บทความนี้ผู้เขียนสนใจอัตลักษณ์ไทลื้อในสุ่มน้ำโขงตอนบนโดยศึกษาจากปั๊บสา  ผู้เขียนวิเคราะห์ข้อความที่แสดงความรู้สึกของผู้บันทึก(colophon)ในปั๊บสาไทลื้อที่คัดลอกหรือเรียบเรียงขึ้นใหม่เมื่อเร็วๆนี้ โดยเฉพาะคำบันทึกของหนังสือที่เป็นประวัติศาสตร์ เรื่องเล่า(folktale)และธรรมเนียมประเพณีท้องถิ่น ผู้เขียนเห็นว่าคำบันทึกเหล่านี้แสดงให้เห็นว่า ผู้บันทึกไทลื้อจำนวนมากมองว่ากิจกรรมของพวกเขาเป็นการถ่ายทอดความรู้ดั้งเดิมแก่คนรุ่นต่อๆไป ปัจจุบันการรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมและการอ่านเขียนตัวอักษรไทลื้อดั้งเดิม และวัฒนธรรมการบันทึกอักษรในกระดาษสาเป็นองค์ประกอบสำคัญในการกำหนด/นิยามและปกป้องอัตลักษณ์ชาติพันธุ์ของคนในสิบสองปันนา (น.45)

สนใจอัตลักษณ์ไทลื้อในลุ่มน้ำโขงตอนบนโดยวิเคราะห์จากปั๊บสา

  ไม่ชัดเจน 

ไทลื้อ ในเขตปกครองตนเองสิบสองปันนา ซึ่งอยู่ในยูนนานตอนใต้ของประเทศจีน 

สำรวจเก็บข้อมูลภาคสนามระหว่าง ค.ศ.2002 และ ค.ศ.2013 (น. 20) 

          ในเขตปกครองตนเองของสิบสองปันนามีคนไทลื้อประมาณ 350,000 คน ซึ่งเกือบหนึ่งในสามของประชากรทั้งหมดของเขตปกครอง ในรัฐฉานของพม่ามีคนไทลื้อประมาณ 200,000 คน ในลาวทางตอนเหนือมีประชากรที่เป็นไทลื้อน้อยกว่า 150,000 คน ส่วนในประเทศไทยไม่ทราบจำนวนที่แน่ชัด ทั้งนี้คาดกันว่ามีประมาณ 100,000 คน ซึ่งจำนวนดังกล่าวนี้เป็นชุมชนที่ยังแสดงและรักษาภาษาและวัฒนธรรมของบรรพบุรุษอยู่(น.11)  

          การค้าขายแลกเปลี่ยน ผู้เขียนกล่าวว่า การแลกเปลี่ยนซื้อขายสินค้าได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วในช่วงทศวรรษสุดท้าย มีการแลกเปลี่ยนสินค้าระหว่างเมืองลา เมืองพงในสิบสองปันนากับเมืองลอง เมืองสิงในประเทศลาว (น.18)

          ความสัมพันธ์กับรัฐ  หลังการสิ้นสุดราชวงศ์ชิงและการก่อตั้งสาธารณรัฐจีน(the Republic of China) จีนก็เข้ามามีอิทธิพลในสิบสองปันนาเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ เจ้าหน้าที่จีนถูกส่งเข้ามาทำงานและดูแลเจ้าหน้าที่ไทลื้อที่เจ้าฟ้าเชียงรุ่งแต่งตั้ง   ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ปี ค.ศ.1942 รัฐบาลจีนภายใต้การนำของเจียงไคเช็ค เห็นว่าสิบสองปันนามีความสำคัญทางยุทธศาสตร์ เนื่องจากเป็นพื้นที่แนวหน้าติดชายแดนรัฐฉานที่อยู่ภายใต้การควบคุมของกองทัพญี่ปุ่น กองกำลังก๊กมินตั๋งจึงได้เข้ามาตั้งค่ายในสิบสองปันนาเกือบทุกเมือง ทำให้คนท้องถิ่นลำบากยากเข็ญมาก(น.15) รัฐไทลื้อที่ตั้งมานาน 800 ปีก็สิ้นสุดลง เมื่อเจ้าม่อมคำลือ กษัตริย์องค์สุดท้ายของสิบสองปันนาซึ่งขึ้นครองราชย์ปี ค.ศ.1944 ทรงสละการครองราชย์  (น.16)

          ผลกระทบของการเมืองการปกครองของจีนต่อวัดและพระ  ในช่วงปฏิวัติวัฒนธรรม พวกเรดการ์ดได้ทำลายวัดและสถูปเจดีย์จำนวนมาก พระและเณรหลายพันคนถูกบังคับให้สึก  ช่วงทศวรรษ 1950 ในสิบสองปันนา มีวัด 574 แห่ง พระและเณรเกือบ 6,500 รูป ในปี ค.ศ.1966 มีวัด 556 แห่ง พระและเณร 4,090 รูป สิบห้าปีต่อมา เมื่อรัฐบาลจีนอนุญาตให้บูรณะซ่อมแซมวัดและสถูปเจดีย์ ปรากฏว่ามีวัดเพียง 145 แห่ง และเณร 600 คนเท่านั้น ส่วนพระมีน้อยมาก ในช่วงทศวรรษ 1980 สิบสองปันนาได้รื้อฟื้นวัฒนธรรม ขึ้นใหม่ ในปี ค.ศ.1988 มีวัดประจำหมู่บ้าน 474 แห่ง พระ 642 รูป และเณร 4,980 รูป  ครั้นถึงปี ค.ศ.2000 มีวัดเพิ่มขึ้นเป็น 560 แห่ง และมีพระกับเณรมากกว่า 7,000 รูป ทั้งนี้ในปลายทศวรรษ 1990 และต้นทศวรรษ 2000 ครอบครัวไทลื้อส่วนมากยังคงต้องการให้ลูกชายบวชอยู่เพื่อเรียนอักษรไทลื้อแบบเดิม ในปี ค.ศ. 2000 มีผู้บวชเณรประมาณ 50% ของประชากรชายอายุ 8-20 ปี  จากการเก็บข้อมูลภาคสนามในปี ค.ศ.2012 และ ค.ศ. 2013 ผู้เขียนพบว่ามีเณรเพียง 2-3 คนที่อยากบวชเป็นพระและอยู่ในวัดเป็นเวลานาน  ขณะที่วัดตามชายแดนเมืองลอง เมืองพงและแม้แต่ในเชียงรุ่ง พระจำนวนมากเป็นพระไทลื้อจากพม่า เช่น เมืองยาง เมืองลวย และพะยากในเชียงตุง หรือมาจากตะวันตกเฉียงเหนือของลาว บางวัดเจ้าอาวาสก็ไม่ใช่ไทท้องถิ่น แต่รัฐบาลท้องถิ่นนิมนต์มาเพื่อดูแลเณรที่มาจากหมู่บ้านใกล้เคียง ทั้งนี้พระจากนอกประเทศจีนจะต้องขออนุญาตจากสำนักงานจัดการความสัมพันธ์ทางศาสนาของชนชาติก่อน ไม่ว่ารัฐบาลท้องถิ่นเป็นฝ่ายนิมนต์มาหรือไม่ก็ตาม(น.16-17)