ความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนจีนกับชุมชนมุสลิมในปัตตานี เกิดขึ้นเป็นระยะเวลานานแล้ว ทั้งนี้สืบเนื่องจากการที่ปัตตานีเป็น เมืองสำคัญในประวัติศาสตร์ และที่ตั้งของอาณาจักรลังกาสุกะที่มีความเจริญทางการค้าเป็นอย่างมาก มีการติดต่อค้าขาย กับชาวอาหรับ เปอร์เซีย อินเดีย จีน และชาวต่างประเทศอื่น ๆ อีกทั้งปัตตานียังมีสภาพภูมิศาสตร์ที่เหมาะสมกับการค้า สำคัญนี้ จึงเกิดชุมชนต่าง ๆ หลายชุมชนขึ้นในปัตตานี เมื่อมีการอยู่ร่วมกันของคนหลายชุมชนจึงเกิดความสัมพันธ์ขึ้น คนจีนและคนมาเลย์มุสลิมเป็นชนสองกลุ่มที่มีจำนวนมากในปัตตานี และสามารถอยู่ร่วมกันได้อย่างค่อนข้างสันติ ปราศจาก การกระทบกระทั่งกันอย่างรุนแรง แสดงให้เห็นถึงการปรับตัวและเรียนรู้ในการอยู่ร่วมกัน แม้ว่าคนมาเลย์มุสลิมจะนับถือ ศาสนาอิสลามซึ่งแตกต่างจากความคิดความเชื่อของคนจีน แต่มาเลย์มุสลิมก็ไม่ได้นำความแตกต่างมาเป็นสิ่งกีดขวางความสัมพันธ์ของคนทั้งสองกลุ่ม นอกจากนั้นการที่คนจีนมีความสามารถทางการค้าจึงเข้ามามีบทบาทในเศรษฐกิจของปัตตานี ทำให้ปัตตานีมีความเจริญมากขึ้น (หน้า บทนำ, 169-173)

เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างชุมชนจีนกับมาเลย์มุสลิมในปัตตานี และเข้าใจถึงการดำเนินนโยบายของรัฐในการส่งเสริมการท่องเที่ยวที่ให้ความสำคัญต่อสถานที่ทางศาสนา และความเชื่อของชุมชน 2 ชุมชน คือ ชุมชนสุสานลิ้มกอเหนี่ยวและชุมชนมัสยิดกรือเซะ โดยเน้นที่สุสานลิ้มกอเหนี่ยว (หน้า 6)

ไม่มี

ชุมชนจีนและมุสลิม : กรณีศึกษาในชุมชนกรือเซะและพื้นที่ในเทศบาลเมืองในจังหวัดปัตตานี (หน้า 6)

มุสลิมในปัตตานีใช้ภาษามลายูท้องถิ่นในการติดต่อสื่อสาร แต่จะแตกต่างจากภาษามลายูที่ใช้กันทั่วไปในมาเลเซีย ภาษาที่ใช้กันในปัตตานีจะมีเสียงห้วนสั้นและใช้คำง่ายกว่าภาษามลายูทั่วไป การเขียนภาษามลายูจะใช้ตัวอักษรอาหรับเป็นตัวเขียน เรียกว่า อักษรยาวี แต่ในปัจจุบันมุสลิมจะใช้อักษรโรมันที่เรียกกันว่า อักษรรูมี เขียนแทนอักษรยาวี ส่วนภาษาไทยจะใช้ในการติดต่อกับทางราชการเท่านั้น (หน้า 10)

ไม่ระบุ

ศาสนาอิสลามเข้ามาพร้อมกับการเข้ามาติดต่อค้าขายของพ่อค้าชาวอาหรับ ชาวอาหรับจะถ่ายทอดวิถีชีวิตของพวกมุสลิมไป ตามเส้นทางการ ศาสนาอิสลามจึงได้แพร่กระจายตามไปด้วย โดยศาสนาอิสลามเผยแพร่ไปตามหมู่พ่อค้าประชาชนจาก บุคคลสู่ครอบครัว และแพร่กระจากไปถึงผู้ปกครอง ส่วนชาวมาเลย์ได้อพยพทางการเมืองเข้ามาตั้งถิ่นฐานและแต่งงานกับ ชาวพื้นเมืองดั้งเดิม นอกจากชาวมาเลย์มุสลิมแล้ว ยังมีมุสลิมเชื้อสายอื่นๆ เข้ามาอยู่ในปัตตานีอีกด้วย เช่น ชาวอาหรับ เขมร อินเดีย หรือชาวจีน ฯลฯ อย่างไรก็ตาม กลุ่มมุสลิมมักจะตั้งถิ่นฐานในลักษณะการรวมตัวเป็นกลุ่มใหญ่ เกิดเป็น หมู่บ้าน อาศัยอยู่บริเวณฝั่งแม่น้ำต่าง ๆ กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป และในทุกชุมชนจะมีการสร้างมัสยิดขึ้นเป็นศูนย์กลางของ คนในชุมชนเพื่อประกอบพิธีทางศาสนาและให้ความรู้ทางศาสนา ส่วนชาวจีนเห็นความเจริญรุ่งเรืองทางการค้าในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ จึงอพยพเข้ามาทำการค้าและตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้รวมทั้งในปัตตานีด้วย (ประมาณพุทธศตวรรษที่ 3) โดยเฉพาะทางด้านตะวันออกเฉียงใต้ของพระราชวังกรือเซะเป็น ที่ตั้งของชุมชนคนจีนขนาดใหญ่ และเมื่อจำนวนคนจีนเพิ่มมากขึ้น จึงมีการขยายชุมชนออกไปจากชุมชนเล็กบริเวณใกล้เคียงกระจายไปทั่วในเขตต่าง ๆ คนจีนให้ความสำคัญกับบรรพบุรุษเป็นอย่างมาก เพราะเชื่อว่าบรรพบุรุษของตนมีบทบาทสำคัญในการคุ้มครอง และในบริเวณที่อยู่อาศัยของคนจีนมักมีศาลเจ้าซึ่งเป็นศาสนาสถานของคนจีนตั้งอยู่ในชุมชนเพื่อประกอบพิธีกรรมตามความเชื่อของตน ซึ่งในสมัยรัชการที่ 3 ได้มีการเข้ามาตั้งถิ่นฐานของต้นตระกูลคณานุรักษ์ ซึ่งเป็นตระกูลสำคัญในปัตตานีและมีบทบาทเกี่ยวข้องกับการสร้างศาลเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว (หน้า 26-41)

มาเลย์มุสลิมที่เข้ามาอาศัยในปัตตานี โดยมากมักจะตั้งถิ่นฐานในลักษณะการกระจุกตัวเป็นกลุ่มก้อน เกิดเป็นหมู่บ้าน เป็นชุมชนบริเวณฟากแม่น้ำต่างๆ กระจัดกระจายอยู่ทั่วไป ส่วนชาวจีนที่เข้ามาตั้งถิ่นฐานมักรวมกับเป็นชุมชน และเมื่อมีจำนวน มากขึ้นจะมีการขยายชุมชนออกไปจากชุมชนเล็กๆ บริเวณตลาดจนกลายเป็นชุมชนใหญ่ กระจายอยู่ทั่วไปในเขตอำเภอเมือง (หน้า 30, 40)

จังหวัดปัตตานีมีประชากรทั้งหมด 598,117 คน (หน้า 9)

ประชากรในจังหวัดปัตตานีมักประกอบอาชีพหลัก คือ การเพาะปลูก แบ่งได้เป็น 1. การทำนา ในปัตตานีมีการทำนา 2 ครั้ง คือ นาปี และ นาปรัง มีประชากรประกอบอาชีพทำนามากที่สุด คือร้อยละ 43.9 2. การทำสวน ได้แก่ สวนยางพารา สวนมะพร้าว เงาะ ทุเรียน มะม่วง ลองกอง ลางสาด สับปะรด ส้มโอ ขนุน มังคุด มะม่วงหิมพานต์ 3. การทำไร่ ได้แก่ ไร่อ้อย ไร่ข้าวโพด มันสำปะหลัง กาแฟ พริกไทย ถั่ว อาชีพหลักที่สำคัญอีกอย่างหนึ่ง คือ การประมง ซึ่งมีประชากรประกอบอาชีพนี้ถึงร้อยละ 20.7 อีกทั้งมีการแปรรูปผลผลิต จากทะเลเพื่อขาย เช่น การทำกุ้งแห้งและปลาเค็ม ทำน้ำบูดู และน้ำปลา กะปิ ข้าวเกรียบปลา ข้าวเกรียบกุ้งและปลาหมึก แห้ง นอกจากนี้ ยังมีการทำนาเกลือ เลี้ยงสัตว์ ทำนากุ้ง ทำโอ่ง อิฐ กระเบื้อง ภาชนะเครื่องปั้นดินเผาต่าง ๆ ทำน้ำตาลโตนด ฯลฯ และประกอบอาชีพค้าขาย ส่วนคนจีน มักประกอบอาชีพค้าขายเป็นส่วนใหญ่ โดยระยะแรกที่เข้ามาเป็นการขายของชำ เร่ซื้อ เร่ขาย จนกระทั่งเป็นเจ้าของกิจการต่าง ๆ เช่น เหมืองแร่ ค้าข้าว โรงสี เดินเรือ ทำป่าไม้ ฯลฯ จะเห็นได้ว่าการค้าของคนจีนขยับขยายและเปลี่ยนฐานะของคนจีนกลายเป็นผู้ควบคุมเศรษฐกิจที่สำคัญในเวลาต่อมา (หน้า 9-13, 31-39)

การอยู่ร่วมกันของคนจีนและคนมาเลย์มุสลิมถูกเชื่อมโยงโดยมุสลิมเชื้อสายจีน ที่มีลักษณะผสมทั้งจากคนจีนและคนมาเลย์ มุสลิม ซึ่งได้รับการยอมรับจากชาวบ้านในปัตตานีว่า เป็นกลุ่มที่สืบเชื้อสายมาจากลิ้มโต๊ะเคี่ยม แสดงให้เห็นถึงความเป็นมา ของมุสลิมเชื้อสายจีน ซึ่งแสดงให้เห็นว่า ลิ้มโต๊ะเคี่ยมเป็นบรรพบุรุษของมุสลิมเชื้อสายจีนในปัตตานี และเป็นสัญลักษณ์ของการเปลี่ยนแปลงไปเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนมาเลย์มุสลิม แต่ยังคงผูกพันกับคนจีนอยู่ ดังนั้นมุสลิมเชื้อสายจีนจึงมีความเกี่ยว ข้องทั้งกับคนจีนและมาเลย์มุสลิม ทำให้เกิดการเชื่อมโยงความสัมพันธ์กันได้ ส่วนมาเลย์มุสลิมนั้นมีลักษณะวัฒนธรรมเป็นแบบสังคมปิด ที่เป็นอย่างนั้นเป็นเพราะว่า วัฒนธรรมของมาเลย์มุสลิมมีผลมา จากศาสนาอิสลามซึ่งยึดมั่น ศรัทธาในพระเจ้า คือพระอัลลอฮฺองค์เดียวเท่านั้น และมีการปฏิบัติตนตามบทบัญญัติในคัมภีร์ อัลกุรอาน ซึ่งครอบคลุมในทุกด้านของการดำเนินชีวิตของมุสลิม ทำให้มาเลย์มุสลิมปฏิบัติตามหลักศาสนาอย่างเคร่งครัดเป็นวัฒนธรรมที่สืบเนื่องกันมา ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างกลุ่มเป็นไปได้ยาก ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าปัจจัยทางศาสนาเป็นส่วนประกอบที่เข้มแข็งที่สุดในเอกลักษณ์ของมาเลย์มุสลิม และมีส่วนที่แยกพวกเขาออกจากประชากรส่วนใหญ่ด้วย (หน้า 102-110)

มาเลย์มุสลิมอาศัยอยู่ในปัตตานีมาตั้งแต่สมัยอดีต จึงมีประวัติศาสตร์ของตนเองมาอย่างน้อยก็เป็นช่วงเวลาหนึ่ง โดยอาจถือ ได้ว่ามุสลิมเป็นเจ้าของพื้นที่ในดินแดนแถบนี้ แต่เมื่ออำนาจรัฐจากส่วนกลางเข้าไปควบคุมทำให้มาเลย์มุสลิมเห็นว่าตนถูกจำกัดอิสรภาพ จึงมีการต่อต้านโดยเห็นว่าเป็นการต่อสู้เพื่อเอกราชและอิสรภาพของตนเอง การที่นโยบายผสมกลมกลืนไม่ได้ผลในหมู่มาเลย์มุสลิมนั้นเป็นเพราะมาเลย์มุสลิมไม่ยอมรับการผสมกลมกลืนที่เกิดขึ้น เพราะว่า วัฒนธรรมของมาเลย์มุสลิมมีผลมาจากศาสนาอิสลามซึ่งยึดมั่น การศรัทธาในพระเจ้าองค์เดียวเท่านั้น การปฏิบัติตนตามบทบัญญัติในคัมภีร์อัล-กุรอานซึ่งครอบคลุมในทุกด้านของการดำเนินชีวิตประจำวันของมุสลิม เป็นเหตุผลที่มาเลย์มุสลิมไม่ยอมรับการผสมกลมกลืนที่เกิดขึ้น การที่มาเลย์มุสลิมมีการปฏิบัติตนอย่างเคร่งครัดตามหลักศาสนาอิสลาม มีภาษามลายูในการสื่อสาร และมีวัฒนธรรมอิสลามที่สืบทอดต่อๆ กันมา เมื่อมีการผสมผสานกลมกลืนโดยใช้วัฒนธรรมพุทธศาสนาจากส่วนกลางเข้าไปเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต ความเชื่อและการปฏิบัติจึงทำให้มาเลย์มุสลิมทำการต่อต้าน เพราะมาเลย์มุสลิมเห็นว่ารัฐต้องการทำให้ค่านิยมทางสังคมและสถาบันวัฒนธรรมของมาเลย์มุสลิมอ่อนแอลงและกำลังโดยแทนที่ด้วยพุทธศาสนา ซึ่งสถาบันและค่านิยมทางสังคมเหล่านี้ได้ถูกนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการต่อต้านการแทรกแซงของรัฐในสังคมมาเลย์มุสลิม ดังนั้นยิ่งรัฐบาลพยายามจะกลืนสังคมมาเลย์มุสลิมมากเท่าใด มาเลย์มุสลิมจะรู้สึกไม่มั่นคงเกี่ยวกับเอกลักษณ์ของตน และค่านิยมทางสังคมและวัฒนธรรมซึ่งตนถือว่าศักดิ์สิทธิ์ และเปลี่ยนแปลงไม่ได้มากเท่านั้น ส่วนคนจีนผู้ที่อพยพมาอาศัยอยู่ในดินแดนที่ต่างถิ่น ต่างวัฒนธรรมดั้งเดิมของตน เมื่อจีนได้อพยพเข้ามาอยู่อาศัยจึงต้องสร้างความสัมพันธ์กับกลุ่มชนที่อยู่มาแต่เดิม และพยายามที่จะปรับตัวและยอมรับต่อนโยบายปกครองของรัฐ คนจีนไม่ได้มีความแตกต่างในการนับถือศาสนา อีกทั้งยังมีการรับและถ่ายทอดวัฒนธรรมซึ่งกันและกันระหว่างคนไทยและคนจีน ดังนั้นเมื่อเกิดนโยบายผสมผสานกลมกลืนจึงทำให้คนจีนบางคนเข้าไปอยู่ในวงราชการ จึงทำให้คนจีนได้รับการยอมรับมากขึ้น (หน้า 115-140)

พิธีกรรมในสุสานลิ้มกอเหนี่ยวมีความสำคัญในการแสดงออกถึงความเป็นจีนได้ และแสดงออกซึ่งความคิดความเชื่อของคนจีน ที่มีต่อตัวพิธีกรรม อีกทั้งพิธีกรรมจะทำให้เรื่องเล่าของลิ้มกอเหนี่ยวมีความสมจริง และสนับสนุนอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์ของลิ้มกอเหนี่ยว โดยพิธีกรรมจะจัดขึ้นในวันเช็งเม้ง ซึ่งเป็นงานฉลองวันพิธีไว้ศพเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว วันเช็งเม้งของเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยวตรงกับวันขึ้น 3 ค่ำ เดือน 3 ตามปฏิทินจันทรคติของจีน คนจีนจะเดินทางไปยังสุสานเพื่อทำพิธีสักการะบูชา ผู้ที่เลื่อมใสศรัทธาจะนำเครื่องเซ่นไหว้อันได้แก่ ข้าวปลาอาหาร หมู เป็ด ไก่ แพะ ผลไม้ และกระดาษเงินกระดาษทองไปกราบไหว้เจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว และมีการแห่เจ้าแม่ไปที่กรือเซะ ผู้ประกอบพิธีกรรมเป็นเจ้าหน้าที่ของมูลนิธิเทพ ปูชนียสถานซึ่งเป็นผู้ดูแลศาลเจ้าและสุสาน มีการร่วมมือกันทำความสะอาดสุสานของเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว หลังจากจุดธูปเทียนกราบไหว้บูชาเจ้าแม่เรียบร้อยแล้ว จะมีการเผากระดาษเงินกระดาษทองที่จัดเตรียมไว้ การเซ่นไหว้นี้เป็นการระลึกถึงเจ้าแม่ลิ้มกอเหนี่ยว เพื่อแสดงความเคารพและศรัทธาที่มีอยู่ มีความเชื่อว่าเจ้าแม่จะช่วยปกป้องคุ้มครองรักษา ตลอดจนบันดาลความสุขความเจริญให้เกิดขึ้นกับผู้ที่มีความศรัทธาและครอบครัว (หน้า 82-101)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

มาเลย์มุสลิมและคนจีนได้ตั้งถิ่นฐานอยู่ในปัตตานีบริเวณกรือเซะ-บานา มาตั้งแต่อดีต ระยะแรกเป็นชุมชนเล็ก ๆ แต่จากการเป็นเมืองท่าค้าขายจึงทำให้มีคนจำนวนมาเข้ามาอยู่อาศัย บริเวณนี้จึงเกิดการขยายตัวขึ้นอย่างรวดเร็ว มีชาวต่างชาติเข้ามาทำการค้าขายและเข้ามาตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้เป็นจำนวนมาก มีการอยู่อาศัยปะปนกันระหว่างคนจีนและมาเลย์มุสลิม โดยมุสลิมจะตั้งบ้านเรือนตามริมฝั่งแม่น้ำ ส่วนคนจีนจะตั้งบ้านเรือนทางตะวันออกเฉียงใต้ของพระราชวังกรือเซะ ทั้งสองกลุ่มจะอยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เกิดตลาดเพื่อทำการค้าขายในการอยู่ร่วมกัน ช่วยเหลือพึ่งพาอาศัยกัน แม้ว่าคนจีนนั้นมีลักษณะทางวัฒนธรรมที่เปิดกว้าง แต่ยังคงรักษาเอกลักษณ์ของตนไว้ขณะที่มาเลย์มุสลิมมีลักษณะวัฒนธรรมเป็นสังคมปิด ปฏิเสธที่จะยอมรับวัฒนธรรมของชนกลุ่มอื่นที่แตกต่างจากตน แต่ในปัตตานีมีความแตกต่างจากดินแดนอื่นๆ คือคนจีนสามารถอยู่ร่วมกับมาเลย์มุสลิมได้เป็นอย่างดี มีการผสมผสานกันโดยการแต่งงานทำให้เกิดมุสลิมเชื้อสายจีนขึ้น อาจเป็นเพราะคนจีนมีลักษณะของการปรับตัวเข้ากับผู้อื่นได้ง่าย จึงไม่มีปัญหาในการอยู่ร่วมกับคนกลุ่มอื่นๆ ที่ต่างจากตน (หน้า 102-114)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มี