| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ม้ง,ปกาเกอะญอ จกอ คานยอ (กะเหรี่ยง),ลีซู, ล่าหู่,ชนกลุ่มน้อย,การประเมิน,นโยบาย,การวางแผนครอบครัว,แม่ฮ่องสอน |
| Author |
อรรถสิทธิ์ แสงจันทร์ |
| Title |
การประเมินผลนโยบายวางแผนครอบครัว : กรณีศึกษาชนกลุ่มน้อย จังหวัด แม่ฮ่องสอน |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
ลีซู, ลาหู่ ลาหู่ ละหู่ ลาฮู, ม้ง, ปกาเกอะญอ,
|
Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ระบุ |
Location of
Documents |
ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร(องค์การมหาชน) |
Total Pages |
120 |
Year |
2544 |
| Source |
หลักสูตรปริญญารัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
| Abstract |
โดยสรุปผู้วิจัยมุ่งเน้นที่จะนำเสนอสภาพปัญหาการวางแผนครอบครัวโดยการสุ่มตัวอย่างเก็บข้อมูล จากชนกลุ่มน้อยและเจ้าหน้าที่สาธารณสุข ตลอดจนวิเคราะห์ปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ และวัดระดับประสิทธิผลในการนำนโยบายการวางแผนครอบครัวไปปฏิบัติจริง (93) |
|
| Focus |
ผู้ศึกษามุ่งเน้นหาปัจจัยที่มีความสัมพันธ์ต่อประสิทธิผลนโยบายการวางแผนครอบครัวของชนกลุ่มน้อย ตลอดจนศึกษาปัญหาที่ส่งผลต่อการนำนโยบายไปปฏิบัติจริง เพื่อทราบแนวทางการแก้ปัญหาต่อไป |
|
| Theoretical Issues |
ผู้วิจัยได้ใช้หลักการวิเคราะห์หาปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมสุขภาพของ Dr.Lawrence W Green และคณะ มาเป็นกรอบในการประเมินผลนโยบายวางแผนครอบครัว พบว่าพฤติกรรมสุขภาพมีสาเหตุมาจาก 3 ปัจจัยหลัก คือ ปัจจัยนำ ปัจจัยเอื้อ ปัจจัยเสริมสร้าง แนวคิดในการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อพฤติกรรมของมนุษย์มี 3 กลุ่มดังนี้ กลุ่มที่ 1 มีแนวคิดว่า ปัจจัยหรือสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของมนุษย์ที่เกิดจากองค์ประกอบภายในตัวบุคคลได้แก่ ความรู้ ความเชื่อ ค่านิยม เจตคติ แรงจูงใจ เป็นต้น กลุ่มที่ 2 มีแนวคิดว่า ปัจจัยหรือสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมมนุษย์ที่เกิดจากองค์ประกอบภายนอกตัวบุคคล ได้แก่ ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อม ระบบโครงสร้างของสังคม เช่น ระบบเศรษฐกิจ การศึกษา ศาสนา การเมือง และองค์ประกอบด้านประชากร และภูมิศาสตร์ เป็นต้น กลุ่มที่ 3 มีแนวคิดว่า ปัจจัย หรือสาเหตุที่มีอิทธิพลต่อพฤติกรรมของมนุษย์ที่เกิดจากปัจจัยหลายอย่างได้แก่ ปัจจัยภายในและปัจจัยภายนอกตัวบุคคล จะมีผลต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของบุคคล โดยนำทฤษฎีจิตวิทยาการเรียนรู้ จิตวิทยาสังคม ประชากรศาสตร์และสังคมศาสตร์ และกลุ่มสาขาอื่น ๆ มาประยุกต์ใช้ในการวิเคราะห์ หาสาเหตุของพฤติกรรมและพยายามหาทางแก้ไขปัญหาโดยการผสมผสานสาขาวิชาต่าง ๆ เข้ารวมกัน เพื่อหาสาเหตุของพฤติกรรม (หน้า 9) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
ชนกลุ่มน้อยแม่ฮ่องสอน 4 กลุ่ม คือ เผ่ากะเหรี่ยง เผ่าม้ง เผ่าลีซอ เผ่ามูเซอ (หน้า 5) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
ภาษาที่ใช้ติดต่อสื่อสารเป็นภาษาที่แตกต่างจากคนไทยทั่วไป และเป็นภาษาท้องถิ่นของแต่ละกลุ่มชาติพันธุ์ (หน้า 63,93) |
|
| Study Period (Data Collection) |
เดือนธันวาคม 2543-เดือนมกราคม 2544 |
|
| History of the Group and Community |
|
| Demography |
ปี พ.ศ.2538 ชนกลุ่มน้อยที่อาศัยอยู่ในประเทศไทยใน 20 จังหวัด มีประชากร 853,274 คน จากการสำรวจประชากรของชนกลุ่มน้อยมีอัตราการเกิดสูงและมีอัตราการวางแผนครอบครัวต่ำ พบว่า มีอัตราการเกิดและอัตราเพิ่มของประชากรถึงร้อยละ 2.23 จากหมู่บ้านที่ผู้ศึกษาสุ่มตัวอย่างสำรวจรวม 124 หมู่บ้านและ 3,835 หลังคาเรือนโดยประกอยด้วยเผ่ากะเหรี่ยง 2,670 หลังคาเรือน เผ่าม้ง 351 หลังคาเรือน เผ่าลีซอ 361 หลังคาเรือน เผ่ามูเซอ 453 หลังคาเรือน คู่สมรสชนกลุ่มน้อยซึ่งอยู่ร่วมกันฉันท์สามี ภรรยา ที่ภรรยามีอายุระหว่าง 15-44 ปี จำนวนทั้ง 4 กลุ่มรวมทั้งสิ้น 362 คน อัตราการเพิ่มของประชากรระหว่างเดือนตุลาคม 2540 - เดือนมกราคม 2544 ไม่เกินร้อยละ 12 (หน้า 3,34,42,45,68) |
|
| Economy |
ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมร้อยละ 87.3 รองลงมาคือ ค้าขาย ร้อยละ 4.7 แม่บ้านหรือพ่อบ้านร้อยละ 4.4 (หน้า 45) |
|
| Social Organization |
ส่วนใหญ่ครอบครัวมีขนาดปานกลาง (สมาชิก 6-8 คน) รองลงมาครอบครัวมีขนาดเล็ก (1-5 คน) และที่มีน้อยที่สุดคือ ครอบครัวใหญ่คือ (สมาชิกมากกว่า 8 คน) ส่วนใหญ่จะเห็นด้วยกับการมีครอบครัวขนาดเล็ก และมีบุตรเพียง 2-3 คน เพราะสภาพสังคม เศรษฐกิจปัจจุบันการเลี้ยงดูบุตรมากจะเป็นการเพิ่มค่าใช้จ่าย อายุแรกสมรสส่วนใหญ่ชนกลุ่มน้อยจะนิยมแต่งงานกับหญิงที่อายุยังน้อยและต่ำกว่า 20 ปี เพราะเชื่อว่าสามารถเริ่มต้นชีวิตของวัยผู้ใหญ่มีผลต่อการมีบุตรจำนวนมากยิ่งขึ้นและไม่นิยมแต่งงานกับหญิงสาวที่มีอายุมากกว่า 20 ปี เพราะมองว่าเป็นคนอายุมาก เพศหญิงจะให้ความเคารพ เชื่อฟังหัวหน้าครอบครัวของตนเป็นอย่างยิ่ง ทุกครอบครัวต้องมีบุตรเพศชายไว้สืบสกุล (หน้า 45-46,55,89) |
|
| Political Organization |
ผู้นำทางสังคมหรือผู้นำตามธรรมชาติของชนกลุ่มน้อย เช่น ผู้นำหมู่บ้าน หมอผี กลุ่มคนเหล่านี้มีลักษณะเป็นผู้นำที่ชนกลุ่มน้อยให้ความเคารพนับถือเป็นอย่างมาก ซึ่งหากกลุ่มคนเหล่านี้มีความรู้ และมีพฤติกรรมเปลี่ยนแปลงไปในทางที่เหมาะสมรวมทั้งเป็นสื่อกลางในการให้ความรู้แก่คนในหมู่บ้านของตนเองจะส่งผลให้ชนกลุ่มน้อยที่ให้ความเคารพนับถือเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมไปในทิศทางเดียวกัน (หน้า 103) |
|
| Belief System |
ส่วนใหญ่นับถือศาสนาพุทธ (ร้อยละ 76.0) และมีนับถือศาสนาคริสต์ร้อยละ 34.0 แต่ละชาติพันธุ์มีวิถีการดำรงชีวิตลักษณะวัฒนธรรม ประเพณีที่มีลักษณะเฉพาะของแต่ละเผ่าพันธุ์ และแตกต่างจากคนไทยทั่วไป (หน้า 45,63,80) |
|
| Education and Socialization |
ส่วนใหญ่ไม่ได้เรียนหนังสือ (ร้อยละ 63.8) รองลงมามีการศึกษาระดับประถมศึกษา (ร้อยละ 29.8) และที่มีการศึกษาระดับมัธยมศึกษาขึ้นไป (ร้อยละ 0.6) แต่ปัจจุบันนิยมส่งบุตรตัวเองเรียนหนังสือในระดับภาคบังคับและส่งเรียนหนังสือในระดับสูงกว่าภาคบังคับ (หน้า 45,55) |
|
| Health and Medicine |
ผู้ศึกษากล่าวถึงเรื่องการรักษาพยาบาล และความเชื่อเรื่องสุขภาพไว้ในงานศึกษาว่า สาเหตุหนึ่งที่ตนมีสุขภาพไม่ดีเนื่องมาจากยาคุมกำเนิด ซึ่งมีผลข้างเคียงทำให้ความรู้สึกทางเพศลดลงรวมถึงการทำหมันหญิงทำให้ความรู้สึกทางเพศสูงมากขึ้น ทำให้ทำงานหนักไม่ค่อยได้การทำหมันชายทำให้เพศชายไม่แข็งแรง ทำงานหนักๆ ไม่ได้และอารมณ์ทางเพศลดลง การฝังยาคุมกำเนิดทำให้สุขภาพไม่แข็งแรง และชนกลุ่มน้อยมีการใช้บริการวางแผนครอบครัวเป็นส่วนใหญ่ร้อยละ 66.6 ไม่ใช้บริการวางแผนครอบครัวร้อยละ 33.4 (หน้า 46,90) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
ผู้ศึกษามิได้กล่าวเน้นในเรื่องการเปลี่ยนแปลงวัฒนธรรม ประเพณี ความเชื่อไว้ในงานศึกษาอย่างชัดเจน ยกเว้นความเชื่อเรื่องการมีบุตรมากของชนกลุ่มน้อยเริ่มหมดไป เพราะสภาพสังคม เศรษฐกิจ เปลี่ยนแปลงไปซึ่งการมีบุตรมากจะเป็นการเพิ่มภาระให้กับครอบครัว (หน้า 65) |
|
| Map/Illustration |
1.ตาราง (42,45,47,49,52,56,63,66,68,74,76-84) 2.แผนภูมิ -เปรียบเทียบคู่สมรสชนกลุ่มน้อยที่ใช้บริการวางแผนครอบครัวกับเป้าหมาย (69) -เปรียบเทียบอัตราการเพิ่มของประชากรชนกลุ่มน้อยกับเป้าหมาย (71) 3.ภาคผนวก ก หนังสือขออนุญาตในการเก็บข้อมูล (109) ภาคผนวก ข แบบสอบถามคู่สมรสชนกลุ่มน้อย (111) ภาคผนวก ค แบบสอบถามเจ้าหน้าที่สาธารณสุข (116) |
|
|
ค้นหาแบบละเอียด
