| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ม้ง,การเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรม,การค้า,การจัดระเบียบสังคม,เชียงใหม่ |
| Author |
Christian Culas |
| Title |
The Cultural Change and the Structures of Social Organization of the Hmong of Thailand |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
- |
| Ethnic Identity |
ม้ง,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ม้ง-เมี่ยน |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
32 |
Year |
2537 |
| Source |
National Research Council of Thailand |
| Abstract |
งานชิ้นนี้มุ่งศึกษาการเปลี่ยนแปลง โครงสร้างทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมของม้งในประเทศไทย ผลการศึกษาชี้ให้เห็นว่าม้งมีการเปิดรับการเปลี่ยนแปลงที่เข้ามากระทบจากภายนอก เรียนรู้ที่จะนำความรู้ที่ได้มาปรับใช้กับตนเอง เช่น การใช้ภาษาไทยในการสื่อสาร การนำสินค้าในเมืองมาใช้แทน เช่น เสื้อผ้าสำเร็จรูปมาใช้ |
|
| Focus |
ศึกษาถึงการเปลี่ยนแปลง โครงสร้างทางเศรษฐกิจ สังคม วัฒนธรรมของม้งในประเทศไทย |
|
| Ethnic Group in the Focus |
ม้ง เป็นกลุ่มตระกูลเดียวกับม้งในทางเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของจีน ม้งในประเทศไทยแบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม คือ 1.ม้งเขียวหรือม้งน้ำเงินมีประมาณ 70% ของจำนวนม้งทั้งหมดในประเทศไทย 2. ม้งขาว จำนวน 30% ม้งกั่วม์บา โดยตั้งหมู่บ้านบริเวณจังหวัดเชียงราย เชียงแสน เชียงของ และเชียงคำ (หน้า 6) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
กลุ่มชาติพันธุ์ม้ง ใช้ภาษาม้งในการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน |
|
| Study Period (Data Collection) |
เมษายน 2535 - กันยายน 2536 |
|
| History of the Group and Community |
ในอดีตม้ง อาศัยอยู่ทางตอนใต้ของจีน (บริเวณ ยูนนาน เสฉวน จูโจว กวางซี) เมื่อเกิดสงคราม ความมาสงบภายในจีนสมัยราชวงศ์ฮั่น จึงได้อพยพลงมาทางใต้ ปี 1850 - 1890 พบกลุ่มชนชาวม้ง กระจัดกระจายอยู่ทางตอนเหนือของเวียดนาม ลาว และประเทศไทย ในจังหวัดเชียงรายและน่าน (หน้า 6) |
|
| Settlement Pattern |
ม้งนิยมตั้งบ้านเรือนอยู่บริเวณที่ลาดเชิงเขา ใกล้แหล่งน้ำที่ใช้สอยได้ตลอดทั้งปี ในพื้นที่ 12 จังหวัด ม้งมีความแตกต่างกันออกไปตามสภาพเศรษฐกิจและสภาพแวดล้อม ขึ้นอยู่กับการใกล้ชิดกับเมืองมากน้อยขึ้นอยู่กับแต่ละจังหวัด การตั้งหมู่บ้านยังคงกระทำคล้ายคลึงกัน กล่าวคือ นิยมสร้างบ้านเชิงเขา สวมใส่เสื้อผ้าที่เขียนลวดลายจากขี้ผึ้ง และงานหัตถกรรม ม้งในจังหวัดได้ผลิตสินค้าออกขายให้กับนักท่องเที่ยวด้วย (หน้า 7) |
|
| Demography |
ภาคเหนือของประเทศไทยมีชาวไทยภูเขาประมาณ 4.9 % เป็นชาวเขาเผ่าม้ง 84,000 คน กระจายอยู่ใน 12 จังหวัดทางภาคเหนือ โดยมีจำนวนมากในจังหวัดเชียงราย เชียงใหม่ ตาก และน่าน โดยรวมทั้งหมด 56,000 คน (หน้า 6) |
|
| Economy |
ม้งประกอบอาชีพเกษตรกรรมเป็นพื้นฐาน โดยทำการเกษตรแบบไร่เลื่อนลอย โดยการเผาถางป่า เพื่อให้ได้ซึ่งพื้นที่เพาะปลูก เมื่อดินหมดสภาพหรือขาดความอุดมสมบูรณ์ก็จะทำการย้ายถิ่นที่อยู่ไปยังพื้นที่ที่มีความอุดมสมบูรณ์กว่า (หน้า 8) ความสัมพันธ์ทางด้านครอบครัวเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญในการประกอบอาชีพของชาวเขาเผ่าม้ง จะใช้แรงงานจากคนในครอบครัวเป็นกำลังสำคัญ (หน้า 16-17) |
|
| Social Organization |
องค์กรสังคมของม้งมี 3 ประเภท คือ 1. คนในครอบครัว (กลุ่มเล็ก) 2. แซ่/สกุล (กลุ่มใหญ่) โดยนับเชื้อสายทางผู้ชาย เช่น พี่ชาย น้องชาย หลานชาย และ 3. ผีบรรพบุรุษ (หน้า 10) ชาวเขาเผ่าม้งในความสำคัญกับแซ่/สกุลเป็นอย่างมาก โดยมีความคล้ายคลึงกับชาวจีน ซึ่งเป็นการเชื่อมโยงบุคคลภายในครอบครัว หมู่บ้าน และเป็นสัญลักษณ์ที่บ่งบอกความเป็นเผ่าพันธุ์เดียวกัน เหมือนกันตระกูลในประเทศฝรั่งเศสหรือในประเทศอังกฤษ (หน้า 11) ม้งมีข้อห้ามในการที่จะแต่งงานในสกุลเดียวกัน ยกเว้นแต่กรณีที่แซ่สกุลดังกล่าวมีขนาดใหญ่มาก มีการรวมกันทางความเชื่อ การช่วยเหลือภายในพวกเดียวกัน และความช่วยเหลือในด้านเศรษฐกิจ (หน้า 12-13) การสืบทอดแซ่ จะกระทำผ่านตัวแทน คือบิดา โดยผู้หญิงที่แต่งงานแล้วจะต้องเปลี่ยนมาใช้แซ่/สกุลของสามี โดยต้องทำการตัดผีแซ่เดิมของตน กลายมาเป็นสมาชิดเดียวการผีแซ่ของครอบครัวสามี (หน้า 13) ชาวเขาเผ่าม้งอาศัยรวมกับเป็นหมู่บ้านมีผู้ชายเป็นผู้นำ ให้ความสำคัญการฝ่ายชาย เช่น บิดา บุตรชาย (หน้า 9) |
|
| Belief System |
ชาวเขาเผ่าม้ง นับถือผีบรรพบุรุษ เชื่อว่าผีบรรพบุรุษจะทำหน้าที่คอยปกปักรักษาครอบครัวในอยู่เย็นเป็นสุข จึงต้องเซ่นไหว้ บูชา ในความเคารพ (หน้า 14-15) มีความเชื่อในเรื่องของวันห้าม จะเกิดขึ้นปีละครั้งหรือ ปีละสองครั้ง ที่เรียกว่า Hnub caiv โดยห้ามมิให้สมาชิกในครอบครัวอยู่กับบ้านห้ามรับเปิดรับคนต่างถิ่น ซึ่งเป็นความเชื่อในเรื่องทางศาสนาเกี่ยวกับผี วิญญาณบรรพบุรุษ (หน้า 16) |
|
| Education and Socialization |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
ในอดีตชาวเขาเผ่าม้ง มีความรู้ในการปลูกข้าวและข้าวโพด แต่เมื่อได้รับความรู้จากประชาชนบริเวณพื้นราบ มีการติดต่อสื่อสารระหว่างกัน ชาวเขาเผ่าม้งจึงมีการพัฒนาการทำเกษตร โดยการหันมาสีข้าวได้เอง ปลูกผักและผลไม้ และมีคามสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจกับภายนอกมาขึ้นตามระบบอุปสงและอุปทานของตลาด เช่น ได้รับรายได้จากการปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น กาแฟ ขิง กะหล่ำปลี ดอกไม้เมืองหนาว และควาย นอกจากนี้ชาวเขาเผ่าม้ง ยังหันมาใช้สินค้าที่คนไทยพื้นราบเป็นผู้ผลิตเพิ่มขึ้น เช่น ผ้าพิมพ์ (หน้า 18) การเดินทางระหว่างหมู่บ้าน หรือการเดินทางเข้าออกตลาดในตัวเมืองชาวเขาเผ่าม้งจะใช้รถบรรทุกในการเดินทาง แต่ยังคงสภาพที่ไม่ค่อยจะดีนัก เนื่องจากถนนยังคงเป็นดินโคลน หากในฤดูฝนจะทำให้เดินทางลำบากและอันตราย ในด้านของความสัมพันธ์ของแซ่สกุล ยังคงปรากฏอยู่จนถึงปัจจุบัน (หน้า 18-19) |
|
| Map/Illustration |
ตารางหน้า 7 แสดงจำนวนประชากรเผ่าม้ง ทางภาคเหนือของประเทศไทย |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
