| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ลาหู่ ลาฮู,เมี่ยน อิวเมี่ยน, ม้ง,ประวัติชนชาติ,ประเทศไทย |
| Author |
ไม่ปรากฏชื่อผู้แต่ง |
| Title |
ลัทธิธรรมเนียมต่างๆ ภาคที่ 24 ประวัติสังเขปชนชาติแม้ว เย้า มูเซอร์ |
| Document Type |
หนังสือ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
ลาหู่ ลาหู่ ละหู่ ลาฮู, อิ้วเมี่ยน เมี่ยน, ม้ง,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ม้ง-เมี่ยน |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มนุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
25 |
Year |
2475 |
| Source |
ราชบัณฑิตยสภา |
| Abstract |
ความเป็นมาของแม้ว เย้า และมูเซอ ค่อนข้างใกล้เคียงกัน กล่าวคือ เดิมอาศัยอยู่ในแถบประเทศจีน ฮ่อ และยูนนาน ก่อนที่จะอพยพเข้าสู่สยาม ดังนั้นลักษณะประเพณี วัฒนธรรม การแต่งกายของชาวเขาทั้ง 3 เผ่า จึงใกล้เคียงกับชาวจีน เช่น พิธีแต่งงาน ภาษาที่ใช้พูด ลักษณะการตั้งถิ่นฐานรวมไปถึงถิ่นที่อยู่ของชาวเขาทั้ง 3 เผ่า จะอยู่บนภูเขาสูง จะสร้างบ้านเพื่อให้สามารถเตรียมเคลื่อนย้ายได้ง่าย ชาวเขาทั้ง 3 เผ่า ส่วนใหญ่ทำการกสิกรรม ทำไร่ ปลูกพืชผัก และเลี้ยงสัตว์ เช่น หมู ไก่ ไว้บริโภคในครัวเรือนและนำไปขายและแลกเปลี่ยนกับคนพื้นราบ การรักษาอาการเจ็บป่วย ยังอาศัยความเชื่อแบบเดิมเพื่อเยียวยารักษา คือ ฆ่าหมู ไก่ เพื่อบรวงสรวงวิญญาณผีป่า ให้มารักษาอาการเจ็บป่วย |
|
| Focus |
ศึกษาประวัติสังเขปของชนชาติแม้ว เย้า มูเซอ ในด้านต่างๆ ดังนี้ 1) ว่าด้วยลักษณะรูปร่าง 2) ทำเลที่อยู่และลัทธิขนบธรรมเนียม 3) ที่อยู่ทั่วไป 4) ที่อยู่โดยเฉพาะ 5) การนุ่งห่ม 6) อาหารการบริโภค 7) การคมนาคม 8) การกสิกรรม 9) การค้าขายแลกเปลี่ยน 10) การหัตถกรรม 11) ธรรมเนียมการปกครองครอบครัว 12) ลัทธิศาสนา 13) ภาษาพูด |
|
| Ethnic Group in the Focus |
กลุ่มชาติพันธุ์ที่ถูกศึกษาครั้งนี้คือ แม้ว เย้า และ มูเซอ |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
แม้ว - ภาษาของแม้วมีสำเนียงพูดคล้ายจีนและฮ่อ และใช้ภาษาฮ่อเป็นภาษากลางสำหรับติดต่อเย้า มูเซอร์ และฮ่อ (หน้า 10) เย้า (ย้าว) - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 18 มูเซอ - ภาษาของมูเซอมีสำเนียงคล้ายไปในทางขมุ แต่คำพูดไม่เหมือนขมุ (หน้า 25) |
|
| Study Period (Data Collection) |
หนังสือเล่มนี้น่าจะรวบรวมขึ้นก่อนปี พ.ศ.2475 ไม่ทราบชื่อผู้แต่งแน่ชัด แต่สันนิษฐานว่าปลัดมณฑลประจำจังหวัดสั่งให้นายอำเภอและเจ้าหน้าที่แผนกต่างๆ สอบสวนรวบรวมขึ้น เพื่อส่งมาตีพิมพ์ในงานสยามรัฐพิพิธภัณฑ์ ณ สวนลุมพินี (หน้าคำนำ) พิมพ์ปี พ.ศ.2475 |
|
| History of the Group and Community |
แม้ว - แม้วเป็นคนชาวดอยชาติหนึ่ง เดิมอาศัยอยู่ในประเทศฮ่อและยูนาน (หน้า 1) เย้า - เดิมเย้าอยู่ในประเทศฮ่อและยูนนาน กวางซี แต่ไม่สามารถหาหลักฐานได้ว่าเย้ามาอาศัยอยู่ในสยามตั้งแต่เมื่อใด (หน้า 11) มูเซอ - มูเซอมี 2 จำพวกคือ มูเซอดำและมูเซอแดง ต่างกันที่ลักษณะการแต่งกายและรูปลักษณ์ของร่างกาย (หน้า 19) |
|
| Settlement Pattern |
แม้ว - หมู่บ้านของแม้วมีบ้านอยู่ไม่ต่ำกว่า 10 ครัวเรือน อาศัยอยู่บนภูเขาที่มีอากาศเย็นและมีพื้นที่กว้างขวางเหมาะกับการเลี้ยงสัตว์ และใกล้กับแหล่งน้ำที่จะนำมาใช้ประโยชน์ โดยบริเวณที่ตั้งของบ้านจะไถพื้นดินจนโล่ง (หน้า 3) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 13 มูเซอ - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วและเย้าทุกประการ ดูได้ที่หน้า 21 |
|
| Economy |
แม้ว - แม้วจะทำไร่และเลี้ยงสัตว์เป็นหลัก เมื่อถึงฤดูกาลจะถางพื้นที่เพื่อเตรียมไว้สำหรับทำไร่ปลูกข้าว ข้าวโพด ข้าวฟ่าง ต้นปาง (ไว้ใช้ทอผ้า) ปลูกมัน แตง รวมไปถึงผักต่างๆ แต่จะปลูกข้าวโพดมากกว่าพืชชนิดอื่นเพราะใช้สำหรับเลี้ยงสัตว์และบริโภคเองด้วย โดยแม้วจะค้าขายแลกเปลี่ยนกับคนพื้นราบจากของป่าที่หาได้บ้าง พืชผักที่ปลูกเองบ้าง คนพื้นราบก็จะนำข้าวสาร เกลือ ผ้านุ่งห่มไปแลกเปลี่ยนด้วยเช่นกัน เงินที่ใช้นอกจากเงินของรัฐบาล ก็จะใช้เงินรูเปียด้วย (หน้า 8) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 16-17 มูเซอ - มูเซอจะบริโภคเช่นเดียวกับแม้วและเย้า แต่จะรับประทานเนื้อสัตว์ป่าด้วย เช่น หมูป่า นก กวาง อีเก้ง โดยใช้ธนูดักยิงสัตว์ป่า (หน้า 23-24) |
|
| Social Organization |
แม้ว - ประเพณีการแต่งงานคล้ายกับคนจีน โดยฝ่ายชายนำเงินไปมอบให้บิดามารดาของฝ่ายหญิง เมื่อคู่หนุ่มสาวชอบใจกันก็ไปพูดจากัน หลังจากนั้นจึงทำพิธีแต่งงาน เมื่อแต่งงานเสร็จแล้ว ฝ่ายหญิงต้องตกเป็นกรรมสิทธิ์ของฝ่ายชายอย่างเด็ดขาดและต้องมาอาศัยอยู่กับครอบครัวของฝ่ายชาย ถ้าฝ่ายชายเสียชีวิต ฝ่ายหญิงต้องดูแลลูกกับบิดามารดาฝ่ายชายต่อไป ฝ่ายหญิงจะมีสามีใหม่ได้ต่อเมื่อบิดามารดาของฝ่ายสามีเก่าเสียชีวิต แต่ต้องไปอยู่กับสามีใหม่โดยลำพัง ไม่สามารถนำลูกไปเลี้ยงได้ แม้วถือว่าหากครอบครัวใดมีบุตรชายมากจะถือว่าเป็นสิริมงคล นำความสุขความเจริญมาสู่บิดามารดา เพราะเมื่อแต่งงานแล้วจะมีภรรยาคอยมาช่วยปรนนิบัตินั่นเอง (หน้า 2) สามีจะมีอิสระเหนือบุตรและภรรยา บิดามารดาจะมีอิสระเหนือคนทั้งหมดในครัวเรือน ผู้ชายที่มีทรัพย์สินมากจะมีภรรยาได้หลายคน หากฝ่ายหญิงที่มีสามีแล้วประพฤตินอกใจสามี จะมีการปรับเท่ากับจำนวนเงินที่ฝ่ายชายได้มอบให้กับฝ่ายหญิง (หน้า 9) ประเพณีการตายมีการเลี้ยงกันอย่างเอิกเกริก และฆ่าสัตว์ เช่น โค หมู ไก่ ที่ผู้ตายได้เลี้ยงไว้ก่อนหน้านั้น มีการยิงปืนเพื่ออุทิศส่วนกุศลแก่ผู้ตาย หากผู้ตายมีสัตว์เลี้ยงมากก็จะเก็บศพผู้ตายไว้หลายวัน หลังจากนั้นจึงนำไปฝังและนำก้อนหินมาล้อมไว้ (หน้า 3) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 18 มูเซอ - ประเพณีแต่งงานของมูเซอ เมื่อได้เป็นสามีภรรยากัน ฝ่ายชายต้องมาอยู่กินกับฝ่ายหญิงและเลี้ยงดูบิดามารดาฝ่ายหญิง 3 ปีก่อน แล้วจึงพากันกลับไปเลี้ยงดูบิดามารดาของฝ่ายชายอีก 3 ปี (หน้า 20) สามีมีอำนาจเหนือภรรยาและบุตร ส่วนภรรยามีหน้าที่ปรนนิบัติสามีและเลี้ยงดูบุตร (หน้า 24) |
|
| Belief System |
แม้ว - ถือลัทธิการไหว้เจ้าและผีบิดามารดา มีขนบธรรมเนียมเหมือนกับคนจีน เช่น ประเพณีการกินวอ (ไหว้เจ้าปีใหม่) พร้อมกับตรุษจีน ที่ใช้ไก่และสุกรเป็นของเซ่นไหว้ผี มีการกินเลี้ยงกันและเต้นรำอย่างเอิกเกริกทั้งหญิงและชาย การนับวันเดือนปีก็ถือตามประเพณีจีน (หน้า 1, 9) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 11-3, 18 มูเซอ - มูเซอนับถือลัทธิการไหว้ผี ถือผีฟ้า (อากาศเทวดา) เซ่นไหว้ด้วยเครื่องสังเวยและเครื่องตีเป่า หากเจ็บป่วยต้องทำพิธีไหว้ผีฟ้า หากการเจ็บป่วยไม่บรรเทาต้องอพยพครอบครัวไปอยู่ที่อื่น เพราะผีฟ้าลงโทษไม่ให้มีความสุข (หน้า 19-21, 25) |
|
| Education and Socialization |
แม้ว - แม้วไม่ได้รับการศึกษา จะมีการใช้หนังสือจีนบ้าง มีผู้รู้น้อยคน (หน้า 9) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 18 มูเซอ - มูเซอไม่ได้รับการศึกษาเช่นเดียวกับแม้วและเย้า มูเซอจะใช้การขีดหรือปักไม้แทนตัวอักษรหนังสือ (หน้า 24) |
|
| Health and Medicine |
แม้ว - หากเกิดการเจ็บป่วย จะมีการฆ่า หมู ไก่ เลี้ยงผีบ้าน ผีป่า ผีบิดามารดา แล้วนำด้ายผูกข้อมือเพื่อทำขวัญ ไม่มีการใช้ยาเพื่อรักษาการเจ็บป่วย (หน้า 2-3) เมื่อต้องการทำคลอดจะมี "มดหมอ" มาทำคลอดคล้ายกับคนเมือง เมื่อคลอดแล้ว มารดาต้องพันท้องไว้นั่งเอนหลังอยู่เฉยๆราว 15 วัน และกินน้ำร้อนและยาป่า ส่วนเด็กก็ให้กินนมมารดา (หน้า 2) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 12-13 |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
แม้ว - เครื่องนุ่งห่มของแม้วมักไม่สะอาด กางเกงของผู้หญิงก็นำขึ้นไปตากบนหลังคาและที่ราวในห้องตรงประตูทางเข้าออก ไม่ถือว่าเป็นความอุจาดและเสื่อมทราม (หน้า 3) การแต่งกายของผู้ชายจะคล้ายกับคนจีน เสื้อเป็นสีเขียวครามหรือสีดำ กระดุมเสื้อทำด้วยเงินและเป็นลูกกลมๆ ที่คอจะสวมห่วงประมาณ 1-2 ห่วงซึ่งทำด้วยเงิน ส่วนผู้หญิงจะนุ่งกระโปรงสีเขียวครามลวดลายดอกไม้ที่ทอด้วยเส้นปางยาวถึงเข่า การใส่เครื่องประดับจะแสดงถึงฐานะว่ารวยหรือจน (หน้า 6) ที่อยู่อาศัยของแม้วอาศัยพื้นดินแผ้วถางและได้ปรับสภาพให้เรียบร้อย ขนาดของที่อยู่อาศัยจะขึ้นอยู่กับจำนวนของสมาชิกในครัวเรือน บ้านที่สร้างจะมีลักษณะแน่นหนาแต่ไม่ถาวร คือโครงสร้างของบ้านจะใช้ไม้ไผ่เกือบทั้งหมด นอกลานบ้านจะมีเตาไฟใช้ฟืนสุมอยู่ตลอดทั้งปีไว้สำหรับผิงและต้มน้ำร้อนและใช้เป็นที่รับแขก นอกจากนี้ยังมีโรงม้า คอกหมู เล้าไก่ ปลูกเรียงอยู่บริเวณบ้าน โดยโรงเหล่านี้ใช้ไม้ไผ่เช่นเดียวกัน (หน้า 3-5) หัตถกรรมของแม้ว ฝ่ายชายจะทำใช้ในครัวเรือน ส่วนฝ่ายหญิงจะทำกระดาษจากหน่อไม้ ทำเครื่องเหล็กเครื่องเงินสำหรับแต่งตัว ทอเครื่องนุ่งห่มด้วยเส้นปาง เขียนลวดลายผืนผ้าด้วยขี้ผึ้งแล้วย้อม รวมไปถึงงานเย็บปักถักร้อยที่ใช้ในครัวเรือนก็เป็นหน้าที่ของฝ่ายหญิง (หน้า 8 - 9) เย้า - จากเอกสาร ผู้เขียนเขียนคล้ายกับแม้วทุกประการ ดูได้ที่หน้า 13-16, 18 มูเซอ - มูเซอแดง ผู้ชายจะนุ่งกางเกง และสวมเสื้อคล้ายๆ กับเงี้ยว ผู้หญิงนุ่งผ้าซิ่นไว้ผมยาวและสวมเสื้อแบบอย่างเงี้ยว ส่วนมูเซอดำ ชายและหญิงสวมกางเกงและเสื้อ โพกศรีษะด้วยสีดำ ผู้ชายส่วนมากจะเจาะหูข้างซ้ายข้างเดียว (หน้า 19, 22-23) ที่อยู่อาศัยของมูเซอคล้ายๆ กับแม้วและเย้าคือบ้านที่ปลูกไม่ถาวร ใช้ไม้ไผ่เป็นวัตถุดิบหลัก แต่ต่างกันตรงที่ในห้องจะมีเตาไฟเพื่อใช้ผิงในฤดูหนาว หุงต้ม เลี้ยงหมู ส่วนสุนัขก็เลี้ยงไว้ในครัวเรือนนั้น มีขื่อไว้ใช้เก็บสัมภาระจำพวกเสื้อผ้า (หน้า 21-22) หัตถกรรมของมูเซอ ผู้หญิงปั่นฝ้าย ทอผ้า บ้างเย็บเครื่องนุ่งห่มใช้เอง ส่วนผู้ชายทำเครื่องเหล็ก เช่น มีด และเครื่องเงินที่ใช้สำหรับแต่งตัว (หน้า 24) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
