| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ม้ง, ลีซู, ลาหู่, ลเวือะ,ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ (กะเหรี่ยง),ชาวเขา,การเพาะปลูกบนที่สูง,เศรษฐกิจ,ภาคเหนือ |
| Author |
มิ่งสรรพ์ ขาวสะอาด, กนก ฤกษ์เกษม, เบญจวรรณ ฤกษ์เกษม, ชัยวัฒน์ รุ่งเรืองศรี, สิตานนท์ เจษฎาพิพัฒน์, เบญจพรรณ ชินวัตร, พรเพ็ญ วิจักษณ์ประเสริฐ |
| Title |
การศึกษาความยั่งยืนของระบบเกษตรที่สูง |
| Document Type |
รายงานการวิจัย |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
ลัวะ (ละเวือะ) ลเวือะ อเวือะ เลอเวือะ ลวะ ละว้า, ลีซู, ลาหู่ ลาหู่ ละหู่ ลาฮู, ม้ง, ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ระบุ |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
142 |
Year |
2537 |
| Source |
ฝ่ายทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย |
| Abstract |
รายงานวิจัยฉบับนี้เป็นการศึกษาเปรียบเทียบหมู่บ้านลัวะ กะเหรี่ยง มูเซอ ลีซอ และม้ง ที่ได้รับการพัฒนาจากโครงการพัฒนาที่สูง 5 โครงการ คือ โครงการไทย-ออสเตรเลีย โครงการไทย-เยอรมัน โครงการแคร์ โครงการสามหมื่น(UN) และโครงการหลวง โดยมุ่งหวังที่จะหาแนวทางในการพัฒนาที่สูงที่เป็นเอกภาพโดยหลอมรวมเอาจุดแข็งของประสบการณ์ของทุกโครงการไว้ด้วยกัน |
|
| Focus |
ศึกษาวิธีการใช้ทรัพยากรธรรมชาติในที่สูง เพื่อหาผลตอบแทนของการผลิตพืชชนิดต่างๆ ในที่สูง และเพื่อชี้ให้เห็นถึงปัญหาที่เกิดจากปัจจัยภายนอกที่จะมีผลต่อความยั่งยืนของระบบและหาแนวร่วมในการพัฒนาชุมชนในที่สูงสามารถรักษาสภาพแวดล้อมให้ยั่งยืน (หน้า vii) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
กลุ่มชาติพันธุ์ที่ได้รับการพัฒนาการเพาะปลูกจากโครงการเกษตรบนที่สูง ได้แก่ ลัวะ กะเหรี่ยง ม้ง มูเซอ ลีซอ ในจังหวัดแม่ฮ่องสอนและเชียงใหม่ (หน้า vii, 36, 41, 49, 55, 63, 70, 75) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
|
| Demography |
จากข้อมูลการสำรวจเมื่อ พ.ศ. 2534 ระบุว่าในประเทศไทยมีชาวเขา จำนวน 804,481 คนโดยอาศัยอยู่ในบริเวณภูเขาในภาคเหนือจำนวน 94 %ของจำนวนประชากรทั้งหมด (หน้า 1-3) สำหรับประชากรในกรณีศึกษาในหมู่บ้านต่างๆ มีดังต่อไปนี้ ประชากรลัวะ บ้านละอูบ มีจำนวน 935 คน 156 ครอบครัว (หน้า 44) ประชากรกะเหรี่ยง บ้านทิซะ มีจำนวน 28 ครอบครัว (หน้า 43) กะเหรี่ยงสะกอ บ้านแม่ริดป่าแก่ มีจำนวนครัวเรือน 32 ครัวเรือน ยอดประชากรในหมู่บ้าน 182 คน (พ.ศ.2536) (หน้า 49) ม้งดำ บ้านผาปู่จอม มี 217 คน 32 ครัวเรือน (หน้า 57) มูเซอ บ้านปางคามน้อย มี 89 คน 22 ครอบครัว (หน้า 63) กะเหรี่ยง บ้านยางส้าน มี 243 คน 51 ครอบครัว (หน้า 70) กะเหรี่ยง บ้านแม่แฮ จำนวน 310 คน 65 ครอบครัว (หน้า 75) ลีซอบ้านแม่แพลมไม่ระบุจำนวนประชากร ลีซอ บ้านป่าเกี๊ยะใหม่ มี 137 คน 26 ครัวเรือน (หน้า 87) |
|
| Economy |
ลัวะบ้านละอูบ การเพาะปลูกจะทำไร่แบบหมุนเวียน โดยจะทำการเพาะปลูกในที่ดินที่เตรียมไว้ หนึ่งฤดูเมื่อเก็บเกี่ยวแล้วก็จะปล่อยให้ที่ดินฟื้นตัวให้เกิดความอุดมสมบูรณ์หรือเรียกว่า “ไร่เหล่า” เป็นเวลาหลายปีจึงจะกลับมาปลูกพืชบนที่ดินเดิมอีก (หน้า 41) กะเหรี่ยงบ้านทิซะ ปลูกพืชแบบทำไร่หมุนเวียนแบบดั้งเดิมเช่นเดียวกับบ้านละอูบเมื่อปลูกพืชได้หนึ่งฤดูหลังการเก็บเกี่ยวพืชผลก็จะปล่อยที่ดินให้ฟื้นตัวต่อไปก็จะกลับมาปลูกใหม่ในอนาคต โดยจะปลูกพืชหมุนเวียนสลับกันไป (หน้า 41) กะเหรี่ยงบ้านแม่ริดป่าแก่ พื้นที่เพาะปลูกในหมู่บ้านมีจำนวน 800 ไร่ คนในหมู่บ้านประกอบอาชีพเพาะปลูก เลี้ยงสัตว์กับหาของป่ามาขายเพื่อเป็นรายได้เลี้ยงครอบครัว (หน้า 49) ม้งบ้านผาปู่จอม ชาวบ้านมีรายได้จากการปลูกพืชผัก เช่น กะหล่ำปลี ลิ้นจี่ และข้าวไร่และเก็บของป่า หน่อไม้มาขายเป็นรายได้ในครอบครัว ปลูกข้าวโพดเพื่อไว้เลี้ยงหมูนอกจากนี้ก็ปลูกถั่วและพริก นอกจากนี้ผู้หญิงจะเย็บผ้าหารายได้เสริม ส่วนผู้ชายก็จะทำงานไม้ จักสาน และเครื่องเงิน (หน้า 57-58) มูเซอบ้านปางคามน้อย มีรายได้จากการปลูกพืชและเลี้ยงสัตว์ จากการสำรวจการปลูกพืชเมื่อปี พ.ศ.2534 พบว่ามีรายได้เฉลี่ย 9,882บาทต่อครอบครัว นอกจากนี้ก็จะเลี้ยงสัตว์เพื่อเป็นรายได้เช่นเลี้ยงวัว ควาย หมู เป็ด ไก่ (หน้า 65-66) กะเหรี่ยงบ้านยางส้าน ทำไร่แบบหมุนเวียนโดยจะปลูกข้าวไร่เป็นหลักและปลูกถั่วเหลืองเป็นพืชเศรษฐกิจ ปลูกไม้ผล มะม่วง ลิ้นจี่ กล้วย นอกจากนี้ก็จะเลี้ยงสัตว์เช่นเลี้ยงวัว ควาย หมู เป็ด ไก่ (หน้า 70, 72) กะเหรี่ยงบ้านแม่แฮ มีรายได้จากการปลูกพืช ผัก ผลไม้และเลี้ยงสัตว์สำหรับการปลูกข้าวจะปลูกได้เฉลี่ยครอบครัวละ1,800-2,000 กิโลกรัมต่อปี (หน้า 77) ลีซอบ้านแม่แพลม ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น มันฝรั่ง เผือก สำหรับการปลูกข้าวไร่และข้าวโพดในหมู่บ้านจะปลูกเป็นจำนวนไม่มาก (หน้า 89) ลีซอบ้านป่าเกี๊ยะใหม่ ปลูกข้าวไร่ ข้าวโพด และปลูกพืชเศรษฐกิจเช่น มันฝรั่ง เผือก ถั่วแดง ข้าวบาร์เล่ย์ สำหรับพื้นที่เพาะปลูกในหมู่บ้านมีจำนวน 600 ไร่ โดยคิดเฉลี่ยคนในหมู่บ้านทั้ง 31 ครอบครัวมีที่ดินทำกินประมาณ 15 ไร่เป็นอย่างน้อย (หน้า 90) |
|
| Political Organization |
ลัวะบ้านละอูบ, กะเหรี่ยงบ้านทิซะ ในหมู่บ้าน พ.ศ. 2530 โครงการแปเป้อ ไทย/สหประชาชาติ ซึ่งกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทยเป็นผู้ดำเนิน ได้เข้ามาช่วยเหลือเช่นจดทะเบียนหมู่บ้าน และให้สัญชาติไทย (หน้า 41) |
|
| Education and Socialization |
|
| Health and Medicine |
ม้งบ้านผาปู่จอม จากการสำรวจเมื่อ พ.ศ.2513 พบว่า ในหมู่บ้านมีประชากร 116 คนมีคนติดฝิ่นจำนวน 55 % โดยมีทั้งผู้ชาย ผู้หญิง และคนสูงอายุ ในจำนวนนี้คิดเป็นผู้ชายถึง 80% (หน้า 55) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Other Issues |
โครงการช่วยเหลือการพัฒนา สำหรับโครงการช่วยเหลือชาวเขาที่กล่าวถึงในงานเขียนมีดังนี้ 1) โครงการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมบนที่สูง(HASD, Highland Agricultural and Social Development Project) กรมประชาสงเคราะห์รับผิดชอบ แหล่งทุนช่วยเหลือได้มาจากเงินกู้ยืมจากธนาคารโลก ระหว่างชาติออสเตรเลีย ทบวงความช่วยเหลือการพัฒนา(AIDAB) พื้นที่ในโครงการอยู่ในจังหวัดต่างๆ ได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ น่าน ลำปาง แม่ฮ่องสอน ลำพูน จำนวน 624 ชุมชน ประชากร 108,619 คน ลักษณะงานทำโครงการอนุรักษ์ดินและน้ำ ระยะเวลาโครงการ 2523-2536 (หน้า 17) 2) โครงการพัฒนาที่สูงไทย-เยอรมัน (TG) สำนักงานคณะกรรมการปราบปราม ยาเสพติด (ปปส.) เป็นหน่วยงานรับผิดชอบ ได้ทุนช่วยเหลือจากกระทรวงความร่วมมือทางเศษฐกิจ (BMZ) พื้นที่โครงการ 105 ชุมชน มีประชากร 25,173 คน 4,117 ครัวเรือน อยู่ในพื้นที่จังหวัดเชียงรายและแม่ฮ่องสอน ระยะเวลาโครงการ 2524-2537 ลักษณะงานคือสนับสนุนให้ชาวเขาปลูกพืชเศรษฐกิจทดแทนการปลูกฝิ่นและส่งเสริมการอนุรักษ์ดินและน้ำ (หน้า 22) 3) แคร์-โครงการพัฒนาทรัพยากรแม่แจ่ม แบบผสมผสาน องค์การพัฒนาชาติ ประเทศไทย (องค์กรเอกชน) ได้ทุนสนับสนุนจาก แคร์พัฒนาชาติ สหรัฐ รัฐบาลเนเธอร์แลนด์ ยูเสด พื้นที่โครงการ 70 ชุมชน ในพื้นที่อำเภอแม่แจ่ม จังหวัดเชียงใหม่ โดยทำการช่วยเหลือชาวเขาเพื่อทำการพัฒนาการทำการเกษตรแบบยั่งยืนและให้คำแนะนำด้านการเกษตร ระยะเวลาโครงการ 2527-2537 (หน้า 26) 4) โครงการหลวง(โครงการของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว) หน่วยงานที่ รับผิดชอบ ได้แก่ โครงการหลวง/แผนกเกษตรกรรมบนที่สูง กรมส่งเสริมการเกษตรและอื่นๆ พื้นที่โครงการ 265 ชุมชน ในจังหวัดเชียงใหม่และเชียงราย ระยะเวลาโครงการ 2512-2537 ลักษณะงานคือกิจกรรมด้านการวิจัยเกี่ยวกับพืชเมืองหนาว การผลิต การตลาดพืช ไม้ดอกและผลไม้ (หน้า 28,29) 5) โครงการพัฒนาที่สูงสามหมื่นไทย/สหประชาชาติ หน่วยงานที่รับผิดชอบคือ กรมป่าไม้ได้รับเงินทุนจากองค์การสหประชาชาติสำหรับปราบปรามยาเสพติด มีพื้นที่รับผิดชอบในโครงการ 60 ชุมชน ประชากร 10,600 คน 1,700 ครัวเรือน ระยะเวลาโครงการ 2530-2535 สนับสนุนด้านการอนุรักษ์ดินและน้ำ ให้ความรู้และปลูกพืชเศรษฐกิจ (หน้า 31,33) |
|
| Map/Illustration |
ตาราง ชุมชนและประชากรชาวเขาในประเทศไทย ปี 2534 (หน้า 2) ประชากรและพื้นที่ในท้องที่เกษตรกรรมแบบหมุนเวียนในภาคเหนือของประเทศไทย (หน้า 8) การสูญเสียป่าและประชากร (หน้า 16) หมู่บ้านชาวเขาที่ได้รับความช่วยเหลือจาก HASD (ปี 2523-2531) และTA-HASD (ปี 2531-2536) (หน้า 20) ทุนหมุนเวียนประจำหมู่บ้าน (หน้า 21) รายละเอียดของพื้นที่ในโครงการ TG (หน้า 24) การหาเลี้ยงชีพของชาวบ้านในตำบลทิซะ,ตำบลละอูบ (หน้า 43,44) การทำงานรับจ้างเพื่อเสริมรายได้จากการเพาะปลูกโดยเกษตรกร 32 คน ที่ละอูบ (หน้า 45) การหาเลี้ยงชีพของชาวบ้านในตำบลแม่ริดป่าแก่,ผ่าปู่จอม,ปางคามน้อย,ยางส้าน,แม่แฮ,แม่แพลม,ป่าเกี๊ยะใหม่ (หน้า 51, 58, 66, 72, 78, 88) ทรัพย์สินในครัวเรือนของชาวบ้านในตำบลแม่แฮปี 2535 (หน้า 79) ราคาพืชเมืองหนาวระหว่างไทยและคุนหมิง (หน้า 81) พื้นที่โครงการ (หน้า 95) การเพาะปลูก (หน้า 96) ลุ่มตัวอย่างที่อนุรักษ์ดิน (หน้า 98,100) ผลการวิเคราะห์ทางเศรษฐศาสตร์ (หน้า 101) หมู่บ้านชาวเขา ปี 2537 (หน้า 105,112) อายุผู้ใหญ่บ้านในจังหวัดเชียงใหม่ (หน้า 107,108,109) การศึกษาของผู้ใหญ่บ้านชาวเขา (หน้า 110) ลักษณะของเจ้าหน้าที่พัฒนา (หน้า 113) ผู้นำหมู่บ้านและการจัดองค์กร (หน้า 114) ภาพ การทำการเกษตรแบบหมุนเวียนในจังหวัดเชียงใหม่ ตาก และแม่ฮ่องสอน (หน้า 7) โครงการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมบนที่สูงไทย-ออสเตรเลีย, ไทย-เยอรมัน (หน้า 18,23) โครงการแคร์ แม่แจ่ม (หน้า 27) โครงการหลวง (หน้า 30) โครงการพัฒนาที่สูง (หน้า 32) การใช้ที่ดินของตำบลแม่ริดป่าแก่ (หน้า 50) เส้นทางน้ำหมู่บ้านปางคามน้อย (หน้า 64) โครงการหลวงแม่แฮ (หน้า 76) บ้านแม่แพลมและป่าเกี๊ยะใหม่ (หน้า 85) แผนที่ โครงการพัฒนาที่สูงดอยแปเป้อ (หน้า 9) หมู่บ้านละอูบและทิซะ จังหวัดแม่ฮ่องสอน (หน้า 42) หมู่บ้านผาปู่จอม (หน้า 56) บ้านยางส้าน (หน้า 71) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
