วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีเนื้อหาครอบคลุมรายละเอียดทุกด้านที่เกี่ยวกับกะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่ง อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ ทั้งประวัติความเป็นมา วิถีชีวิต ประเพณี เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรม การแต่งกาย ภาษา และปัจจัยที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางเอกลักษณ์ดังกล่าว

ภาพรวมของวิถีชีวิต ความเป็นอยู่ สังคมวัฒนธรรม ประเพณี ตลอดจนการเปลี่ยนแปลงอันเกิดจากการปรับตัว ตามสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและสังคมของกะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ที่บ้านโฮ่ง ต.ฮอด อ.ฮอด จ.เชียงใหม่ (หน้า 14)

ไม่มี

กะเหรี่ยงเป็นกลุ่มชาติพันธุ์ ที่มีถิ่นฐานอยู่แถบภูมิประเทศที่เป็นภูเขา เช่นเดียวกับเผ่าอื่น ๆ ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น อาข่า ม้ง เย้า เป็นต้น (หน้า 1,2)

ภาษากะเหรี่ยงจัดอยู่ในกลุ่ม ธิเบตโต - พม่า และถึงแม้ว่าจะเป็นกะเหรี่ยงที่อาศัยอยู่ในไทย แต่ก็มีการติดต่อกับทางพม่ามากกว่า ดังนั้น จึงได้รับอิทธิพลทางภาษามาจากพม่ามากกว่าจากทางไทย (หน้า 8)

ราว 2 ปีตั้งแต่ปี ค.ศ. 1959 (หน้า 221 -222)

กะเหรี่ยงเป็นชนเผ่าทีพบในไทยและพม่า โดยตั้งถิ่นฐานในภูมิประเทศที่เป็นภูเขาระหว่างสองประเทศ แต่มีบางกลุ่มที่อพยพโยกย้ายไปตามที่ราบหุบเขา เลี้ยงชีพด้วยการทำนา กะเหรี่ยงเป็นกลุ่มชนขนาดเล็กหลายกลุ่มที่มีความแตกต่างทั้งชื่อ เครื่องแต่งกาย ภาษาและการพัฒนา (หน้า 8)

การปลูกบ้านมี 2 ประเภท คือ 1.นิยมปลูกเป็นแถวโดยหันหน้าสู่ถนนหรือแม่น้ำ และ 2.นิยมปลูกรวมกันเป็นกลุ่ม ๆ โดยหันหลังให้ถนนหรือกลุ่มของบ้านหลังอื่น ๆ ส่วนประกอบสำคัญที่ทำให้เกิดเป็นหมู่บ้านกะเหรี่ยง คือ ทุ่งหญ้าสำหรับปศุสัตว์ ภูมิประเทศเชิงเขา และแหล่งน้ำ (หน้า 17)

สำหรับจำนวนประชากรของกะเหรี่ยงในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้นั้น ยังไม่สามารถระบุได้ชัดเจน แต่สำหรับที่บ้านโฮ่งมีรายละเอียดดังนี้ ประชากรรวมทั้งหมด 198 คน ชาย 83 คน หญิง 115 คน ชาย 43 คน (ที่เสียชีวิตบ้าง) ใน 35 ครัวเรือน แต่งงาน 49 คน หย่าร้าง 2 คน เป็นหม้าย 8 คน คู่สมรสยังมีชีวิตอยู่ 39 คน หญิง 43 คน (ที่เสียชีวิตบ้าง) ใน 35 ครัวเรือน แต่งงาน 45 คน หย่าร้าง 4 คน เป็นหม้าย 7 คน คู่สมรสยังมีชีวิตอยู่ 34 คน ชายทีมีชีวิตอยู่เคยแต่งงานและอยู่ในหมู่บ้าน 35 คน หญิงทีมีชีวิตอยู่เคยแต่งงานและอยู่ในหมู่บ้าน 39 คน แต่งงานแล้วอยู่กับพ่อแม่ 31 คู่ ชายโสด 51 คน หญิงโสด 74 คน 35 ครัวเรือน 21 ครอบครัว (หน้า 5-6,26)

อาชีพและระบบเศรษฐกิจพื้นฐานของกะเหรี่ยงคือการเกษตรกรรม ในปี ค.ศ. 1960 มีเพียง 18 จาก 35 ครัวเรือนในบ้านโฮ่งที่ทำไร่ยาสูบ และไม่ทุกคนที่ทำไร่บริเวณ Vwang Mo ในปี ค.ศ. 1961 มีสองกรณีที่ครอบครัวหนึ่งใช้พื้นที่อยู่ 4 ปี ผู้ชายคนหนึ่งเริ่มต้นการทำไร่ยาสูบครั้งแรกของเขาในปีนั้น ครอบครัวอื่นจึงได้ทำไร่บ้างในอีกหลายปีต่อมา แต่ละครอบครัวอาจจะไม่ทำไร่เป็นประจำทุก ๆ ปี ในอดีตหัวหน้าหมู่บ้านจะเป็นผู้เลือกพื้นที่เพาะปลูก ชายเจ้าของที่ดินนั้นจะเป็นผู้เตรียมดินสำหรับการเพาะปลูก ในปัจจุบันพื้นที่เพาะปลูกเปลี่ยนจากการเลือกโดยหัวหน้าหมู่บ้านเป็นรัฐบาลไทย สมาชิกในครอบครัวจะเป็นผู้วางแผนการเพาะปลูกในพื้นที่นั้น กะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งรับรู้วิธีการนี้แต่ไม่ยอมรับ อย่างไรก็ตาม หลังจากนั้นการปลูกยาสูบที่รัฐบาลจัดให้ค่อย ๆ ได้รับการยอมรับ จากนั้นมา ยาสูบจึงกลายเป็นพืชเศรษฐกิจสำคัญของกะเหรี่ยง ข้าวจัดเป็นพืชสำคัญสำหรับกะเหรี่ยงอีกชนิด ที่ไม่เหมือนกับยาสูบอย่างสิ้นเชิง กล่าวคือ ยาสูบเป็นการปลูกในพื้นที่ส่วนรวม เป็นรายได้ส่วนรวมของหมู่บ้าน แต่สำหรับข้าวเป็นพืชที่ปลูกในพื้นที่มรดก ผู้ที่ปลูกข้าวจะต้องรายงานจำนวนไร่ที่ที่ว่าการอำเภอ และเสียภาษี 2.50 บาทต่อไร่ สิ่งที่ตามมาคือการจัดระบบแรงงานในการทำนาที่ชัดเจนคือการจ่ายค่าตอบแทนแก่แรงงานมีอยู่ 3 แบบได้แก่ จ่ายเป็นเงิน จ่ายเป็นข้าว และจ่ายเป็นอาหารในวันทำงาน การประกอบอาชีพของกะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งล้วนแล้วแต่เป็นอาชีพที่ต้องอาศัยธรรมชาติทั้งสิ้น กะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งมีอาชีพสองประเภทใหญ่ ๆ คือ เกษตรกรรม ซึ่งได้แก่ การทำนา ทำไร่ยาสูบ พริกไทย ผักและผลไม้ ไผ่ การปศุสัตว์ เช่น เลี้ยงวัว ควาย ไก่ หมู และทุกครัวเรือนพบว่ามีการเลี้ยงสุนัข สำหรับอาชีพอีกประเภทของกะเหรี่ยงคือ การหาของป่าล่าสัตว์ เนื่องจากแหล่งที่อยู่อาศัยของกะเหรี่ยงนั้นมีความใกล้ชิดกับป่าธรรมชาติ การหาของป่าล่าสัตว์จึงเป็นอีกอาชีพหนึ่ง ผลิตภัณฑ์จากป่าที่ได้มีมากมาย อาทิ เช่น นก กระรอก กิ้งก่า และบางครั้งจะเป็นลิง ทั้งนี้ สัตว์ต่าง ๆ ที่กะเหรี่ยงล่าได้โดยมากเป็นสัตว์ขนาดเล็ก ผลิตภัณฑ์อื่น ๆ นอกเหนือจากสัตว์ป่าขนาดเล็กมักเป็นพืชป่า เช่น เห็ด สมุนไพร น้ำผึ้ง เป็นต้น นอกจากนี้ยังมีกิจกรรมในครัวเรือน เช่น การทอผ้าซึ่งเป็นหน้าที่ของฝ่ายหญิง การทำเครื่องมือสำหรับทำกิน และการสร้างสิ่งก่อสร้างที่เกี่ยวกับการทำกิน เช่น กังหันน้ำ ซึ่งโดยมากมักเป็นการร่วมมือกันของคนในหมู่บ้าน โดยอาจจะมีการจ่ายค่าแรงเป็นบางครั้ง (บทที่ 4)

ครอบครัวเป็นส่วนที่เล็กที่สุดในสังคมบ้านโฮ่ง และส่วนนี้เองที่บ่งชี้ในด้านเศรษฐกิจและการเมือง นอกจากนี้ยังแสดงถึงระเบียบ แบบแผนของทั้งหมู่บ้าน ครอบครัวเป็นส่วนสำคัญที่สุดในการบ่มเพาะกะเหรี่ยงรุ่นต่อ ๆ มา เป็นพื้นฐานทางเศรษฐกิจ การเมือง ความเชื่อและหน้าที่ทางสังคม โดยมีรายละเอียดดังนี้ เครือญาติและการแต่งงาน : การแต่งงานเป็นการเริ่มต้นในการสร้างเครือญาติ เอกลักษณ์ทางการแต่งงานของกะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งคือ ชายหนุ่มกะเหรี่ยงสามารถแต่งงานกับหญิงสาวที่เป็นโสดคนใดก็ได้ ยกเว้นพี่น้องแท้ ๆ หรือลูกพี่ลูกน้องของพี่สาวหรือน้องสาวแท้ ๆ ของแม่ หญิงสาวที่สามารถแต่งงานได้เรียกว่า Myng Nang หมายถึง หญิงที่ยังไม่ได้แต่งงาน กล่าวคือสามารถแต่งงานกับญาติพี่น้องที่เกี่ยวข้องทางฝ่ายชายได้ เช่น หากคู่สมรสเป็นลูกหลานพี่ชายทั้งคู่ หรือพี่ชายกับน้องสาวสามารถแต่งงานกันได้ แต่หากเป็นลูกหลานจากพี่สาวน้องสาวไม่สามารถแต่งกันได้ เนื่องจากกะเหรี่ยงให้ความสำคัญกับญาติทางฝ่ายหญิงเป็นหลัก จัดเป็นครอบครัวเดียวกัน สืบเชื้อสายมาจากวิญญาณเดียวกัน ในบ้านโฮ่งมีคู่สมรสที่ไม่ได้รับการยอมรับจากสังคมสี่คู่ โดยสามในสี่เป็นคู่สมรสที่มาจากข้อห้ามดังกล่าว ระบบที่อยู่อาศัย : ตามที่ได้กล่าวไปแล้วว่ากะเหรี่ยงให้ความสำคัญกับการนับเครือญาติทางฝ่ายหญิง และการแต่งงานเป็นการสร้างความสัมพันธ์และความเกี่ยวข้องที่ซับซ้อนทางสังคม หลังจากการแต่งงานภายในครอบครัวจะมีสมาชิกคือสามี ภรรยาและบุตรที่ยังไม่ได้แต่งงาน เมื่อบุตรแต่งงานครอบครัวจะขยายออกไป หากเป็นลูกชายจะแต่งออกไปอยู่กับญาติทางฝ่ายหญิง แต่หากเป็นลูกสาวจะสร้างครอบครัวอยู่ในบริเวณเดิมและมีฝ่ายชายเข้ามาอยู่ร่วมกัน จากหญิงกะเหรี่ยง 41 คนที่ผู้วิจัยทำการศึกษา 36 คนยังคงอยู่กับมารดาในหมู่บ้าน ส่วนที่เหลือเนื่องจากแม่ของพวกเธอไม่ได้อยู่ที่หมู่บ้าน สำหรับฝ่ายชายคู่สมรสมี 22 คนที่แม่อยู่ในหมู่บ้าน อีก 19 คนแม่อยู่ที่อื่น มีชายจากบ้านโฮ่งเพียง 20 คนที่ย้ายไปยังหมู่บ้านอื่นเนื่องจากการแต่งงาน ดังนั้น สามารถสรุปสถานะภาพการแต่งงานได้ดังนี้ 1.) หลังการแต่งงานคู่สมรสจะอยู่กับพ่อแม่ของฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งในช่วงเวลาหนึ่ง 2.) การสร้างบ้านเรือนจะไม่ไกลจากที่เดิม 3.) เกือบทุกคู่อาศัยอยู่กับฝ่ายภรรยาก่อน 4.) คู่สมรสอาจไปอยู่กับฝ่ายสามีในระยะเวลาสั้น ๆ หลังจากนั้น 5.) ฝ่ายหญิงส่วนมากมักจะอาศัยอยู่กับมารดาในหมู่บ้านเดียวกัน 6.) กว่าครึ่งชีวิตฝ่ายชายจะอาศัยอยู่กับแม่ 7.) คู่สมรสเกือบทั้งหมดสร้างบ้านถาวรอยู่กับฝ่ายภรรยา 8.) ครอบครัวที่มีพี่สาวน้องสาวอยู่ร่วมกันเมื่อแต่งงานแล้วทั้งลูกและสามีอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวใหญ่ 9.) เมื่อพ่อแม่ของทั้งสองฝ่ายเสียชีวิตพี่สาวน้องสาวจะกระจายครอบครัวออกไป 10.) บางครั้งเครือญาติอาจจะนับทางฝ่ายชายเป็นหลัก เช่น กรณีของหัวหน้า การสืบทอดมรดก : เริ่มขึ้นเมื่อลูกคนสุดท้ายแต่งงาน แน่นอนว่าในขณะที่พ่อแม่ยังมีชีวิตอยู่ มรดกจะแบ่งออกเป็นสัดส่วนให้แก่ลูก ๆ เมื่อเกิดการหย่าร้างฝ่ายหญิงจะเป็นเจ้าของบ้าน และได้รับสิทธิ์ในการดูแลลูก การจัดสรรแรงงาน: โดยปกติทั่วไปฝ่ายชายจะเป็นผู้รับหน้าที่ทำงานหนักนอกบ้าน เช่นการทำไร่ ทำนา หาของป่าล่าสัตว์ ในขณะที่ฝ่ายหญิงจะเป็นผู้ดูแลภายในบ้าน งานบ้านทุกชนิด นี่เป็นหน้าที่และแบบแผนดั้งเดิม ต่อมาเมื่อวิถีชีวิตเปลี่ยนไป โดยเฉพาะเศรษฐกิจ ทั้งฝ่ายหญิงและฝ่ายชายจึงสามารถใช้แรงงานเพื่อแลกกับค่าตอบแทนที่เป็นเงินได้ หน้าที่เพิ่มเติมของฝ่ายหญิงคือการค้าขายในตลาด สมาชิกอื่น ๆ นอกจากจะช่วยเหลืองานในบ้านแล้วอาจจะรับทำไร่ทำนาไปด้วย

หน้าที่ของหัวหน้าหมู่บ้านกะเหรี่ยงนอกเหนือจากทำหน้าที่ภายในหมู่บ้านแล้ว ยังมีหน้าที่ติดต่อกับทางการไทย โดยมีการเดินทางไปประชุมเป็นประจำทุกเดือนที่สถานที่ราชการของไทยในหมู่บ้านฮอด หน้าที่ของหัวหน้ากะเหรี่ยงที่มีต่อที่ประชุมคือ การรายงานการเกิด การตาย การแต่งงานและการโยกย้ายถิ่นฐานของสมาชิกภายในหมู่บ้าน นอกจากนี้ยังต้องมีการลงทะเบียนเกี่ยวกับการทำกิน เช่นการทำนา การเป็นเจ้าของที่ดินทำกิน เรียกได้ว่าหัวหน้าของกะเหรี่ยงต้องรายงานกิจกรรม และความเคลื่อนไหวของสมาชิกภายในหมู่บ้านให้แก่ทางการไทยเป็นประจำทุกเดือน (หน้า 145)

ไม่ได้ระบุชัดเจน แต่มีการกล่าวถึงงานประเพณีที่จัดขึ้นปีละ 2 ครั้ง ในเดือนธันวาคมและมิถุนายน เพื่อเป็นการบวงสรวงวิญญาณประจำหมู่บ้านเพื่อให้การปกป้องคุ้มครองหมู่บ้าน และสมาชิก เพื่อผลทางการเกษตรที่สมบูรณ์ ผู้นำหมู่บ้านจะเป็นผู้นำในการประกอบพิธี ของที่ใช้ในการประกอบพิธีคือเหล้าขาวและไก่จากแต่ละบ้าน งานพิธีจะสร้างความรื่นเริงให้แก่สมาชิก ดังนั้น อาจกล่าวได้ว่าระบบความเชื่อของกะเหรี่ยงยังคงเป็นเป็นการนับถือวิญญาณ หรือผี อยู่ในเวลานั้น (หน้า 133-134)

การศึกษาในหมู่กะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งนั้น ผู้เขียนกล่าวถึงโรงเรียนในหมู่บ้านคนไทยที่มีอยู่สองแห่งซึ่งไม่มีกะเหรี่ยงคนใดเดินทางไปเรียนเลย อย่างไรก็ตาม มีเด็กกะเหรี่ยงที่ผู้ปกครองย้ายจากห้วยทราย (Hui Sai) ไปยังวังหลุง (Wang Lung) ได้เข้าเรียนที่โรงเรียนไทย และมีเด็กกะเหรี่ยงที่มีแม่เป็นไทยเข้าเรียนที่โรงเรียนวัดบ้าง (หน้า 37-38)

ในวังหลุง (Wang Lung) มีสถานพยาบาลที่กะเหรี่ยงสามารถเข้ารับบริการทางสุขภาพเช่นรับยาเพนิซิลิน การผดุงครรภ์ มีการบริการนมผงสำหรับเด็กอ่อน ซึ่งทางยูนิเซฟเป็นผู้บริจาด นอกจากนี้ สถานพยาบาลดังกล่าวยังให้บริการทางความรู้เกี่ยวกับสาธารณสุขแก่กะเหรี่ยงอีกด้วย (หน้า 38-39)

งานหัตถกรรมที่โดดเด่นของกะเหรี่ยงคือการทอผ้า เพราะผ้าทอเหล่านี้จะถูกนำไปตัดเย็บเป็นเครื่องแต่งกายของสมาชิกในหมู่บ้านประเภทต่าง ๆ ได้แก่เสื้อและกระโปรงสำหรับหญิงที่แต่งงานแล้ว เสื้อสำหรับผู้ชายมีสองประเภท ชุดสำหรับหญิงสาวที่ยังไม่ได้แต่งงาน ผ้าคลุม และย่าม และเสื้อผ้าสำหรับชายหนุ่ม เสื้อผ้าเหล่านี้เป็นสินค้าส่งออกไปขายยังตัวเมืองเชียงใหม่ สำหรับวัตถุดิบของการทอผ้านั้นมาจากการปลูกและปั่นฝ้ายภายในหมู่บ้าน โดยผู้หญิงของแต่ละบ้านจะเป็นผู้ทอและตัดเย็บเสื้อผ้าให้แก่สมาชิกในครอบครัว (หน้า 89-90)

ไม่มีข้อมูล

เอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมของกะเหรี่ยงที่ผู้เขียนได้กล่าวไว้อย่างชัดเจน ได้แก่ 1.ประวัติศาสตร์และความเป็นมา 2. ภาษาพูด 3. ระบบครอบครัวแบบขยายที่ยึดทางฝ่ายหญิงเป็นหลัก 4. การปกครองโดยหัวหน้าที่เป็นฝ่ายชาย 5. งานประเพณีประจำหมู่บ้าน 6. ข้อห้ามในการแต่งงานที่ญาติสนิทลำดับที่ 1 ไม่สามารถแต่งงานกันได้ (หน้า 97-99) ความสัมพันธ์กับชนชาติอื่นที่เห็นชัดเจนคือความสัมพันธ์ระหว่างกะเหรี่ยงกับพม่า และกะเหรี่ยงกับไทย ทั้งนี้ความสัมพันธ์ล้วนเกิดจากการตั้งถิ่นฐานและการอพยพ ตัวอย่างความสัมพันธ์กับพม่าคือ ภาษาที่ใช้เป็นตระกูล ธิเบตโต - พม่า และสำหรับความสัมพันธ์กับไทยนั้นเป็นไปในทางการเมืองการปกครอง และการค้าขาย

ความเปลี่ยนแปลงทางวัฒนธรรมที่เกิดขึ้นกับกะเหรี่ยงที่บ้านโฮ่งนั้นเกิดจากสภาพแวดล้อมและสภาพสังคม กล่าวคือ การประกอบอาชีพที่แต่เดิมเป็นการทำไร่เลื่อนลอยก็เป็นการทำนาที่มีทั้งนาปีและนาปรัง มีการทำไร่ยาสูบ การติดต่อค้าขายกับสังคมภายนอกโดยใช้เงินสกุลไทย ในอดีตการแลกเปลี่ยนสินค้าของกะเหรี่ยงเป็นการแลกเปลี่ยนที่ไม่ใช้ตัวเงิน มีระบบสาธารณสุขและการเรียนการศึกษา ความสัมพันธ์ทางการเมืองนอกจากมีการปกครองกันเองภายในหมู่บ้านแล้ว ยังต้องเชื่อมโยงการปกครองกับระบบการปกครองของไทย โดยหัวหน้าหมู่บ้านต้องเข้าประชุมรายงานเรื่องราวต่าง ๆ ต่อสถานที่ราชการของไทยเป็นประจำทุกเดือน

ไม่มีข้อมูล

ไม่มี

Table 1.Summary of Village Demography (หน้า 26) 2.Sumary of Climate During 1960 (หน้า 47) 3.Ownership of Buffalo, land (หน้า 77) 4. Pig Pollution (หน้า 80) 5. Socio-Economic Classes (หน้า 120) 6. Village Specialists in Ban Hong (หน้า 141) 7. Annual Expenditures of an Average Household for One Year (หน้า 177) 8. Estimate of Average Household Income and Assets for One Year (หน้า 188) 9. Household Composition (หน้า 242) 10. Marriage Pattern (หน้า 245) 11. Births and Deaths of Children for Women over 40 (หน้า 249) 12.Summery of Village Use and Ownership of Paddy Land (หน้า 258) 13. Tree and Garden Ownership (หน้า 260) 14. Weaving in Ban Hong (หน้า 262) 15.Relationship of Marriage Patterns (หน้า 266) 16. Marital Residence Pattern (หน้า 269) 17. Family Residence Patterns (หน้า 271) 18. Swidden Yield, 1960 (หน้า 274) 19. Paddy Yield, 1959 (หน้า 275) 20. Paddy Yield, 1960 (หน้า 276) Illustration 1. Location of Karen in Southeast Asia (หน้า 3) 2. Research Area and Village Locations (หน้า 16) 3. Ban Hong Village (หน้า 23) 4.Population Distribution in Ban Hong (หน้า 27) 5. Sketch Map of Central Research Area (หน้า 31) 6.Village Household and Linage Segment (หน้า 103) 7. Kinship Terminology (หน้า 124)