หนังสือเล่มนี้เป็นการศึกษาแนวคิดทางการเมืองของคนในหมู่บ้านเกาะ (นามสมมุติ) ตำบลหน้าท่า อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช ผ่านการลงพื้นที่ภาคสนาม สัมภาษณ์บุคคลต่าง ๆ ในพื้นที่ที่สะท้อนแนวคิดทางการเมืองผ่านมิติของสังคมวัฒนธรรม ไม่ว่าจะเป็นการให้ความสำคัญกับกลุ่มบุคคล อาทิ เครือญาติ พวกพ้องหรือการยกย่องครูซึ่งเป็นอาชีพที่มีเกียรติและสร้างความก้าวหน้าในชีวิตได้ การนับถือนักเลงไก่ชนที่มีลักษณะใจกว้าง ใจถึง ตลอดจนศิลปินพื้นบ้านที่แสดงออกแนวคิดทางการเมืองสู่ศิลปะพื้นบ้านต่าง ๆ ทั้งหมดนี้เป็นการหยั่งรากของแนวคิดทางการเมืองของคนใต้ที่แตกต่างจากพื้นที่อื่น ๆ ของประเทศ ซึ่งล้วนแสดงออกถึงความเป็นพวกพ้องว่าเป็นสิ่งสำคัญและมีอิทธิพลต่อแนวคิดทางการเมืองมาโดยตลอด และได้แสดงออกต่อการเมืองในระดับชาติที่ศรัทธาต่อพรรคประชาธิปปัตย์ ตั้งแต่ครั้งนายชวน หลีกภัย เป็นนายกรัฐมนตรี ตลอดจนการที่คนภาคใต้สนับสนุนแนวคิดของกลุ่มพันธมิตรในช่วงแรก แม้ว่าชนชั้นหรือฐานะทางสังคมของคนในภาคใต้จะเหมือนกับคนในภาคเหนือหรือภาคอีสานที่ได้รับประโยชน์จากนโยบายประชานิยม แต่ต่างแสดงออกเกี่ยวกับแนวคิด ความเชื่อมั่นทางการเมืองที่แตกต่างจากภูมิภาคอื่นในประเทศ

หนังสือเล่มนี้ต้องการนำเสนอมุมมองของคนใต้ ในหมู่บ้านเกาะ (หมู่บ้านกรณีศึกษาสมมติ ผู้ศึกษาต้องใช้นามสมมติเพื่อไม่ให้กระทบความสัมพันธ์ หรือความมั่นคงต่อผู้ให้สัมภาษณ์กับการศึกษาในครั้งนี้) จังหวัดนครศรีธรรมราช ผ่านการสะท้อนด้านสังคมและวัฒนธรรมที่หล่อหลอมแนวคิด และวิถีปฏิบัติของคนในพื้นที่ต่อเรื่องการเมืองการปกครองทั้งในระดับท้องถิ่น ไปจนถึงการเมืองระดับชาติที่มีความแตกต่างจากความแนวคิดทางการเมืองของคนในพื้นที่ภาคอื่น ๆ ของประเทศไทย

ผู้เขียนชี้ให้เห็นถึงการดำเนินชีวิต และภูมิหลังของคนในภาคใต้ว่าเป็นพื้นที่ที่เข้าสู่ระบบทางเศรษฐกิจก่อนที่รัฐจะเข้ามาจัดการพื้นที่ จึงทำให้แนวคิดทางการเมืองของคนในภาคใต้ แตกต่างจากคนในพื้นที่อื่น ๆ ของประเทศไทยที่ต้องรอความช่วยเหลือผ่านนโยบายจากพรรคการเมืองพรรคต่าง ๆ ตลอดจนผู้เขียนได้ทบทวนมิติทางสังคมวัฒนธรรมของคนใต้ที่ได้รับอิทธิพลทางการเมืองอย่างฝังรากลึกผ่านการสัมภาษณ์บุคคลต่าง ๆ ที่สะท้อนความคิด ความเชื่อ ความรู้สึกต่อตัวบุคคลทางการเมือง ทั้งในระดับท้องถิ่น จนถึงการเมืองระดับชาติ 

พ.ศ. 2554-2555

ไม่มี

หมู่บ้านกรณีศึกษาสมมติ (บ้านเกาะ) ตั้งอยู่ที่ตำบลหน้าท่า อำเภอหัวไทร จังหวัดนครศรีธรรมราช มีพื้นที่รวมราว 2,668.75 ไร่ หรือมีพื้นที่ราว 4.27 กิโลเมตร ชาวบ้านส่วนใหญ่นิยมตั้งถิ่นฐานบริเวณฝั่งตะวันออกที่ติดกับอ่าวไทย มากกว่าการตั้งถิ่นฐานทางตะวันตก ที่มีคลองหัวไทรเป็นขอบเขต ทั้งนี้ ประชากรที่อาศัยในพื้นที่ปัจจุบัน เป็นคนดั้งเดิม และย้ายมาจากจังหวัดสงขลา และบริเวณใกล้เคียง

พ.ศ. 2554 ชาวบ้านหมู่บ้านเกาะมีประชากร 1,340 คน 368 ครัวเรือน เป็นชาย 651 คน และหญิง 689 คน

ชาวบ้านเกาะมีรายได้ต่อปีราว 131,645.54 บาท ต่อครัวเรือน โดยในอดีตชาวบ้านมีการเพาะปลุกข้าวบริเวณทุ่งระโนด (ติดกับพื้นที่อำเภอหัวไทร) ทำน้ำตาลโตนด และต้มเหล้าจากน้ำตาล ช่วงพ.ศ. 2520 มีการบุกเบิกทางการประมง จึงเริ่มมีการขยายตัวของเศรษฐกิจประมงมากขึ้น จนเมื่อพ.ศ. 2530 มีการเลี้ยงกุ้งกุลาดำซึ่งสร้างปัญหาอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็นราคาต้นทุนสูง ราคาขายตกต่ำ และโรคในกุ้ง ปัจจุบันระบบเศรษฐกิจจึงเป็นการประมงทะเล และระบบแพ โดยทั้งหมู่บ้านมีเรือประมง 90 ลำ และมีชาวบ้านทำประมงราว 200-250 คน อย่างไรก็ตาม การทำประมงดังกล่าวก่อให้เกิดรายได้ไม่เพียงพอตลอดทั้งปี เนื่องจากมีช่วงมรสุมระหว่างเดือนตุลาคม ถึงมกราคมที่สามารถออกเดินเรือได้เพียงเดือนละ 1 สัปดาห์ ชาวประมงจึงต้องหารายได้อื่นเสริม เช่น การปลดซากสัตว์น้ำจากอวน การแยกขยะออกจากอวนหรือการรับจ้างทั่วไป อย่างการคัดกุ้งที่สร้างรายได้ได้มาก มักเป็นงานของผู้หญิง และต้องทำงานเป็นทีม ส่วนงานของผู้ชายจะแบ่งงานเป็นทีมจับ และทีมท่อ คือการสูบน้ำ นอกจากนี้ยังมีการเลี้ยงกุ้งขาว ที่ใช้ต้นทุนสูงกว่าการเลี้ยงกุ้งกุลาดำจึงไม่นิยมมาก แต่มีปัญหาด้านโรคในกุ้งน้อยกว่ากุ้งกุลาดำมาก

สำหรับอาชีพอื่นๆ ภายในหมู่บ้านเกาะ ได้แก่ อาชีพรับราชการ ค้าขาย ธุรกิจส่วนตัว รัฐวิสาหกิจ และการทำประมงน้ำกร่อย 

ลักษณะสังคมที่ปรากฎในหนังสือเล่มนี้เป็นการเชื่อมโยงแนวคิดทางการเมืองในมิติทางสังคมวัฒนธรรมของชาวหมู่บ้านเกาะกับบุคคลต่าง ๆ ในสังคมในพื้นที่นั้น โดยไม่สามารถแยกกันได้ ประกอบด้วย

1) ความเป็นเครือญาติ อันเป็นสิ่งที่ยึดเหนี่ยวของคนในพื้นที่ โดยเป็นทั้งทุนทางสังคม และเป็นผู้สนับสนุนในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะด้านการเมืองที่ไว้ใจคนที่เป็นพวกพ้อง หรือเครือญาติมากกว่าสิ่งอื่น
2) ครู อาชีพภายใต้อุดมคติของการได้เป็นเจ้าคนนายคน และเป็นอาชีพที่มีเกียรติซึ่งมักจะได้รับตำแหน่งสำคัญในหมู่บ้านอยู่เสมอ
3) นักเลงไก่ชน ถือเป็นกลุ่มคนที่ช่วยแก้ไขปัญหาและความเดือดร้อนให้กับคนในพื้นที่ได้ดีกว่าการแก้ไขของภาครัฐ ถือว่าเป็นที่พึ่งพิงหนึ่งของบุคคลในพื้นที่ภาคใต้คนเหล่านี้มีลักษณะเป็นคนใจกว้าง และใจถึง
4) ศิลปินพื้นบ้าน ที่แสดงอออกความคิดทางการเมืองสู้ศิลปะพื้นบ้านต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นการวิพากษ์วิจารณ์ การเสียดสีล้อเลียนต่าง ๆ ในการแสดงหนังตะลุง หรือมโนราห์

การปกครองในระดับท้องถิ่น ถึงการเมืองระดับชาติของชาวหมู่บ้านเกาะประกอบด้วยปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมที่หล่อหลอมแนวคิดด้านการเมืองอย่างแน่นแฟ้น ทั้งในระดับเครือญาติ หรือตำแหน่งต่าง ๆ ทางสังคมที่เป็นที่นับหน้าถือตา ที่ล้วนสะท้อนให้เห็นว่า แนวคิดทางการเมืองเป็นการยึดถือและเชื่อใจพวกพ้องหรือตัวบุคคลนั้นๆเป็นหลัก ไม่ได้ขึ้นอยู่กับผลงานหรือผลลัพท์ที่จะเกิดขึ้นทางการเมือง เนื่องจากคนในภาคใต้ไม่ได้มีความคาดหวังที่จะให้รัฐเข้ามาพัฒนาสิ่งใด ๆ เหมือนกับคนในภาคอื่น ๆ ของประเทศ

ในการศึกษาครั้งนี้ผู้วิจัยได้นำเสนอทัศนคติทางการเมือง ของชาวหมู่บ้านเกาะผ่านเหตุการณ์ทางการเมืองที่เกิดขึ้นใน 2 ระดับ ดังนี้
1) การเลือกตั้งท้องถิ่นในระดับผู้ใหญ่บ้านจากกรณีศึกษาที่เกิดขึ้นระหว่างที่ผู้เขียนได้ลงพื้นที่ พบว่า การเลือกตั้งในครั้งนี้เป็นการลงสมัครจากตระกูลที่เป็นที่รู้จักของท้องถิ่น ต่างกันแค่เพียงภูมิหลังที่บุคคลหนึ่งมีประวัติในการเป็นผู้ใหญ่บ้านคนเก่า และเป็นผู้สนับสนุนโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้าถ่านหิน และอีกคนหนึ่งที่เป็นมือใหม่ และเป็นผู้คัดค้านโครงการดังกล่าว แม้ว่าทั้งคู่มาจากตระกูลเดียวกันแต่ต่างกันในระดับรุ่นอาและหลาน ประกอบกับเสียงของชาวบ้านที่ส่วนใหญ่ไม่เห็นด้วยกับโครงการก่อสร้างโรงไฟฟ้า ก็ไม่สามารถทำให้ผู้นำที่มีแนวคิดเช่นเดียวกันชนะการเลือกตั้งได้ เนื่องจากเกมการเมืองที่เล่นผ่านการใช้เครือข่ายหัวคะแนน(เครือญาติ) การวางแผนเข้าถึงพื้นที่ก่อนการเลือกตั้ง ก็ไม่อาจเปลี่ยนความคิดของคนในพื้นที่ที่แม้ว่าจะได้ผู้นำที่มีแนวคิดต่างจากตน แต่มีความเชื่อใจในตัวบุคคลดังกล่าวมากกว่าความถูกต้องก็ตาม

2) การเมืองระดับชาติ นับแต่นายชวน หลีกภัย เป็นนายกรัฐมนตรี คนภาคใต้ได้เกิดความศรัทธาในพรรคประชาธิปัตย์อย่างที่ไม่เคยมีมาก่อน ไม่ว่าลงในสนามการเลือกตั้งในภาคใต้ ต่างได้รับการลงคะแนนอย่างเอกฉันท์ เนื่องจากนายชวน หลีกภัย ได้ชื่อว่าเป็นผู้นำที่ใจซื่อ มือสะอาด เป็นตัวแทนของความสุจริต มีศีลธรรม มีโวหารที่ดี อีกทั้งภาพลักษณ์ของพรรคยังแสดงถึงความจงรักภักดีต่อสถาบันกษัตริย์ อันเป็นธรรมเนียมที่คนใต้ชื่นชอบ จึงทำให้คนใต้ยึดติดกับพรรคประชาธิปัตย์ แม้จะเกิดความขัดแย้งทางเมืองครั้งใหญ่ คนใต้ได้สนับสนุนกลุ่มพันธมิตรในช่วงแรกที่ต้องการขับไล่พ.ต.ท.ทักษิณ ชินวัตร ออกจากตำแหน่ง ในสมัยนั้น แต่ต่อมากลุ่มพันธมิตรได้แปรเปลี่ยนแนวคิด และวิธีปฏิบัติจึงเกิดการแบ่งพวกออกเป็น 2 ฝ่าย

ยึดถือแนวปฏิบัติในการรวมญาติ ช่วงเทศกาลสารทเดือนสิบ และเทศกาลสงกรานต์ จนมีคำเรียกว่า สาวย่านนับโยด (สาวญาตินับโยด) ที่เป็นการสืบสาวสายโลหิตร่วมกัน 

แผนที่
- ที่ตั้งและลักษณะทางภูมิศาสตร์บ้านเกาะ น.10

ตาราง

แผนภูมิ