| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ไทยพุทธ,มุสลิม,สุขภาพ,ผู้สูงอายุ,ระนอง |
| Author |
ณัฐพงศ์ อนุวัตรยรรยง |
| Title |
การเปรียบเทียบการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธ และชาวไทยมุสลิมในภาคใต้ตอนบน |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
- |
| Ethnic Identity |
มลายู ออแฆนายู มลายูมุสลิม ไทยมุสลิม,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ระบุ |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
139 |
Year |
2540 |
| Source |
หลักสูตรปริญญาสังคมศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาสังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล |
| Abstract |
การเปรียบเทียบการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวไทยมุสลิมในภาคใต้ตอนบน ได้เลือกพื้นที่ศึกษาในอำเภอกะเปอร์ จังหวัดระนอง โดยเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์กลุ่มผู้สูงอายุ ที่มีอายุตั้งแต่ 60 ปีขึ้นไป เป็นชาวไทยพุทธ จำนวน 232 ราย และชาวไทยมุสลิม จำนวน 120 ราย และทำการวิเคราะห์ด้วยระบบสถิติ โดยผู้วิจัยได้นำเสนอผลการวิเคราะห์ข้อมูลเชิงเปรียบเทียบระหว่างผู้สูงอายุทั้ง 2 กลุ่มศาสนา แบ่งออกเป็น 3 ส่วน ได้แก่ ลักษณะทางประชากรและภาวะสุขภาพ การเปรียบเทียบโครงสร้างของเครือข่ายการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวกับสุขภาพ และการเปรียบเทียบการได้รับการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพในเชิงหน้าที่ตามการรับรู้ของผู้สูงอายุ ซึ่งผลการศึกษาพบว่า การนับถือศาสนาที่แตกต่างกันในสังคมภาคใต้ตอนบนไม่มีผลต่อการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพ แม้ว่าจะมีวิธีและหลักการปฏิบัติที่แตกต่างกัน เนื่องจากทั้ง 2 กลุ่มศาสนาสอนให้บุตรหลานให้ความสำคัญต่อผู้สูงอายุไม่แตกต่างกัน ในด้านเครือข่ายทางสังคมของผู้สูงอายุที่มีนัยสำคัญทางสถิติ ได้แก่ ขนาดเครือข่ายทางสังคมของผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิมมีขนาดใหญ่กว่าชาวไทยพุทธ เครือข่ายในครอบครัวและเครือญาติของผู้สูงอายุ ทั้ง 2 กลุ่มศาสนา ได้รับการสนับสนุนทางสังคมจากบุตรหลานเพศหญิงมากกว่าเพศชาย บุตรที่อยู่ในจังหวัดอื่นของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธกลับมาเยี่ยมผู้สูงอายุมากกว่าบุตรของผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิม และผู้สูงอายุได้รับการสนับสนุนทางสังคมในเครือข่ายกลุ่มเพื่อนบ้านจากบุคคลที่มีอายุน้อยกว่าหรือรุ่นราวคราวเดียวกันที่รู้จักกันมานาน และมีฐานะทางครอบครัวในระดับใกล้เคียงกับครอบครัวของผู้สูงอายุ |
|
| Focus |
การศึกษาเปรียบเทียบการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุที่มีความแตกต่างกันในการนับถือศาสนา คือ ศาสนาพุทธ และศาสนาอิสลาม ทั้งในเชิงโครงสร้างของเครือข่ายและในเชิงหน้าที่ของการสนับสนุนทางสังคม (หน้า 6) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
กลุ่มตัวอย่างในการศึกษา ได้แก่ ผู้สูงอายุชาวไทยพุทธ และผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิม ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่อำเภอกะเปอร์ จังหวัดระนอง (หน้า 63 64) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
ผู้วิจัยได้เลือกกลุ่มตัวอย่างจากผู้สูงอายุที่สามารถพูดภาษาไทยได้ ส่วนความสามารถในการอ่านออกเขียนได้ กลุ่มชาวไทยพุทธสามารถอ่านออกเขียนได้เฉพาะภาษาไทยเท่านั้น ส่วนกลุ่มชาวไทยมุสลิมส่วนใหญ่สามารถอ่านออกเขียนได้ทั้งภาษาไทย ภาษาอาหรับ มีเพียงบางส่วนเท่านั้นที่สามารถอ่านออกเขียนได้เฉพาะภาษาอาหรับ เนื่องจากชาวไทยมุสลิมใช้ภาษามาลายูหรือภาษายาวีในชีวิตประจำวัน และต้องศึกษาหลักคำสอนของศาสนาอิสลามที่พิมพ์ด้วยภาษาอาหรับ (หน้า 123) |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
|
| Settlement Pattern |
ผู้วิจัยได้กล่าวถึงลักษณะการตั้งบ้านเรือนของชาวไทยพุทธว่ามีที่ตั้งอยู่ในเขตชุมชนและพื้นที่ราบเชิงเขา ซึ่งเหมาะแก่การเกษตรกรรม แต่ชาวไทยมุสลิมส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนแถบชายทะเล เป็นทำเลที่มีความเหมาะสมกับการประมง (หน้า 124) |
|
| Demography |
ผู้วิจัยได้กล่าวถึงข้อมูลทางด้านประชากรของกลุ่มตัวอย่างที่ทำการศึกษา จากตัวอย่างจำนวน 352 ราย เป็นชาวไทยพุทธ 232 ราย และชาวไทยมุสลิม 120 ราย โดยจำแนกตามกลุ่มของการนับถือศาสนา ในด้านเพศ อายุ และจำนวนและเพศของบุตรของผู้สูงอายุ ดังนี้ ผู้สูงอายุชาวไทยพุทธ เพศชาย ร้อยละ 47.8 เพศหญิง ร้อยละ 52.2 อายุ 60 69 ปี ร้อยละ 63.4 อายุ 70 79 ปี ร้อยละ 27.6 อายุ 80 ปีขึ้นไป ร้อยละ 9 เพศชายไม่มีบุตร ร้อยละ 12.6 มีบุตร 1 2 คน ร้อยละ 48.4 มีบุตร 3 4 คน ร้อยละ 27.4 มีบุตร 5 คนขึ้นไป ร้อยละ 11.6 เพศหญิงไม่มีบุตร ร้อยละ 10.2 มีบุตร 1 2 คน ร้อยละ 46.5 มีบุตร 3 4 คน ร้อยละ 29.3 มีบุตร 5 คนขึ้นไป ร้อยละ 14.0 ผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิม เพศชาย ร้อยละ 56.7 เพศหญิง ร้อยละ 43.3 อายุ 60 69 ปี ร้อยละ 56.7 อายุ 70 79 ปี ร้อยละ 32.5 อายุ 80 ปีขึ้นไป ร้อยละ 10.8 เพศชายไม่มีบุตร ร้อยละ 6.3 มีบุตร 1 2 คน ร้อยละ 44.2 มีบุตร 3 4 คน ร้อยละ 35.1 มีบุตร 5 คนขึ้นไป ร้อยละ 14.4 เพศหญิงไม่มีบุตร ร้อยละ 7.2 มีบุตร 1 2 คน ร้อยละ 47.8 มีบุตร 3 4 คน ร้อยละ 30.6 มีบุตร 5 คนขึ้นไป ร้อยละ 14.4 (หน้า 73, 90) |
|
| Economy |
ผู้วิจัยได้กล่าวถึงข้อมูลเปรียบเทียบระหว่างผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวไทยมุสลิมในด้านอาชีพและรายได้ ซึ่งอาชีพของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธช่วงก่อนอายุ 60 ปี ประกอบอาชีพทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 57.3 รับจ้าง ค้าขาย เหมืองแร่ และร่อนแร่ รับราชการ และประมง ร้อยละ 30.2 ไม่มีอาชีพ ร้อยละ 12.5 ส่วนชาวไทยมุสลิม ประกอบอาชีพทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 35.8 รับจ้าง ค้าขาย รับราชการ ร้อยละ 16.7 ประมง ร้อยละ 35.8 ไม่มีอาชีพ ร้อยละ 11.7 แต่เมื่ออายุ 60 ปีขึ้นไป ชาวไทยพุทธไม่ได้ประกอบอาชีพ ร้อยละ 47.7 ทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 39.7 รับจ้าง ค้าขาย รับราชการ และประมง ร้อยละ 13.1 ส่วนชาวไทยมุสลิมประกอบอาชีพทำนา ทำไร่ เลี้ยงสัตว์ ร้อยละ 24.2 รับจ้าง ค้าขาย ร้อยละ 14.2 และประมง ร้อยละ 13.3 ไม่มีอาชีพ ร้อยละ 48.3 (หน้า 75 77) ในด้านรายได้ของผู้สูงอายุต่อเดือน ชาวไทยพุทธที่มีรายได้ต่ำกว่า 1,000 บาท ร้อยละ 56.7 รายได้ตั้งแต่ 1,001 2,000 บาท ร้อยละ 20.3 และรายได้ตั้งแต่ 2,001 บาทขึ้นไป ร้อยละ 23 ส่วนชาวไทยมุสลิมที่มีรายได้ต่ำกว่า 1,000 บาท ร้อยละ 57.9 รายได้ตั้งแต่ 1,001 2,000 บาท ร้อยละ 26.3 และรายได้ตั้งแต่ 2,001 บาทขึ้นไป ร้อยละ 15.8 (หน้า 78) |
|
| Social Organization |
งานวิจัยนี้ได้กล่าวถึงขนาดครอบครัวของผู้สูงอายุ ทั้ง 2 กลุ่มศาสนา ที่ประกอบด้วย ผู้สูงอายุ คู่สมรส และบุตร ผลของการศึกษาพบว่า ผู้สูงอายุชาวไทยพุทธอยู่คนเดียว ร้อยละ 4.3 มีสมาชิกในครอบครัว 57 คน ร้อยละ 39.2 และมีสมาชิกมากที่สุด 13 คน ส่วนชาวไทยมุสลิม อยู่คนเดียว ร้อยละ 1.7 มีสมาชิกในครอบครัว 8 คนขึ้นไป ร้อยละ 43.3 และมีสมาชิกมากที่สุด 14 คน นอกจากนี้ยังมีบุคคลที่อาศัยอยู่ร่วมกับครอบครัวผู้สูงอายุทั้ง 2 กลุ่มศาสนาเฉลี่ยครอบครัวละ 2 คน ดังนั้นชาวไทยมุสลิมจึงมีขนาดเครือข่ายทางสังคมในครอบครัวที่ใหญ่กว่าชาวไทยพุทธอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 (หน้า 96 98) |
|
| Belief System |
ผู้วิจัยได้ศึกษาถึงหลักความเชื่อทางศาสนาที่มีความแตกต่างกัน คือ ศาสนาพุทธ และศาสนาอิสลาม เพื่อเปรียบเทียบการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุ ผลการศึกษาพบว่าผู้สูงอายุได้รับการสนับสนุนทางสังคมไม่แตกต่างกันทั้ง 2 ศาสนา แม้ว่าจะมีหลักคำสอนหรือกลวิธีที่ต่างกัน โดยศาสนาพุทธสอนให้บุตรหลานมีความกตัญญูต่อบิดามารดา ส่วนศาสนาอิสลามสอนให้บุตรหลานให้ความสำคัญกับบิดามารดาในระดับสูงต้องทดแทนพระคุณ เสมือนการทำความดีต่อพระผู้เป็นเจ้า (หน้า 136 137) |
|
| Education and Socialization |
งานวิจัยนี้ได้เปรียบเทียบระดับการศึกษาของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวมุสลิมที่เป็นกลุ่มตัวอย่าง พบว่าจากจำนวนผู้สูงอายุทั้งหมด มีผู้สูงอายุที่ได้รับการศึกษาในโรงเรียน ร้อยละ 68.2 เป็นชาวไทยพุทธ ร้อยละ 74.6 เป็นชาวไทยมุสลิม ร้อยละ 55.8 และชาวไทยพุทธมีระยะเวลาในการศึกษาในโรงเรียนมากกว่าชาวไทยมุสลิมอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ 0.05 ส่วนความสามารถในการอ่านออกเขียนได้นั้น มีผู้สูงอายุที่อ่านหนังสือไม่ได้ ร้อยละ 27.2 เขียนหนังสือไม่ได้ ร้อยละ 31.8 ชาวไทยพุทธที่สามารถอ่านหนังสือได้เฉพาะภาษาไทย ร้อยละ 74.2 และสามารถเขียนภาษาไทยได้ ร้อยละ 72.4 ชาวไทยมุสลิมที่ไม่สามารถอ่านหนังสือได้ ร้อยละ 55.0 อ่านหนังสือได้เฉพาะภาษาไทย ร้อยละ 35 เขียนได้เฉพาะภาษไทย ร้อยละ 35 อ่านภาษาไทยและภาษาอาหรับได้ ร้อยละ 15 เขียนภาษาไทยและภาษาอาหรับได้ ร้อยละ 9.2 อ่านได้เฉพาะภาษาอาหรับ ร้อยละ 20 และเขียนได้เฉพาะภาษาอาหรับ ร้อยละ 15 (หน้า 72 75) |
|
| Health and Medicine |
การศึกษาเปรียบเทียบการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวไทยมุสลิม พบว่าผู้สูงอายุทั้ง 2 กลุ่มศาสนา มีภาวะสุขภาพอยู่ในระดับปานกลาง โดยผู้สูงอายุชาวไทยพุทธมีสุขภาพในระดับที่ดีกว่าชาวไทยมุสลิม ในด้านของความเจ็บป่วยพบว่าผู้สูงอายุชาวไทยพุทธ อันดับแรก คือ โรคระบบทางเดินหายใจ อันดับที่ 2 คือ โรคกระเพาะอาหาร อันดับที่ 3 คือ โรคความดันโลหิตสูง ส่วนผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิม อันดับแรก คือ โรคกระเพาะอาหาร อันดับที่ 2 คือ โรคระบบทางเดินหายใจ อันดับที่ 3 คือ โรคความดันโลหิตสูง ภาวะความเจ็บป่วยเหล่านี้มีสาเหตุหลักมาจากสมรรถภาพทางร่างกายที่อ่อนแอลง และสภาพภูมิอากาศที่มีความชื้นสูง ฝนตกชุก อากาศเปลี่ยนแปลงบ่อย นอกจากนี้ยังมีการเจ็บป่วยในการดำเนินชีวิตประจำวัน คือ อาการปวดเมื่อย เนื่องจากผู้สูงอายุส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและประมง ที่ต้องใช้งานระบบกล้ามเนื้อและกระดูกอย่างมาก (หน้า 126) การได้รับการสนับสนุนทางสังคมจากเครือข่ายทางสังคมด้านสุขภาพ ได้แก่ ครอบครัว และเพื่อนบ้าน ของผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวไทยมุสลิมทั้ง 2 กลุ่มศาสนาพบว่า บุตรสาวหรือบุตรสะใภ้จะให้ความช่วยเหลือในทุกๆ ด้าน บุตรชายหรือบุตรเขยจะให้ความช่วยเหลือในขณะที่เจ็บป่วยอย่างกะทันหัน ส่วนคู่สมรส ซึ่งมีอายุใกล้เคียงกับผู้สูงอายุและให้ความช่วยเหลือด้านการจัดหาและเตรียมอาหาร เสื้อผ้า ทำความสะอาดบ้าน เป็นต้น (หน้า 102) นอกจากนี้ เพื่อนบ้านจะให้ความช่วยเหลือในยามที่เจ็บป่วยอย่างกะทันหัน ซึ่งเพื่อนบ้านผู้ที่ให้ความช่วยเหลือจะเป็นเพศเดียวกับผู้สูงอายุ ส่วนใหญ่มีอายุน้อยกว่า โดยการพาไปหาหมอ หรือเพื่อนบ้านที่อายุรุ่นเดียวกัน จะให้ความช่วยเหลือโดยให้คำปรึกษา มีฐานะใกล้เคียงกัน รู้จักกันมาเป็นเวลานาน เฉลี่ยมากกว่า 20 ปี และให้ความช่วยเหลืออย่างสม่ำเสมอ (หน้า 108) การเข้ารับบริการดูแลรักษาสุขภาพของผู้สูงอายุจากสถานบริการสาธารณสุข เป็นการได้รับการบริการจากภาครัฐในรูปแบบบัตรรักษาพยาบาลผู้สูงอายุ ร้อยละ 80 ซึ่งชาวไทยพุทธที่ต้องเสียค่ารักษาพยาบาลด้วยตนเองโดยไม่สามารถเบิกได้มีจำนวนน้อยกว่าชาวไทยมุสลิม ความช่วยเหลือในการจ่ายค่ารักษาพยาบาลและค่าใช้จ่ายอื่นๆ มาจากบุคคลในครอบครัว ซึ่งบุตรหญิงจะให้เงินแก่ผู้สูงอายุเป็นจำนวนเงินที่มากกว่าบุตรชาย (หน้า 109) ส่วนสวัสดิการข้าราชการบำนาญ มีผู้สูงอายุชาวไทยพุทธได้รับ ร้อยละ 1.30 เท่านั้น (หน้า 111) จากการศึกษาวิจัยนี้พบว่าประมาณร้อยละ 50 ของผู้สูงอายุทั้ง 2 กลุ่มศาสนา ได้รับการสนับสนุนทางสังคมด้านสุขภาพในระดับสูง รองลงมาได้รับการสนับสนุนทางสังคมในระดับปานกลาง ส่วนที่ได้รับการสนับสนุนในระดับต่ำมีน้อยมาก ซึ่งผู้สูงอายุชาวไทยมุสลิมได้รับการสนับสนุนทางสังคมด้านสุขภาพมากกว่าผู้สูงอายุชาวไทยพุทธเพียงเล็กน้อย (หน้า 114) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Map/Illustration |
ผู้วิจัยได้แสดงข้อมูลส่วนใหญ่ที่ได้จากการศึกษาในรูปแบบของตารางที่มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่มผู้สูงอายุชาวไทยพุทธและชาวไทยมุสลิม ที่เป็นการอธิบายถึงลักษณะของประชากร ภาวะสุขภาพ และโครงสร้างของการสนับสนุนทางสังคมที่เกี่ยวข้องกับสุขภาพของผู้สูงอายุ นอกจากนี้ยังได้มีการอธิบายด้วยภาพ ได้แก่ ระยะต่างๆของเครือข่ายทางสังคม (หน้า 41) สรุปภาพรวมการสนับสนุนทางสังคม (หน้า 46) และกรอบแนวคิดในการศึกษา (หน้า 62) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
