| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ความรุนแรงเชิงชาติพันธุ์, ศาสนา, อิสลาม, ชุมชนชาติพันธุ์, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้, ประเทศไทย, ภาคใต้ของประเทศไทย, สตูล, ปัตตานี, นราธิวาส, ยะลา, สงขลา, เขตปาตานี |
| Author |
Kevin T. Conlon |
| Title |
Ethnic Violence in Southern Thailand: The Anomaly of Satun |
| Document Type |
วิทยานิพนธ์ |
Original Language of Text |
ภาษาอังกฤษ |
| Ethnic Identity |
มลายู ออแฆนายู มลายูมุสลิม ไทยมุสลิม,
|
Language and Linguistic Affiliations |
- |
Location of
Documents |
https://apps.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a562771.pdf |
Total Pages |
131 |
Year |
2555 |
| Source |
Conlon, Kevin T. “Ethnic Violence in Southern Thailand: The Anomaly of Satun” (2012) California: Naval Postgraduate School. 131. |
| Abstract |
งานวิจัยชิ้นนี้ใช้การวิเคราะห์เปรียบเทียบเชิงประวัติศาสตร์ เพื่อสำรวจสองภูมิภาคเฉพาะของประเทศไทยที่ประชากรส่วนใหญ่เป็นคนมุสลิม นั่นคือ บริเวณจังหวัดสตูลจนถึงชายฝั่งตะวันตกภาคใต้ของประเทศไทย และบริเวณจังหวัดยะลา จังหวัดนราธิวาสและจังหวัดสงขลา ซึ่งเป็นพรมแดนระหว่างรัฐกลันตันของมาเลเซียและอ่าวไทย
การก่อรูปของอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ในสตูลและปาตานีที่ผ่านมามีเส้นทางแตกต่างกัน และความแปรผันของพัฒนาการเส้นทางเหล่านี้ได้ผลิตผลลัพธ์เกี่ยวกับความรุนแรงระหว่างชุมชนและการก่อการร้ายที่แผ่ขยายออกไปอย่างรวดเร็ว สตูลไม่ปรากฏปัญหาความขัดแย้งทางชาติพันธุ์หรือทางศาสนาเมื่อเปรียบเทียบกับอีก 4จังหวัดที่ต้องเผชิญการขัดขืนต่อต้านรัฐในหลายครั้ง เหตุการณ์ความรุนแรงและการก่อการร้ายจำนวนมาก และความรู้สึกไม่มั่นคงและความกลัวที่อบอวลไปทั่ว
ผลลัพธ์ที่แตกต่างอย่างชัดเจนนี้ยังสะท้อนความเข้มข้นที่กลุ่มชาติพันธุ์อันหลากหลายในประเทศสามารถบูรณาการเข้าเป็นส่วนหนึ่งของรัฐไทยสมัยใหม่อย่างสันติอีกด้วย ในท้ายที่สุด การวิเคราะห์ความมีประสิทธิผลของรัฐบาลไทยในการจัดการกระบวนการบูรณาการบริเวณภูมิภาคทั้งสองจะให้มุมมองเกี่ยวกับธรรมาภิบาลที่ได้ผลดีสำหรับบริเวณไม่สงบในภาคใต้ของประเทศไทย รวมถึงศักยภาพในการแก้ไขปัญหาความขัดแย้งในอนาคต |
|
| Focus |
วิทยานิพนธ์นี้สำรวจการอธิบายความขัดแย้งที่ปรากฏค่อนข้างน้อยในจังหวัดสตูล โดยเปรียบเทียบกับงานวิจัยส่วนมากที่ศึกษาพื้นที่ควบคุมยากบริเวณจังหวัดชายแดนภาคใต้ และพยายามหาข้อสรุปบางประการจากคำถามที่ว่าทำไมจังหวัดสตูลที่มีคนมุสลิมเป็นประชากรส่วนใหญ่เช่นกันจึงมิได้เผชิญความขัดแย้งในระดับเดียวกัน การวิจัยนี้จะให้มุมมองที่ชัดเจนเกี่ยวกับธรรมชาติของความขัดแย้งในภาคใต้ของไทย ผ่านการศึกษาพื้นที่จังหวัดสตูลที่มีความขัดแย้งและเหตุการณ์ความรุนแรงน้อย |
|
| Ethnic Group in the Focus |
ชาวมาลายู-มุสลิม, ชาวมุสลิมเชื้อสายมลายู,ชาวซัมซัม,คนมุสลิมในจังหวัดสตูล และคนมุสลิมในจังหวัดปัตตานี ยะลา นราธิวาส และสงขลา
คนในจังหวัดสตูล เป็นที่รู้จักกันในชื่อ ชาวซัมซัม (the Sam Sams) เป็นที่รู้จักและได้รับการศึกษาตั้งแต่ต้นปีคริสต์ทศวรรษที่ 1800(น. 63) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
หนึ่งในกระบวนการกลืนกลายทางวัฒนธรรมโดยรัฐบาลไทยระหว่างปี 1921-1945 คือการสร้างมาตรฐานการใช้ภาษาไทยในประเทศ ในจังหวัดสตูล กระบวนการดังกล่าวถูกยอมรับได้ง่ายกว่าภาษาที่ใช้ของชาวซัมซัม ในปี 1821นักการทูตชาวสก็อต ระบุว่า ชาวซัมซัมมีเชื้อชาติสยาม ซึ่งได้รับศาสนาของโมฮัมเมดาน และพูดภาษาผสมกันระหว่างทั้งสองกลุ่มคน (น. 64)
ในปี 1900ลักษณะผสมผสานทางวัฒนธรรมของชาวซัมซัมถูกบันทึกโดยกรมพระยาดำรงราชานุภาพ (น. 64) ไว้ว่า พวกเขาใช้ภาษาถิ่นมลายู (Bahasa Ibunda) เป็นภาษาไทยถิ่นใต้อย่างเก่า ที่ประกอบด้วยคำมลายูที่หลากหลายอยู่ในภาษาดังกล่าว แม้ว่าจะรับเอาศาสนาอิสลามแต่คนกลุ่มนี้ยังคมรักษาปฏิบัติการทางสังคมวัฒนธรรมอย่างชาวสยาม รวมไปถึงรูปแบบทางภาษาศาสตร์บางประการ
ในเขตปาตานี มีการใช้ภาษาถิ่นยาวี (Jawi) มาหลายร้อยปีและเป็นรากฐานของปฏิบัติการทางวัฒนธรรม อย่างไรก็ตาม ภายหลังได้รับการประกาศว่าภาษาดังกล่าวไม่เป็นที่ยอมรับและขัดต่อปฏิบัติการทางภาษาที่เป็นมาตรฐานของพลเมืองไทย (น.77) ในสมัยของจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้มีการส่งเสริมให้ผู้คนยอมรับและเชิดชูการใช้ภาษาไทยอย่างเป็นทางการ (น.78) ส่งเสริมให้พลเมืองไทยชักชวนพลเมืองที่ไม่รู้ภาษาไทยหันมาศึกษาเล่าเรียนภาษาไทย และภาษาไทยถิ่นต่าง ๆ |
|
| Study Period (Data Collection) |
แม้ว่าจังหวัดสงขลาจะมีขนาดประชากรมุสลิมไม่มาก แต่ก็มีความเชื่อมโยงทางประวัติศาสตร์และการค้าร่วมกับจังหวัดสตูล นราธิวาส ปัตตานี และยะลา (น. 21)
ประวัติศาสตร์ตอนต้นของจังหวัดสตูลจนถึงปีคริสตศักราช 1200ระบุว่า ก่อนจังหวัดสตูลในปัจจุบันจะเคยเป็นส่วนหนึ่งของรัฐเกดะห์ของมาเลย์หรือจังหวัดสตูลของประเทศไทย บริเวณนี้เคยเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรฮินดูที่ก่อนตั้งโดยมหาราชา Derbar Raja of Gemeron ในช่วงก่อนปีคริสต์ศตวรรษที่ 7เป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรฮินดู-มลายูเกดะห์ สี่ศตวรรษต่อมา กษัตริย์ฮินดูที่รู้จักกันโดนชาวสยามพระนามว่า พระองค์มหาวงษ์ รับเอาศาสนาอิสลามเข้าไว้ในอาณาจักร ปกครองรัฐสุลต่านเกดะห์ทางเหนือของคาบสมุทรมลายู ตั้งแต่ปี 1136-1179ในขณะนั้นสตูลถูกอ้างถึงในชื่อ มัมบัง เซการา (Mambang Segara) หรือ มูคิน เซตูล (Mukin Setul) ในภาษามลายู (น.29)
ประวัติศาสตร์สมัยอาณาจักรอยุธยา ปี 1351-1767ระบุว่า ชุมชนมุสลิมเริ่มมีบทบาทในราชอาณาจักรสยามอันเนื่องมาจากศูนย์กลางค้าขายในภูมิภาค เช่น บริเวณชวา สุมาตรา มะละกา และชายฝั่งตะวันตกของไทย นั่นคือ สตูลและพม่า ขณะวัฒนธรรมที่หลากหลายได้ปรากฏในราชสำนักอยุธยา รวมทั้ง วัฒนธรรมของคนมุสลิมเชื่อสายอาหรับและเปอร์เซีย ส่วนชาวมุสลิมจากหัวเมืองมลายูมีความสัมพันธ์กับราชสำนักอยุธยาในการส่งเครื่องราชบรรณาการ บุหงามาศ หรือ ดอกไม้เงินดอกไม้ทอง แต่สำหรับหัวเมืองมลายูมองการส่งเครื่องราชบรรณาการดังกล่าวในฐานะสิ่งแทนความสัมพันธ์ฉันท์มิตร (น. 31)
ประวัติศาสตร์สมัยรัตนโกสินทร์และกรุงเทพฯ ปี 1767-1902ระบุว่า สยามได้เริ่มเครื่องมือทางการทูตและการทหารในการจัดการเขตแดนระหว่างพม่า กัมพูชา ลาวและการรุกรานของอำนาจจักรวรรดินิยมของอังกฤษและฝรั่งเศส (น. 31) ในปี 1813สตูลตกอยู่ภายใต้การปกครองของทางการสยามผ่านเมืองนครศรีธรรมราช ซึ่งช่วยให้เกิดการขยายการควบคุมดินแดนของสยามในขณะนั้น ในปี 1821สมัยรัชกาลที่ 3สยามใช้กำลังทหารเหนือดินแดนรัฐสุลต่านเกดะห์ ทำให้สุลต่านรัฐเกดะห์ต้องหลบหนีสู่เมืองปีนัง ยังส่งผลให้ประชาชน 3ใน 4ของรัฐสุลต่านเกดะห์หลบหนีเข้าสู่อาณาเขตของอังกฤษเพื่อความปลอดภัย ส่วนที่เหลือถูกควบคุมในฐานะเชลย ซึ่งสถานการณ์ในสตูลก็เป็นในลักษณะคล้ายคลึงกัน ทว่าชาวมุสลิมในจังหวัดสตูลส่วนหนึ่งยังคงอาศัยอยู่บริเวณเดิมโดยมิได้ถูกกวาดต้อน เหตุการณ์ดังกล่าวเกิดขึ้นก่อนช่วงสนธิสัญญาเบอร์นี่ของสยามและอังกฤษ (น. 32-33) จนกระทั่งเกิดการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการปกครองในสมัยรัชกาลที่ 5สตูลได้กล่าวมาเป็นส่วนหนึ่งของมณฑลสายบุรี (น. 34)
ประวัติศาสตร์ช่วงชาตินิยมและยุคสมัยใหม่ ปี 1902-ปัจจุบัน ระบุว่า รัฐบาลสยามเพิ่มขั้นตอนในการควบคุมเขตภาคใต้ หนึ่งในนั้นคือการรวมเขตปาตานีเข้าเป็นส่วนหนึ่งของสยาม และแบ่งการปกครองออกเป็น 3จังหวัด นั่นคือ ปัตตานี นราธิวาสและยะลา และแทนที่ผู้นำท้องถิ่นด้วยข้าราชการจากส่วนกลาง ผู้ซึ่งพูดเพียงภาษาไทยและขึ้นตรงต่อผู้นำรัฐบาลในเมืองหลวงเท่านั้น ต่อมาเมื่อปี 1909สยามและอังกฤษได้ทำสนธิสัญญาข้อตกลงระหว่างกัน ทำให้สยามได้ส่งมอบดินแดน ปะลิส เกดะห์ (ไทรบุรี) กลันตัน ตรังกานู แก่อังกฤษ แต่ได้การควบคุมเหนือดินแดนสตูลและเขตปาตานี (ปัตตานี นราธิวาส ยะลา และสงขลา) ต่อมามีการยกเลิกระบบมณฑลในปี 1933สตูลกลายมาเป็นส่วนหนึ่งของการปกครองจากศูนย์กลาง นั่นคือ จังหวัดสตูล มีเขตจังหวัดชัดเจน เช่นเดียวกับเขตปาตานีที่ได้รับการแบ่งแยกออกจากกัน และรัฐบาลในสมัยนั้นเริ่มใช้การรวมชาติผ่านนโยบาลรัฐนิยม (น. 36) อย่างไรก็ดี สตูลได้รักษาความสัมพันธ์อันดีกับกรุงเทพฯ ซึ่งแตกต่างจากจังหวัดในอดีตเขตปาตานี ชาวจังหวัดสตูลมองว่าการสถาปนาระบบการศึกษาในสตูลเป็นสัญญาณของความก้าวหน้าและการพัฒนา แม้จะได้รับการต่อต้านเล็กน้อยก่อนหน้านี้ในปี 1921 (น. 37) |
|
| History of the Group and Community |
สตูล ตั้งอยู่ทางตอนบนของคาบสมุทรมลายู บนชายฝั่งตะวันตกของไทย และเขตปาตานีตั้งอยู่บนคาบสมุทรมลายู มีอาณาบริเวณติดต่อกับรัฐกลันตันของประเทศมาเลเซีย |
|
| Demography |
ประชากรส่วนในจังหวัดสตูล นราธิวาส ปัตตานี และยะลา เป็นผู้นับถือศาสนาอิสลาม
ในงานวิจัยชิ้นนี้พื้นที่บริเวณ 4 จังหวัด นั่นคือ จังหวัดนราธิวาส ปัตตานี ยะลา และ (บางส่วนของ) จังหวัดสงขลา รวมเรียกว่า เขตปาตานี
การสำรวจข้อมูลสำมะโนครัวในปี 1960 พื้นที่จังหวัดดังกล่าวแสงให้เห็นว่า ประชากรมุสลิม ในจังหวัดสตูลมีจำนวนร้อยละ 83 จังหวัดนราธิวาสมีจำนวน ร้อยละ 78 จังหวัดปัตตานีมีจำนวนร้อยละ 78 จังหวัดยะลามีจำนวนร้อยละ 61 และจังหวัดสงขลาประมาณร้อยละ 19 (น. 21)
การสำรวจข้อมูลสำมะโนครัวในปี 2000 จังหวัดสตูลมีสัดส่วนคนมุสลิมลดลงเหลือร้อยละ 68 ส่วนจังหวัดอื่น ๆ มีจำนวนเพิ่มขึ้นเล็กน้อย จังหวัดนราธิวาสมีจำนวน ร้อยละ 82 จังหวัดปัตตานีมีจำนวนร้อยละ 81 จังหวัดยะลามีจำนวนร้อยละ 69 และจังหวัดสงขลาประมาณร้อยละ 23 (น.21)
ในเขตปาตานี มีความคล้ายคลึงด้านประชากร รวมถึงลักษณะทางศาสนา จังหวัดยะลา นราธิวาส และปัตตานี ประกอบประชากรมุสลิมเป็นส่วนใหญ่ที่มีลักษณะทางภาษาศาสตร์และสังคมคล้ายคลึงกับชาวมุสลิมเชื้อสายมลายูในรัฐกลันตันของประเทศมาเลเซีย (น. 43) |
|
| Social Organization |
รัฐบาลไทยได้ติดตั้งสถาบันทางสังคม การเมือง และสถาบันระดับชาติ เพื่อสร้างอัตลักษณ์ประจำชาติที่เป็นอันหนึ่งอันเดียวกันตลอดอาณาบริเวณตอนใต้ของประเทศ เฉกเช่นเดียวกับภูมิภาคอื่น ๆ ของประเทศ ด้วยการสร้างและใช้มาตรฐานความเป็น “ไทย” ผ่านภาษา ศาสนา และการศึกษา การกลืนกลายทางชาติพันธุ์เช่นนี้ก่อให้เกิดแนวโน้มนำไปสู่ความขัดแย้งและการต่อต้าน (น. 25) |
|
| Political Organization |
เมื่อปี 1909 เท่านั้นที่ จังหวัดที่มีประชากรมุสลิมเป็นส่วนใหญ่ (Muslim-majority provinces: MMP) ถูกรวมเข้ากับประเทศไทยอย่างถาวร บางชุมชนสามารถรับเอาการเปลี่ยนผ่าน (transformation) และกระบวนผสมผสานทางวัฒนธรรมเข้าไว้ได้ง่ายดายกว่าบางชุมชน (น. 25)
เนื่องด้วยเหตุการไม่สงบบริเวณคาบสมุทร จังหวัดสตูลถูกรวมเข้าไว้ในเขตปาตานีของกลุ่มอิสลามปกครองตนและอิสรภาพ ในฐานะชุมชนมุสลิม เชื้อสายมลายู ดังที่ปรากฏหลักฐานเอกสารหลายครั้ง แม้ว่าจังหวัดสตูลจะมิได้มีความสัมพันธ์เชิงการปกครองในอดีตกับอีก 4จังหวัดใกล้เคียงก็ตาม และกลุ่มผู้ก่อการไม่สงบยังพยายามติดตั้งตนเองในพื้นที่จังหวัดสตูลเพื่อรวมเอาประชากรมุสลิมในจังหวัดสตูลเข้าไว้ในการต่อต้านรัฐบาลไทย แต่ไม่สำเร็จและถูกรายงานกิจกรรมดังกล่าวกับทางการโดยพลเมืองในจังหวัดสตูล ทำให้เกิดการระงับและผลักดันกลุ่มกิจกรรมไม่สงบได้ทันท่วงที (น. 26)
ตั้งแต่ปี 2007 รัฐบาลไทยส่งปฏิบัติการทางทหารเพื่อพยายามควบคุมความรุนแรงในภาคใต้ แม้ว่าจำนวนเฉลี่ยของการโจมตีของกลุ่มต่อต้านจะลดลง ทว่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นในแต่ละครั้งนั้นทวีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น |
|
| Education and Socialization |
พระราชบัญญัติประถมศึกษา พ.ศ. 2464 (ค.ศ. 1921) บังคับให้เด็กนักเรียนต้องเรียนภาษาไทยเป็นระยะเวลา 4-5ปี ชาวมุสลิมมาเลย์จำนวนมากหวั่นเกรงต่อนโยบายนี้ที่บังคับใช้กับชุมชนท้องถิ่น ซึ่งทำให้การศึกษาดั้งเดิมด้วยภาษาและระบบการศึกษาที่ผูกพันธ์อยู่กับศาสนาอิสลามในท้องถิ่นค่อย ๆ ลดลงไป |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Google Map |
https://www.google.com/maps/place/%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%B9%E0%B8%A5/@6.8152253,99.1269355,9z/data=!3m1!4b1!4m5!3m4!1s0x304c4d78c0023685:0x60fe563213a0b3fb!8m2!3d6.6238158!4d100.0673744 |
|
| Map/Illustration |
แผนที่
- 5 จังหวัดชายแดนภาคใต้ของประเทศไทย (น. 23)
- เขตการบริหารระดับจังหวัดของประเทศไทย (น. 24)
ภาพ
- ธงรัฐปาตานี เริ่มใช้ช่วงศตวรรษที่ 18 (น. 55) |
|
| Text Analyst |
อุรินธา เฉลิมช่วง |
Date of Report |
06 มี.ค 2568 |
| TAG |
ความรุนแรงเชิงชาติพันธุ์, ศาสนา, อิสลาม, ชุมชนชาติพันธุ์, เอเชียตะวันออกเฉียงใต้, ประเทศไทย, ภาคใต้ของประเทศไทย, สตูล, ปัตตานี, นราธิวาส, ยะลา, สงขลา, เขตปาตานี, |
Translator |
- |
|
ค้นหาแบบละเอียด
