|
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
|
 |
Subject |
ออแรนายู มลายูมุสลิม มุสลิมมลายู,มุสลิม,มัสยิด,สตูล |
Author |
ฮานีฟะห์ หยีราเหม |
Title |
บทบาทของมัสยิดในจังหวัดสตูล |
Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
Ethnic Identity |
มลายู ออแฆนายู มลายูมุสลิม ไทยมุสลิม,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ออสโตรเนเชี่ยน |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร
(เอกสารฉบับเต็ม) |
Total Pages |
129 |
Year |
2545 |
Source |
หลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาไทยคดีศึกษา บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยทักษิณ |
Abstract |
บทบาทของมัสยิดในจังหวัดสตูล แยกได้ออกเป็นด้านต่างๆ ดังนี้ คือ เน้นการให้ความรู้ทางศาสนา นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์กลางในการประกอบศาสนกิจ ในเรื่องการเมืองการปกครอง ได้ให้ความร่วมมือกับหน่วยงานราชการในท้องถิ่นเพื่อร่วมกันระดมความคิดในการแก้ปัญหาทางสังคมสงเคราะห์ ในเรื่องกระบวนการยุติธรรม มัสยิดโดยอิหม่ามและผู้นำท้องถิ่นจะทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยประนีประนอมข้อพิพาทต่าง ๆ นอกจากนี้ ยังมีบทบาทด้านส่งเสริมศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณีและทำหน้าที่บริการการเงินในลักษณะสหกรณ์ และจัดหารายได้เพียงพอที่จะจัดตั้งกองทุนช่วยเหลือทางด้านการศึกษาแก่เยาวชน |
|
Focus |
ศึกษาบทบาทในด้านศาสนา สังคมและวัฒนธรรมของมัสยิดในจังหวัดสตูล |
|
Ethnic Group in the Focus |
|
Language and Linguistic Affiliations |
|
Study Period (Data Collection) |
|
History of the Group and Community |
ตามหลักฐานทางประวัติศาสตร์ เมืองสตูลเป็นมูเก็มหรือตำบลหนึ่งของเมืองไทรบุรีมาก่อน เรียกว่า "มูเก็มสโตย" ตั้งอยู่ทางตอนเหนือของมูเก็มปะลิส เมืองไทรบุรีขึ้นตรงต่อราชอาณาจักรไทยตั้งแต่สมัยกรุงสุโขทัย ยุคประวัติศาสตร์ของเมืองสตูลเริ่มต้นจากการก่อตั้งเมืองละงูแล้วก่อตั้งเป็นมูเก็มสโตย จากนั้นยกฐานะเป็นเมืองสตูลในภายหลัง ปัจจุบัน สตูลเป็นจังหวัดชายแดนใต้สุดของทางฝั่งตะวันตกของภาคใต้ (หน้า 30-31) |
|
Settlement Pattern |
การคมนาคมทางบกของจังหวัดสตูลมีเส้นทางเชื่อมโยงระหว่างจังหวัดต่างๆ ด้านฝั่งตะวันตกกับจังหวัดด้านฝั่งตะวันออกของภาคใต้ตอนล่าง และเป็นจุดผ่านไปยังประเทศมาเลเซียได้ ส่วนการคมนาคมทางน้ำ อาศัยการเดินเรือในทะเลอันดามันเพื่อติดต่อเชื่อมโยงระหว่างชุมชนตามเกาะและแหล่งท่องเที่ยวต่างๆ นอกจากนี้ยังอาศัยลำคลองสายต่างๆ สำหรับเชื่อมโยงชุมชนเล็กๆ ที่เกาะตัวตามแนวคลองรวมทั้งเพื่อลำเลียงผลิตผลทางการเกษตรสู่ตลาดหน้า (หน้า 31-32) |
|
Demography |
จากการสำรวจเมื่อเดือนมีนาคม 2544 พบว่าจังหวัดสตูลมีประชากร 264,012 คน จำแนกเป็นชาย 62,165 คน เป็นหญิง 131,550 คน (หน้า 31) |
|
Economy |
อาชีพหลักของประชากรขึ้นกับการทำเกษตรกรรม การประมง การอุตสาหกรรมและการพาณิชยกรรม สำหรับด้านการเกษตรมีการปลูกยางพาราเป็นอันดับหนึ่ง มีการปลูกข้าว ทำสวนปาล์มน้ำมันและทำสวนผลไม้ ตามลำดับ ส่วนอาชีพประมงได้แก่ประมงน้ำจืดและประมงน้ำเค็ม สำหรับอาชีพอุตสาหกรรมมีโรงงานอุตสาหกรรมไม่มากนัก นอกจากนั้นจัดเป็นอุตสาหกรรมขนาดกลางและขนาดเล็ก อุตสาหกรรมที่ประสบผลสำเร็จค่อนข้างดีคือการท่องเที่ยว เพราะมีนักท่องเที่ยวทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศเข้ามาท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก (หน้า 31) เศรษฐกิจตามหลักศาสนาอิสลาม คือการมุ่งกระจายความมั่งคั่งที่เป็นธรรมและไม่สนับสนุนการสะสมเงินตราและการกดขี่ขูดรีดคนอื่น แต่ขณะเดียวกันก็ไม่รุนแรงถึงกับโค่นล้มคนมั่งมีเหมือนกับลัทธิคอมมิวนิสต์ (หน้า 65) ในจังหวัดสตูลมี 2 มัสยิดที่จัดตั้งสหกรณ์มัสยิด โดยจัดตั้งเพื่อขายสินค้าบริโภคอุปโภค ต้องการให้มีเงินหมุนเวียนอยู่ในชุมชน โดยได้จดทะเบียนเป็นนิติบุคคลตามพระราชบัญญัติสหกรณ์ พ.ศ. 2511 ซึ่งสหกรณ์มัสยิดมีกำไรสุทธิในปี พ.ศ. 2544 จำนวน 53,700 บาท (หน้า 71-72) |
|
Political Organization |
จังหวัดสตูลแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 6 อำเภอ 1 กิ่งอำเภอ 38 ตำบล 253 หมู่บ้าน(หน้า 31) |
|
Belief System |
จังหวัดสตูลประชากรร้อยละ 73.60 นับถือศาสนาอิสลาม ร้อยละ 23.62 นับถือศาสนาพุทธ และอีกร้อยละ 0.08 นับถือศาสนาอื่น ๆ (หน้า 31) วันศุกร์ถือเป็นวันแห่งความจำเริญและเป็นวันสำคัญยิ่งของมุสลิม เนื่องจากอัลเลาะฮ์ทรงยกย่องให้วันศุกร์มีค่าเหนือวันทั้งหลาย (หน้า 43) วันอีดทั้งสองคือ อีดีลฟิตรีและอีดิลอัดฮา เป็นวันแห่งการรื่นเริงของมุสลิม มีการละหมาดที่มัสยิดพร้อมเพรียงกัน ละหมาดญานาซะฮ์ หรือละหมาดคนตายจะมีการนำศพผู้ตายมาละหมาดที่มัสยิด (หน้า 45) |
|
Education and Socialization |
ศาสนาอิสลามให้ความสำคัญของการศึกษา มัสยิดเป็นสถาบันการศึกษาเพื่ออบรมบ่มเพาะและให้ความรู้เพื่อได้ใกล้ชิดกับอัลเลาะฮ์ การศึกษาในทรรศนะของอิสลามไม่จำกัดขอบเขตด้านศาสนาเพียงอย่างเดียว แต่ได้ส่งเสริมการศึกษาเพื่อพัฒนาชีวิตควบคู่กันไป (หน้า 37-38) |
|
Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
Social Cultural and Identity Change |
|
Other Issues |
บทบาทของมัสยิดในจังหวัดสตูล แยกได้ออกเป็นด้านต่างๆ ดังนี้ คือ เน้นการให้ความรู้ทางศาสนา เช่น จัดให้มีการเรียนการสอนทั้งในช่วงเวลากลางวันและกลางคืน เน้นแก่กลุ่มเด็กและเยาวชน โดยการสอนประกอบด้วยหลายสาขาวิชาตามหลักศาสนาอิสลาม นอกจากนี้ยังเป็นศูนย์กลางในการประกอบศาสนกิจ มีการละหมาดร่วมกันในมัสยิด 5 เวลา นอกจากนั้นทุกวันศุกร์จะมีการละหมาดญุมอัต ส่วนในวันอีดทั้งสอง จะมีการละหมาดพร้อมเพรียงกันที่มัสยิด นอกจากนั้น มัสยิดยังมีการละหมาดญาณาซะฮ์หรือละหมาดคนตายและละหมาดตะลอแวะ ซึ่งเป็นการละหมาดในช่วงกลางคืนของเดือนรอมดอน ในด้านสังคมและวัฒนธรรม เช่น ในเรื่องการเมืองการปกครอง ได้ให้ความร่วมมือกับหน่วยงานราชการในท้องถิ่นโดยการพูดคุยแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็นเพื่อร่วมกันระดมความคิดในการแก้ปัญหา ในทางสังคมสงเคราะห์ มัสยิดได้จัดให้มีเงินส่วนหนึ่งไว้ช่วยเหลือคนเดินทางที่ขาดปัจจัยหรือมาขอพักที่มัสยิดเป็นการชั่วคราว นอกจากนี้ยังมีการรวบรวมเงินและทรัพย์สินต่างๆ ไว้บริจาคเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภัยต่าง ๆ สำหรับในเรื่องกระบวนการยุติธรรม มัสยิดโดยอิหม่ามและผู้นำท้องถิ่นจะทำหน้าที่ไกล่เกลี่ยประนีประนอมข้อพิพาทต่าง ๆ เช่น ปัญหาเกี่ยวกับครอบครัวและมรดก เป็นต้น บทบาทด้านส่งเสริมศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี เช่น การร่วมมือกับหน่วยงานราชการส่วนท้องถิ่นในการทำพิธีเข้าสุนัตแก่เยาวชน จัดให้มีการถือศีลอดร่วมกันในเดือนรอมดอน เป็นต้น ในด้านเศรษฐกิจ มัสยิดได้ทำหน้าที่รวบรวมซากาตซึ่งได้มาจาก การบังคับให้จ่ายทรัพย์สินส่วนหนึ่งตามบทบัญญัติของศาสนาอิสลามซึ่งเป็นภาระทางทรัพย์สินที่มุสลิมต้องจ่ายให้แก่บุคคลที่ต้องได้รับการช่วยเหลือ นอกจากนี้มัสยิดยังทำหน้าที่บริการการเงินในลักษณะสหกรณ์และจัดหารายได้เพียงพอที่จะจัดตั้งกองทุนช่วยเหลือทางด้านการศึกษาแก่เยาวชน บุตรหลานของสัปบุรุษ โดยยึดหลักคำสอนของศาสนอิสลามเป็นแนวทางปฏิบัติ และภารกิจสำคัญที่โดดเด่นของมัสยิดในจังหวัดสตูล คือส่วนใหญ่จะมีทรัพย์สินและอสังหาริมทรัพย์เพื่อเป็นต้นทุนในการแสวงหารายได้เข้ามัสยิด โดยมีคณะกรรมการอิสลามประจำมัสยิดทำหน้าที่ดูแลและบริหารรายได้ให้เกิดประโยชน์สูงสุด |
|
Map/Illustration |
ภาพ - นายกฤช อาทิตย์แก้ว ผู้ว่าราชการจังหวัดสตูล กล่าวเปิดพิธีการร่วมละหมาดฮายัตเพื่อต่อต้านยาเสพติด (116) - อิหม่ามและสัปบุรุษ ทำกิจกรรมในประเพณีการละศีลอดร่มกันในเดือนรอมดอน(116) - เยาวชนที่มาเรียนวิชาศาสนาที่มัสยิดในวันเสาร์และอาทิตย์ (117) - การแข่งขันตอบปัญหาของเยาวชนที่เรียนในมัสยิดวันเสาร์และอาทิตย์ (117) - เด็กและผู้ปกครองในงานพิธีเข้าสุนัตหมู่ที่มัสยิดกลางควนโดน อำเภอควนโดน จังหวัดสตูล(119) - หัวหน้าส่วนราชการประชุม พบปะ สัปบุรุษและกลุ่มสตรีที่มัสยิดกลางควนโดน อำเภอควนโดน เพื่อประชาสัมพันธ์ ชี้แจงข่าวสารทางราชการ(120) - มัสยิดธรรมประทีปห้วยน้ำดำ อำเภอควนกาหลง จังหวัดสตูล จัดงานเลี้ยงน้ำชาเพื่อหาเงินสมทบทุนบูรณะมัสยิด(121) - มัสยิดมำบัง ตำบลพิมาน อำเภอเมือง จังหวัดสตูล(122) - มัสยิดดารุสซาอาดีย์(มัสยิดกลางกำแพง)ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล(122) - มัสยิดนูรุ้ลฮูดา (มัสยิดกลางทุ่งหว้า) ตำบลทุ่งหว้า อำเภอทุ่งหว้า จังหวัดสตูล(123) - มัสยิดท่าแพกลาง ตำบลท่าแพ อำเภอท่าแพ จังหวัดสตูล(123) |
|
|