทางแลกเปลี่ยนสินค้าอุปโภคบริโภคที่จำเป็นในการดำรงชีวิต ซึ่งไม่สามารถผลิตขึ้นได้เองภายในบริเวณเกาะเกร็ด โดยช่างปั้นจะพายเรือไปตามลำคลองนำหม้อไหไปเร่ขายแลกข้าวสาร เครื่องนุ่งห่ม ผ้า อาหาร น้ำมันกับชาวบ้านในหมู่บ้านใกล้เคียง ส่วนระยะการผลิตเพื่อการค้า มอญจะนำรายได้ที่เกิดจากการขายสินค้าเครื่องปั้นดินเผาไปซื้อหาสิ่งของที่จำเป็นแทนการแลกเปลี่ยนสินค้า (หน้า 75-84)

ไม่มีข้อมูล

ตำบลเกาะเกร็ดอยู่ในการปกครองส่วนภูมิภาค ขึ้นอยู่กับอำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี แบ่งพื้นที่ออกเป็น 7 หมู่บ้าน คือ หมู่บ้าน ลัดเกร็ด หมู่บ้านศาลากุนนอก หมู่บ้านคลองศาลากุน หมู่บ้านคลองสระน้ำอ้อย หมู่บ้านท่าน้ำ หมู่บ้านเสาธงทองและหมู่บ้านโอ่งอ่าง ตำบลเกาะเกร็ดประกอบด้วยชุมชนหลัก 2 ชุมชน คือ ชุมชนไทย ซึ่งอาศัยอยู่ในหมู่ 2,หมู่ 3,หมู่ 4 และหมู่ 5 ชุมชนมอญ ซึ่งอาศัย อยู่ในหมู่ 1,หมู่ 6 และหมู่ 7 (หน้า 77)

ความเชื่อของชุมชนมอญเกาะเกร็ดที่สำคัญ คือ ความเชื่อในการตั้งบ้านเรือน มอญมีความเชื่อในการตั้งบ้านเรือนสืบต่อมาว่าบริเวณบันไดหรือหน้าบ้านต้องอยู่ทางทิศเหนือ เพราะในสมัยโบราณมอญต้องอพยพมาจากถิ่นฐานทางทิศเหนือ จึงทำเพื่อ ระลึกถึงถิ่นฐานเดิมและมักตั้งบ้านเรือนริมแม่น้ำเพื่อสะดวกต่อการเดินทางในชีวิตประจำวัน ความเชื่อเรื่องการปลูกเรือน คนมอญจะดำเนินตามที่ระบุไว้ในตำราเก่าแก่ชื่อว่า “โลกสิทธิ” ตั้งแต่การเลือกเวลา ตำแหน่งที่จะปลูก การขุดและการตั้งเสา โดยเรือนของบุตรที่แต่งงานแยกครอบครัวออกมามักปลูกอยู่ใกล้เรือนบิดามารดาและถูกจัดวางให้เยื้องกับเรือนบิดามารดา เพื่อมิให้ปลายเท้าในเวลานอนตรงกับหัวนอนของบิดามารดา (หน้า 98-99) ความเชื่อเรื่องผี ที่สำคัญมี 2 ชนิด คือ ความเชื่อผีประจำหมู่บ้าน ซึ่งประดิษฐานไว้ในศาลที่ชายทุ่งและประกอบพิธีบูชาปีละครั้งโดยคนทรงเป็นผู้ประกอบพิธี ในพิธีจะมีการทำนายทายทักสภาพความเป็นไปและความอุดมสมบูรณ์ของอนาคต และความเชื่อผีบ้านหรือผีเรือน ซึ่งคนมอญเชื่อว่าทุกบ้านเรือนจะมีผีเรือนคอยคุ้มครองอยู่ ซึ่งจะนับญาติเฉพาะทางฝ่ายชายและจะตกทอดไปยังบุตรชายคนโตเรื่อยไป บ้านของบุตรชายคนโตเป็นที่ตั้งของผีบรรพบุรุษ บุตรชายคนโตต้องทำพิธีรับผี โดยต้องเก็บรักษาสมบัติประจำตัวผี ซึ่งประกอบด้วย แหวนผี 1 วง ผ้า 1 ผืน โสร่ง 1 ผืนและหม้อ 1 ใบเก็บรวมกันไว้ในตะกร้าแขวนไว้ที่เสาตรงหัวนอนและเมื่อถึงเดือนหกของแต่ละปีจะเป็นวันไหว้บรรพบุรุษ นอกจากนี้ ยังมีพิธีรำผีเพื่อรักษาอาการเจ็บป่วยของสมาชิกในกลุ่มเครือญาติที่นับถือผีบรรพบุรุษเดียวกันและพิธีคืนผี สำหรับบุตรสาวที่แต่งงานแล้วและแยกไปอยู่กับสามีของตน ซึ่งต้องทำพิธีบอกกล่าวผีบรรพบุรุษของตนว่าภายหลังแต่งงานตนต้องไปนับถือผีบรรพบุรุษของฝ่ายสามีแทน (หน้า 99-101) ประเพณีของมอญเกาะเกร็ดมีความคล้ายคลึงกับมอญที่อำเภอพระประแดง จังหวัดสมุทรปราการ ประเพณีสงกรานต์ หรือ “ปัจอะห์ต๊ะห์” ถือเป็นการขึ้นศักราชใหม่และบูชาพระรัตนตรัยและนางสงกรานต์ เริ่มตั้งแต่วันที่ 15 เมษายน ถึงต้นเดือนพฤษภาคมของทุกปี มีการทำบุญ รักษาศีล เฉลิมฉลองอย่างมโหฬารทุกหมู่บ้าน มีกิจกรรมที่สำคัญคือ การแห่ข้าวแช่ แห่น้ำหวาน ปล่อยปลา แห้สงกรานต์ ทำบุญกลางบ้าน รำเจ้าประจำปี มอญเชื่อว่าการจัดงานจะทำให้ชีวิตมีความร่มเย็น เป็นสิริมงคล (หน้า 85) ประพณีการทำบุญออกพรรษา ก่อนออกพรรษาทุกบ้านจะเตรียมกวนขนมกระยาสารท หมักแป้งทำขนมจีน ตกแต่งบ้านเรือน วัด ให้สะอาดสวยงาม ผู้ที่ไปทำงานต่างถิ่นจะกลับบ้านเพื่อมาทำบุญ ร่วมงานรื่นเริง และพักผ่อนจากการทำงาน การทำบุญออกพรรษาจะเริ่มตั้งแต่วันขึ้น 14 ค่ำเดือน 11 ถึง วันแรม 1 ค่ำ เดือน 11 โดยเฉพาะวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 11 ซึ่งเป็นวันออกพรรษาจะมีการถวายของแด่พระสงฆ์ เช่น ที่อำเภอปากเกร็ดจะถวายธูป หรือมอญเรียกว่า “ชวนธุป” ที่เกาะกร็ดถวายดอกไม้ (หน้า 85-86) การละเล่นเพลงเจ้าขาว เป็นเพลงพื้นบ้านเก่าแก่ เพื่อชักชวนให้คนมาทำบุญร่วมกัน ในเทศกาลกฐิน เป็นช่วงที่น้ำในแม่น้ำลำคลองสูงขึ้น จะมีการบอกบุญทางเรือชวนเชิญมาทำบุญร่วมกัน (หน้า 86) การรำมอญ หรือ “ปัว-หะเปิ้น” เป็นนาฏศิลป์ที่เก่าแก่ของมอญ แสดงทั้งงานมงคล งานฉลอง งานศพ มีท่ารำทั้งหมด 10 ท่า ใช้มือร่ายรำเป็นส่วนใหญ่ ลำตัวเคลื่อนไหวน้อย แต่ละท่ามีปี่พาทย์บรรเลงประกอบ มีตะโพนกำกับจังหวะ (หน้า 86) การรำเจ้า เป็นงานประจำปีที่ปฏิบัติมาตั้งแต่อยู่เมืองมอญมาจนถึงปัจจุบัน เป็นส่วนหนึ่งของประเพณีสงกรานต์ โดยจะมีการรำเจ้าในวันทำบุญกลางบ้าน โดยจะมีศาลเจ้าประจำทุกหมู่บ้าน มีชื่อและฤทธานุภาพต่างกัน การรำเจ้าเป็นการทำให้ชาวบ้านมีกำลังใจในการช้ชีวิตอย่าปกติสุข เตือนใจให้ละทิ้งความชั่ว รับแต่สิ่งที่เป็นมงคลต่อชีวิต (หน้า 86) จากภาวะเศรษฐกิจ การเพิ่มขึ้นของประชากร ข้อจำกัดทางพื้นที่ ทรัพยากรในชุมชนหมดไปในปัจจุบัน ทำให้ประชากรต้องออกไปทำงานนอกพื้นที่ และจากการแพร่กระจายของวัฒนธรรมอื่น ทำให้ขนบธรรมเนียมประเพณีเริ่มคลี่คลาย รายละเอียดต่างๆ ที่ถือปฏิบัติลดลง พิธีกรรมและความร่วมมือของชาวบ้านเปลี่ยนไปจากเดิม มุ่งเน้นส่งเสริมเพื่อการท่องเที่ยวโดยใช้วัฒนธรรมมอญเป็นจุดขายมากขึ้น ทำให้ประเพณีทั้งหลายลดความเคร่งครัดลง (หน้า 86-89)

การสืบสานภูมิปัญญาการผลิตเครื่องปั้นดินเผาแบบเดิมของชุมชนเกาะเกร็ดขึ้นอยู่กับหัวหน้าครอบครัวที่เป็นผู้อาวุโสหรือในหมู่ผู้สูงอายุและในกลุ่มเยาวชนที่มีใจรักอย่างแท้จริง ปัจจุบันผู้สูงอายุที่ยังทำงานด้านนี้อยู่มีไม่เกิน 20 ครอบครัวและมีคนรุ่นใหม่สนใจประมาณไม่เกิน 10 คน เพราะการผลิตเครื่องปั้นดินเผาได้รับผลกระทบจากเทคโนโลยีสมัยใหม่ในการผลิตตามระบบตลาด (หน้า 96-97)

ไม่มีข้อมูล

การทำเครื่องปั้นดินเผาของชุมชนมอญเกาะเกร็ดจะแยกเป็น 2 แบบ คือ การทำโอ่ง อ่าง ครก จะผลิตในหมู่ 1 และการปั้นกระถางปลูกต้นไม้ คนโท(กุณโฑ)น้ำ จะผลิตในหมู่ 6 และหมู่ 7 ปัจจุบันชุมชนมอญเกาะเกร็ดเลิกผลิตเครื่องปั้นดินเผาขนาดใหญ่แล้ว เช่น โอ่ง เหลือแต่ครก กระถางและของชิ้นเล็กๆที่ยังมีการทำกันอยู่ (หน้า 94)

ไม่มีข้อมูล

ชุมชนมอญเกาะเกร็ดได้อพยพเข้ามาตั้งถิ่นฐานในประเทศไทยและได้รับการคุ้มครองเท่าเทียมพลเมืองไทย มีฐานะเป็นไพร่หลวงมีหน้าที่เข้าเวรรับราชการและมีสิทธิได้รับพระราชทานตราภูมิคุ้มห้ามเพื่อลดหย่อนภาษีอากรเป็นสิ่งตอบแทนในการรับราชการ รวมทั้งการคุ้มครองทางศาลซึ่งเท่าเทียมคนไทย (หน้า 46) ส่วนการเรียกชื่อที่นัยยะของความสัมพันธ์ที่ไม่เท่าเทียมกัน พม่ามักเรียกมอญว่า “ตะเลง” ซึ่งมอญไม่ชอบชื่อนี้และมักเรียกตนเองว่ามอญมากกว่า (หน้า 35)

ระบบความเชื่อและความสัมพันธ์ภายในครอบครัวที่ให้ความเคารพยำเกรงต่อผู้อาวุโสและบรรพบุรุษลดลง เนื่องจากหนุ่มสาวเชื้อสายมอญในวัยทำงานมีแนวโน้มออกไปหางานทำนอกชุมชนมากขึ้น และแยกครอบครัวไปอยู่ภายนอกชุมชนเกาะเกร็ด (หน้า 102-104) ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมของชุมชนมอญเกาะเกร็ด ได้แก่ ปัจจัยด้านนโยบายของรัฐที่ต้องการให้เกาะเกร็ดเป็นแหล่งท่องเที่ยว ทำให้เกิดการรณรงค์ฟื้นฟูประเพณีที่สำคัญ ตลอดจนการส่งเสริมอาชีพหัตถกรรมเครื่องปั้นดินเผา ปัจจัยด้านนิเวศวิทยา โดยเฉพาะด้านกายภาพ สภาพเป็นเกาะ ไม่มีสะพานเชื่อมเกาะกับแผ่นดินใหญ่ ต้องอาศัยการคมนาคมด้วยเส้นทางน้ำ ไม่มีถนนหนทางที่สะดวกสบาย ทำให้ชุมชนมอญเกาะเกร็ดยังคงรักษาเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมไว้ได้ และปัจจัยด้านการแพร่กระจายวัฒนธรรมไทยเข้าสู่ชุมชนมอญ ด้วยการอาศัยอยู่ร่วมกันทำให้เกิดการกลืนกลายทางชนชาติด้วยการแต่งงานและการรับ ค่านิยมต่างๆของไทยผ่านระบบการศึกษา (หน้า 105-110)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

แผนที่ 1 : แผนที่ภาคกลางประเทศไทยแสดงที่ตั้ง จ.นนทบุรี (หน้า 129) แผนที่ 2 : แผนที่จังหวัดนนทบุรี แสดงเขตการปกครอง (หน้า 130) แผนที่ 3 : แผนที่แสดงที่ตั้งพื้นที่ศึกษา ตำบลเกาะเกร็ด อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี (หน้า 131) ภาพที่ 1 : แบบจำลองการตั้งถิ่นฐานมนุษย์เชิงระบบนิเวศน์ (หน้า 19 ) ภาพที่ 2 : แสดงการแบ่งเขตหมู่บ้านทางการปกครองในตำบลเกาะเกร็ด (หน้า 52) ภาพที่ 3 : ลักษณะการตั้งบ้านเรือนริมน้ำ (หน้า 54) ภาพที่ 4 : ลักษณะบ้านเรือนในเกาะเกร็ด (หน้า 55) ภาพที่ 5 : ทางเดินเท้าภายในเกาะเกร็ด (หน้า 61) ภาพที่ 6 : ทางมะพร้าว เชื้อเพลิงชนิดหนึ่งที่ให้พลังงานในการผลิตงานปั้นและประกอบอาหาร (หน้า 80) ภาพที่ 7 : เตาเผาแบบจีนที่เห็นทั่วไปในเกาะเกร็ด (หน้า 90)