| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
มอญปี่,พาทย์-มอญรำ,นาฏศิลป์, ความนิยม,นนทบุรี |
| Author |
ไพโรจน์ บุญผูก |
| Title |
ปี่พาทย์-มอญรำ ความอลังการแห่งคีต-นาฏกรรมที่เรืองรุ่งและดำรงอยู่ในจิตวิญญาณของความเป็นมอญ |
| Document Type |
บทความ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
มอญ รมัน รามัญ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ออสโตรเอเชียติก(Austroasiatic) |
Location of
Documents |
ห้องสมุดศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร |
Total Pages |
12 |
Year |
2537 |
| Source |
สยามอารยะ ปีที่2 ฉบับที่23 พฤศจิกายน 2537 (หน้า 43-53) |
| Abstract |
วงปี่พาทย์มอญและรำมอญใช้บรรเลงหรือรำเฉพาะงานศพเท่านั้น แต่ในความจริงแล้วสามารถบรรเลงได้ทั้งงานมงคลและงานอวมงคล ปัจจุบันวงปี่พาทย์มอญเหลืออยู่เพียงไม่กี่คณะและลดความนิยมลงเนื่องด้วยกระแสโลกาภิวัตน์ที่เปลี่ยนทิศทางของวัฒนธรรมไทยให้เบ่งบานในรูปแบบตะวันตกมากขึ้น ส่งผลให้ปี่พาทย์มอญเปลี่ยนแปลงเช่นกัน |
|
| Focus |
ปี่พาทย์-มอญรำ ข้อสันนิษฐาน ที่มาและค่านิยม |
|
| Ethnic Group in the Focus |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
|
| Study Period (Data Collection) |
|
| History of the Group and Community |
|
| Education and Socialization |
มีการถ่ายทอดวิชาการหัดรำมอญแก่ทายาทและผู้สนใจ จากรุ่นสู่รุ่น (หน้า 49) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
เปิงมาง มีลักษณะเป็นกลองเล็กๆ แขวนในแนวตั้งรอบตัวผู้ตี ผู้บรรเลงจะตีกลองเปิงมางด้วยมือทั้งสองอย่างรวดเร็ว พร้อมกับออกท่าทาง ไกวแขน โยนมือ โยกตัวอย่างสนุกสนาน ในงานวัดหรืองานบรรเลงประกอบการรำผี บรรดาหนุ่มสาวจะร่วมสนุกกับวงปี่พาทย์มอญ อย่างครึกครื้น โดยเข้ามาร่วมตีไม้ไผ่ที่วางทอดยาวลำหนึ่งหรือหลายลำ ใช้ไม้เล็กตีบนลำไม้ไผ่ตามจังหวะพร้อมกับออกเสียงลูกล้อลูกขับ(หน้า 45) การรำมอญ แต่งกายในชุดนุ่งซิ่นกรอมเท้า สวมเสื้อแบบมอญ พร้องสไบและเกล้าผมมวยรัดเกล้าแบบมอญ ก่อนรำผู้รำจะกราบเสียก่อน ผู้รำจะเหยียดมือทั้งสองออกรำในท่านิ่งอยู่กับที่ จะเน้นท่าทีที่สง่า หลังตรงแต่อ่อนช้อยยามร่ายรำ การเยื้องกรายก้าวเท้าของการรำมีลักษณะย่างก้าวไปข้างหน้าเฉียงออกด้านข้างและโย่งเท้า ผู้รำมอญจะหันหน้าล้อมกันเป็นวงชุดหนึ่งราว 4 หรือ 6 คน เมื่อปี่พาทย์เริ่มบรรเลง ผู้รำจะย่อเท้าลงไปทางด้านข้างพองามทั้งด้านซ้ายและขวาจากนั้นจึงขึ้นท่ารำ เมื่อจะเปลี่ยนเป็นท่ารำต่อไป ผู้รำจะลดมือลงแนบตัวและจะเปลี่ยนท่ารำต่อไป (หน้า 48) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
การใช้เท้าและการทอดตัวของรำมอญ มีลักษณะคล้ายกับการฟ้อนเล็บของชาวล้านนา ต่างกันเพียงใช้เล็บฟ้อนและท่ารำของล้านนามีน้อยกว่ามอญรำ (หน้า 48) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
วงปี่พาทย์มอญใช้บรรเลงได้ทั้งงานมงคลและงานอวมงคล คนไทยในสมัยปัจจุบันยึดถือกันว่า ปี่พาทย์มอญใช้บรรเลงได้แต่งานศพเท่านั้น (หน้า 44) สมัยก่อนผู้บรรเลงปี่พาทย์มอญมีแต่คนรามัญเท่านั้นแต่สมัยหลังต่อมานักดนตรีปี่พาทย์ไทยได้เริ่มเรียนเพลงมอญและสร้างเครื่องปี่พาทย์มอญกันมากขึ้นสมัยนี้จึงมีผู้บรรเลงปี่พาทย์มอญทั้งรามัญและไทย (หน้า 46) งานศพปัจจุบันเรียบง่าย ประหยัดและเน้นการประทะสังสรรค์มากกว่าที่จะอนุรักษ์ขนบดั้งเดิมซึ่งมีค่าใช่จ่ายสูง (หน้า 50-51) |
|
| Map/Illustration |
- มอญรำ ส่วนใหญ่จะรำในงานศพ(43) - การรำมอญ,วงปี่พาทย์มอญ(44) - ก่อนรำมอญผู้รำจะกราบเสียก่อน(46) - บางครั้งจะสอนให้เด็กคุ้นเคยกับการรำมอญแต่เล็กๆ(47) - หนึ่งในกระบวนท่ารำที่แสดงลักษณะความเป็นมอญโดยแท้(48) - นางมะลิ วงศ์จำนงค์ ครูมอญรำอาวุโสแห่งบ้านเกาะเกร็ด(49) - ขณะถ่ายทอดการรำมอญแก่เด็กเล็ก(50) - การรำมอญ (51) - วงทะแยมอญ(52) - ซอมอญเหลืออยู่เพียง 2-2 คันเท่านั้นในเมืองไทยและผู้บรรเลงก็ใกล้สูญสิ้นหมดแล้ว เราะอายุมากขึ้นทุกที(53) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
