|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
ลเวือะ, ปกาเกอะญอ(กะเหรี่ยง),จกอ, คานยอ,ความสัมพันธ์,เศรษฐกิจ,การเมือง,รัฐ,พื้นที่สูง,ของประเทศไทย |
Author |
ศรีศักร วัลลิโภดม |
Title |
ลัวะ ละว้า และกะเหรี่ยง : ของเผ่าในที่สูงกับความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจ - การเมืองกับรัฐในที่ราบ |
Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
Ethnic Identity |
ละว้า ลัวะ ว้า, ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ออสโตรเอเชียติก(Austroasiatic) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
10 |
Year |
2529 |
Source |
เมืองโบราณ ปี 12 ฉบับที่ 1, กรุงเทพฯ, หน้า 54-63. |
Abstract |
การเกิดรัฐ เกิดอาณาจักร มักเกิดขึ้นในพื้นที่ราบ เพราะมีความสามารถในการตั้งถิ่นฐานได้ถาวร เพาะปลูกได้ผลผลิตดี เลี้ยงคนได้มากกว่าที่สูง มีการติดต่อแลกเปลี่ยนและรับเทคโนโลยีสูงกว่า ทำให้พัฒนาเป็นรัฐได้ แต่ทั้งนี้การพัฒนาเป็นรัฐของกลุ่มคนที่ราบนั้น กลุ่มคนบนที่สูงก็มีความสำคัญ เพราะทั้งกลุ่มคนบนที่สูงและในที่ราบมีความสัมพันธ์ที่แลกเปลี่ยนสินค้าต่อกัน สินค้าจากกลุ่มคนบนที่สูงเป็นปัจจัยที่ทำให้เศรษฐกิจของกลุ่มคนที่ราบเติบโตรุ่งเรือง จนถึงขั้นพัฒนาเป็นรัฐ เช่น ความสัมพันธ์ของ ลัวะ ละว้า กะเหรี่ยงกับรัฐในที่ราบ ลัวะ ละว้า และกะเหรี่ยงมีความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรซึ่งเป็นที่ต้องการของกลุ่มที่ราบ ดังนั้นโบราณสถานต่าง ๆ จึงพบหลักฐานโบราณคดีที่บ่งบอกความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มคนที่เชื่อมโยงกัน |
|
Focus |
เน้นการศึกษาทำความเข้าใจกลุ่มชาติพันธุ์กลุ่มที่อยู่ในที่สูงในอดีต ว่าเป็นพวกใดมีความเกี่ยวข้องทางเศรษฐกิจ - การเมือง กับรัฐในพื้นที่ราบอย่างไรบ้าง (หน้า 55) |
|
Theoretical Issues |
ผู้ศึกษาได้อธิบายให้เห็นว่าคนที่ราบและคนที่สูงมีการปฏิสังสรรค์กันเสมอ ทั้งในด้านเศรษฐกิจ การเมือง เพราะต่างฝ่ายต่างพึ่งพากัน พวกที่อยู่ในที่ราบต้องการสินค้าป่าจากคนที่สูง ความสัมพันธ์ที่ว่านี้ยังมีต่อเนื่องมาแม้ว่าได้มีการพัฒนาการเกิดเป็นรัฐของกลุ่มคนที่ราบ (หน้า 54) |
|
Ethnic Group in the Focus |
ศึกษาชนเผ่าลัวะหรือละว้า ซึ่งเป็นกลุ่มชนที่เคยมีบทบาททางเศรษฐกิจ และการเมืองบนที่สูง โดยเฉพาะบริเวณเทือกเขาทางตะวันตกของที่ราบลุ่มเชียงใหม่ และกล่าวพาดพิงถึงกลุ่มชนกะเหรี่ยงที่มีหลักแหล่งอยู่ทางฟากตะวันตกของเทือกเขาถนนธงชัย - ตะนาวศรี ของพม่าตลอดลงมาตามลุ่มน้ำสาละวินจนถึงมะริด ตะนาวศรี ในเขตแดนของพวกมอญ ส่วนในเขตแดนประเทศไทยนั้นกระจายอยู่ตามเชิงเขาตั้งแต่อำเภอฝาง จังหวัดเชียงใหม่ ลงมาจนถึงตากและกาญจนบุรี (หน้า 56, 60-61) |
|
Language and Linguistic Affiliations |
ชนเผ่าลัวะหรือละว้าเป็นกลุ่มชนที่พูดภาษาในตระกูลออสโตรเซียติก หรือที่เรียกว่าพวกมอญ-ขะแมร์ ส่วนกะเหรี่ยงนั้นไม่ได้ระบุตระกูลภาษาของกะเหรี่ยงไว้ (หน้า 61) |
|
Study Period (Data Collection) |
ศึกษาประวัติศาสตร์ย้อนไปถึงสมัยกรุงศรีอยุธยา สมัยลานนา (หน้า 54) |
|
History of the Group and Community |
เขตแคว้นล้านนา เป็นดินแดนที่มีทั้งกลุ่มคนบนที่ราบและคนที่สูง พัฒนาการบ้านเมืองของบ้านเมืองในภูมิภาคนี้เป็นเรื่องราวของการสร้างสรรค์ระหว่างคนในที่ราบและคนบนที่สูง ในตำนานจามเทวีวงศ์ ชินกาลมาลีปกรณ์ ตำนานมูลกายหา ได้กล่าวถึงพัฒนาการของรัฐหริภุญชัย ซึ่งพัฒนาขึ้นบริเวณที่ราบลุ่มลำพูน-เชียงใหม่ เมื่อประมาณพุทธศตวรรษที่ 13 โดยเกิดจากกลุ่มชนที่มาจากเมืองละโว้ มีการสร้างเมืองหริภุญชัยหรือลำพูนขึ้นในที่ราบลุ่มระหว่างลำน้ำปิงกับลำน้ำแม่กวง พระนางจามเทวีเป็นกษัตริย์องค์แรกซึ่งมีการสู้รบกับชนเผ่าลัวะที่มีขุนวิลังคะเป็นหัวหน้าเผ่า เมื่อปราบปรามสำเร็จได้รวบรวมพวกลัวะมายังที่ราบโดยมุ่งหมายจะเปลี่ยนให้กลายเป็นคนที่ราบแต่ไม่สำเร็จ เมื่อบริเวณที่ราบลุ่มเชียงรายเกิดเป็นบ้านเมืองมีตำนานกล่าวว่ามีกลุ่มชนที่อยู่บนดอยตุง ได้เคลื่อนลงมาและสร้างบ้านแปงเมืองในที่ราบโดยมีลาวจกสถาปนาตัวเองเป็นกษัตริย์ปกครอง สืบทอดบ้านเมืองต่อมาหลายแห่ง ซึ่งเชื่อกันว่ากลุ่มคนบนที่สูงที่ลงมาเป็นกลุ่มลัวะ (หน้า 55) |
|
Settlement Pattern |
ลัวะเป็นกลุ่มชนที่ตั้งถิ่นฐานอยู่บนทางผ่านของเส้นทางคมนาคมระหว่างบ้านเมืองในเขตลุ่มน้ำปิง ทางตะวันออกกับเมืองมอญ -พม่า ในลุ่มน้ำสาละวินทางตะวันตก ซึ่งอาจไม่ใช่กลุ่มชนที่อยู่บนที่สูงเสมอไป อาจมีถิ่นฐานตามที่ราบใกล้เชิงเขาก็เป็นได้ ส่วนกะเหรี่ยงมักตั้งหลักแหล่งอยู่ในเขตภูเขาหรือเขตลุ่มน้ำ เช่น พวกกะเหรี่ยงที่ตั้งถิ่นฐานในเขตลุ่มน้ำสาละวินในพม่า (หน้า 57, 58, 60, 61) |
|
Economy |
ในช่วงเวลาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ 19-20 รัฐในบริเวณลุ่มน้ำใกล้เคียงกับพื้นที่ดังกล่าวมีการค้าขายกับต่างชาติโดยเฉพาะการค้ากับจีนรุ่งเรืองมาก เพราะมีสินค้าที่เป็นที่ต้องการมากมาย รวมทั้งสินค้าป่าจากบริเวณที่อยู่ของลัวะซึ่งตั้งอยู่บนเส้นทางการติดต่อระหว่างลานนาในลุ่มน้ำแม่ปิงกับพวกมอญ-พม่า ในสาละวินที่อุดมสมบูรณ์จึงมีการแลกเปลี่ยนและซื้อขายสินค้ากับทางลานนา โดยพวกลัวะแลกเปลี่ยนสินค้าป่ากับเครื่องสังคโลก เครื่องประดับ เครื่องใช้ต่าง ๆ จากลานนา ซึ่งพบในบริเวณแหล่งโบราณคดีที่เชื่อว่าเคยเป็นที่อาศัยของพวกลัวะหรือพวกละว้า พวกนี้ยังชีพด้วยการทำไร่เลื่อนลอยโดยการตัดและเผาป่าแล้วใช้ไม้เจาะรูบนผิวดิน หยอดเมล็ดพันธุ์ปล่อยให้โตตามธรรมชาติ (หน้า 57-58) |
|
Political Organization |
พวกลัวะมีแหล่งทรัพยากรที่อุดมสมบูรณ์ทำให้กลุ่มคนที่ราบมีความต้องการสินค้าป่า ทำให้ทั้งสองกลุ่มมีการติดต่อแลกเปลี่ยนกัน โดยกลุ่มคนที่อยู่บนที่สูงมีความสำคัญต่อการพัฒนากลายเป็นรับเป็นอาณาจักรของกลุ่มคนที่ราบ อย่างเช่น ล้านนา เพราะพวกลัวะเป็นแหล่งป้อนสินค้าป่าให้แก่ลานนา เพื่อขายแก่ต่างชาติอย่างจีน บ้านเมืองจึงเติบโต นอกจากการเมืองภายนอกที่พวกลัวะเกี่ยวข้องด้วยนั้น การเมืองภายในของกลุ่มลัวะก็มีการรวมกลุ่มเป็นเผ่าใหญ่ ๆ หลายเผ่า ที่มีหัวหน้าเผ่าปกครอง แต่ละเผ่าจะมีอาณาบริเวณของตนไม่รุกล้ำซึ่งกันและกัน ส่วนกะเหรี่ยงนั้นมีความสัมพันธ์ทางการเมืองโดยการช่วยสอดแนมให้การฝ่ายไทยในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ (หน้า 60) |
|
Belief System |
ลัวะมีศาสนาดั้งเดิม ต่อมาลัวะหันไปนับถือศาสนาพุทธ ศาสนาฮินดู ซึ่งพิจารณาได้จากประเพณีการฝังศพครั้งที่สองหรือประเพณีการฝังศพ ที่เป็นอิทธิพลของศาสนาพุทธและศาสนาฮินดู ส่วนกะเหรี่ยงนั้นมีความเชื่อเรื่องผี และมีเวทย์มนต์คาถา ต่อมาอาจมีการรับอิทธิพลจากศาสนาพุทธ ศาสนาฮินดู เช่นเดียวกับลัวะ ทำให้พบประเพณีที่เกี่ยวกับการฝังศพ (หน้า 59-61) |
|
Education and Socialization |
|
Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
Folklore |
นิยายศักดิ์สิทธิ์ของลัวะเล่ากันมาว่าบรรพบุรุษของพวกตนมีขุนวิลังคะเป็นหัวหน้า และเป็นกลุ่มชนที่มีความรุ่งเรืองมากในสมัยโบราณ (หน้า 61) |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
ลัวะแบ่งอย่างคร่าวๆ เป็น 2 กลุ่มใหญ่ตามพื้นที่ทางภูมิศาสตร์ กลุ่มที่ตั้งหลักแหล่งอยู่ในที่สูงในเขตเชียงตุงของพม่า เลยเข้าไปในเขตยูนนาน ประเทศจีน อีกกลุ่มหนึ่งทางใต้ลงมาตามที่สูงในเทือกเขาถนนธงชัย - ตะนาวศรี (หน้า 61) |
|
Social Cultural and Identity Change |
การติดต่อแลกเปลี่ยนระหว่างคนที่ราบกับคนที่สูง ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลง เช่น ลานนาพยายามเผยแพร่พุทธศาสนา และพยายามจะมีอำนาจการปกครองในกลุ่มลัวะ ซึ่งก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางศาสนาในกลุ่มคนที่สูง ที่มีการรับเอาศาสนาพุทธและศาสนาฮินดูเข้าไปยึดถือปฏิบัติ เช่น พบได้ในประเพณีการฝังศพที่พบหลักฐานเครื่องสังคโลก ที่กลุ่มบนที่สูงไม่สามารถผลิตเองได้ แต่ได้จากการติดต่อกับคนที่ราบ (หน้า 57) |
|
Text Analyst |
อินทิรา วิทยสมบูรณ์ |
Date of Report |
06 ม.ค. 2566 |
TAG |
ลเวือะ, ปกาเกอะญอ(กะเหรี่ยง), จกอ, คานยอ, ความสัมพันธ์, เศรษฐกิจ, การเมือง, รัฐ, พื้นที่สูง, ของประเทศไทย, |
Translator |
- |
|