วิถีชีวิตของชุมชนบ้านท่าอิฐ มีปัจจัยหลายประการที่ช่วยส่งเสริมให้เกิดการสมรสในเครือญาติขึ้น ตั้งแต่สภาพภูมิประเทศที่อยู่อย่างอิสระ เป็นชุมชนมุสลิมในเขตเมืองหลวงและปริมณฑลซึ่งไม่ได้มีประชากรมากดังเช่นทางกลุ่มจังหวัดชายแดนภาคใต้ จึงไม่มีคู่สมรสให้เลือกมากนักนอกจากคนในชุมชนเอง อีกทั้งวัฒนธรรมอิสลามยังช่วยส่งเสริมให้ปลีกตัวออกจากสังคมรอบข้าง และให้แต่งงานกันเองในหมู่มุสลิมด้วนกัน และเมื่อชายมีภรรยาไดัถึง 4 คน จึงก่อให้เกิดครอบครัวขยายสืบทอดเชื้อสายกันออกไป เมื่อสมาชิกเพิ่มมากขึ้นต่างก็แยกย้ายไปมีครอบครัวของตน และเมื่อการสมรสเป็นไปในลักษณะสุ่มโอกาสที่สมาชิกบางคนจะสมรสกันเองโดยมีบรรพบุรุษร่วมกันจึงเกิดขึ้นได้ ดังนั้นจึงกล่าวได้ว่าชุมชนไทยมุสลิมบ้านท่าอิฐยังคงธำรงชาติพันธุ์ของตนเองไว้ได้อย่างเคร่งครัด ทั้งเรื่องศาสนา ความเชื่อ วัฒนธรรม ตลอดจนการดำเนินชีวิตทุกอย่างให้ดำรงอยู่ท่ามกลางสังคมเมืองได้เป็นอย่างดี อาจเกิดการเปลี่ยนแปลงบ้างในบางส่วนแต่ก็เป็นเพียงส่วนน้อย และจากปัจจัยเหล่านี้เองจึงส่งผลให้เกิดการสมรสภายในหมู่เครือญาติและวงค์วานเดียวกันขึ้น และมีแนวโน้มที่จะเกิดมากขึ้นต่อไปในอนาคต (หน้า 116,165-167)

ศึกษาวัฒนธรรมชุมชนบ้านท่าอิฐ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี เช่น สภาพแวดล้อมทางภูมิศาสตร์ ความเชื่อทางศาสนา วัฒนธรรม เศรษฐกิจ แบบแผนเรื่องการสมรสและการเปลี่ยนแปลงถิ่นที่อยู่ (หน้า 1-5)

ไม่มี

ไทย-มุสลิม จำนวน 10 หมู่บ้าน ของหมู่ที่ 7 ตำบลท่าอิฐ อำเภอปากเกร็ด จังหวัดนนทบุรี (หน้า 27)

ภาษามลายูและภาษาไทย (หน้า 28)

เดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ.2534 ถึงเดือนพฤษภาคม 2535 (หน้า 5)

ชุมชนบ้านท่าอิฐมีอายุไม่ต่ำกว่า 271 ปี บรรพบุรุษของชาวชุมชนเป็นมุสลิมมีการอพยพมาตั้งถิ่นฐานในบริเวณนี้หลายครั้งหลายคราด้วยกัน เมื่อราว พ.ศ. 2264 ในรัชกาลสมเด็จพระเจ้าท้ายสระ ทรงโปรดให้เกณฑ์ไพล่พลจากเมืองปักษ์ใต้ คือ ปัตตานีและไทรบุรีมาขุดคลองลัดบริเวณเกาะเกร็ดขึ้น เนื่องจากเส้นทางจากพระนครศรีอยุธยามายังธนบุรีเป็นระยะทางที่อ้อมและเสียเวลามาก จึงนับเป็นการเริ่มต้นของการตั้งถิ่นฐานของมุสลิมบ้านท่าอิฐนี้ ต่อมาสมัยต้นรัตนโกสินทร์ ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก ได้ทำสงครามปราบกบฎเมืองปัตตานีจนได้รับชัยชนะ ทำการกวาดต้อนเชลยและไพร่พลมาเป็นจำนวนมาก พระราชทานที่ดินทำกินให้บริเวณชานเมืองพระนคร เช่น สี่แยกบ้านแขก จังหวัดธนบุรี , ทุ่งครุ อำเภอพระประแดง , ท่าอิฐ จังหวัดนนทบุรี ฯลฯ หลังจากนั้นยังมีการอพยพคนจากเมืองปักษ์ใต้มายังบ้านท่าอิฐเพื่อหาที่ทำกินใหม่ เนื่องจากเกิดวิกฤตข้าวยากหมากแพงขึ้น (หน้า 22-24, 27-29)

ชุมชนบ้านท่าอิฐมักสร้างบ้านเรือนกระจัดกระจายอยู่ห่าง ๆ กัน หนาแน่นมากที่สุดบริเวณริมแม่น้ำ ลักษณะผังหมู่บ้านเรียงกันเป็นวงกลมจากหมู่ 1 ถึง หมู่ 10 บริเวณหมู่ 5 และหมู่ 6 ก็มีบ้านเรือนตั้งอยู่อย่างหนาแน่นเช่นกันเพราะอยู่ใกล้มัสยิด ส่วนใหญ่นิยมสร้างบ้านโดยใช้ไม้เป็นหลัก มีทั้ง 2 ชั้นและชั้นเดียว นิยมยกพื้นสูงโดยเฉพาะที่อยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยาเพราะน้ำท่วมถึงอยู่ตลอดทุกปี บ้านเรือนโดยทั่วไปมีลักษณะเป็นเรือนไทยที่ทรุดโทรมเพราะสร้างมาเป็นเวลาหลายชั่วอายุคน (หน้า 29-32)

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2436 เป็นต้นมา บ้านท่าอิฐมีจำนวนคู่สมรส 251 คู่ จากจำนวนประชากรทั้งหมดในชุมชน 713 คน โดยแบ่งเป็น ชาย 402 คน และหญิง 311 คน (หน้า 117)

ระบบเศรษฐกิจของอิสลามนั้นมีความสัมพันธ์กับความเชื่อ คือเป็นไปตามทางสายกลางระหว่างระบอบสังคมนิยมกับระบอบทุนนิยม กล่าวคือมุสลิมทำงานหาเงินเพื่อเลี้ยงชีพตนเอง แต่ก็จะแบ่งปันทรัพย์สินคืนสู่ส่วนรวมในรูปของการบริจาคซะกาต ดำเนินชีวิตโดยเน้นหลักประหยัดแต่ก็ไม่ตระหนี่ถี่เหนียว จึงเกิดช่องว่างระหว่างฐานะน้อย เพราะเชื่อในวันพิพากษาจึงไม่คิดสะสมทรัพย์ อาชีพของคนในชุมชนท่าอิฐมีอยู่หลากหลาย เช่น เป็นลูกจ้างในโรงงานอุตสาหกรรม ส่วนหนึ่งรับราชการและรัฐวิสาหกิจแต่มีเพียงส่วนน้อย อาชีพของคนส่วนใหญ่ คือ ทำสวนและโรงฆ่าสัตว์ ชาวสวนนั้นเปลี่ยนจากปลูกข้าวมาเป็นทำสวนหมากและผลไม้ เช่น เงาะ ทุเรียน ส้มโอ ตลอดจนผักสวนครัวและพืชล้มลุกต่าง ๆ ส่วนโรงฆ่าสัตว์นั้นมีมากที่บ้านหมู่ 5 และหมู่ 6 ฆ่าและแล่เนื้อเพื่อขายในชุมชนและส่งไปขายนอกชุมชน เป็นอุตสาหกรรมในครัวเรือนที่สร้างรายได้ให้กับเจ้าของเป็นจำนวนมาก แต่อย่างไรก็ตาม โดยรวมแล้วคนในชุมชนส่วนใหญ่มีฐานะยากจน ทั้งในเรื่องของรายได้ การถือครองที่ดิน และอาชีพ ฯลฯ (หน้า 36,44-47)

ชุมชนบ้านท่าอิฐมีศาสนาอิสลามเป็นโครงสร้างหลักในการดำเนินชีวิต ในส่วนของครอบครัวนั้นมีลักษณะเป็นครอบครัวร่วมหรือครอบครัวขยาย คือในครัวเรือนหนึ่งจะมีสมาชิกจำนวนมากและหลายรุ่นบรรพบุรุษ บางครอบครัวอาจแยกออกไปปลูกบ้านเองแต่ก็ยังอยู่ในบริเวณเดียวกัน เพื่ออยู่ใกล้ชิดกันและช่วยเหลือพึ่งพาอาศัยกันต่อไป บางครอบครัวมีลักษณะเช่นนี้เนื่องจากการที่ชายมุสลิมสามารถมีภรรยาได้ถึง 4 คน จึงทำให้ครอบครัวขยายออกไปและความเกี่ยวดองเป็นญาติกันในชุมชนก็ขยายออกไปมากขึ้นด้วย เมื่อมีการแต่งงาน ส่วนใหญ่ฝ่ายหญิงจะย้ายเข้ามาอยู่กับฝ่ายชาย และหากชาย-หญิงจะแต่งงานกับบุคคลที่มิได้นับถือศาสนาอิสลามก็จะต้องให้เปลี่ยนศาสนาเสียก่อนจึงจะนำเข้ามาอยู่ในครอบครัวได้ ในระบบครอบครัวแล้วอำนาจการตัดสินใจจะอยู่ที่พี่คนโต ไม่ว่าจะเป็นหญิงหรือชายก็ตามและลดหลั่นอำนาจกันลงมาตามลำดับ ดังนั้นพี่สะใภ้ พี่เขย หรือญาติพี่น้องที่มิได้สืบสายเลือด แต่มาจากการเกี่ยวดองโดยการแต่งงานจะไม่มีบทบาทเลยในครอบครัวเพราะยังถือว่าเป็นคนนอก ส่วนการแบ่งมรดกนั้น ลูกชาย-หญิงมีสิทธิ์ได้รับเท่ากันทุกคนถ้าตกลงกันได้ หากตกลงกันไม่ได้ต้องแบ่งตามหลักศาสนา คือ หญิงได้หนึ่งส่วน ชายได้สองส่วน โดยให้ผู้มีความรู้ทางศาสนาจัดการให้ เช่น โต๊ะอิหม่าม (หน้า 47-55)

ตำบลท่าอิฐแบ่งออกเป็น 10 หมู่บ้าน ได้แก่ คลองนาป่า, คลองบางบัวทอง, คลองขวาง, คลองบางบัวทอง, เตาอิฐ, สุเหร่ามัสยิด, ท่าอิฐ, พัวเตย, วัดแดง, สุเหร่ามัสยิด ซึ่งถือเป็นการปกครองส่วนท้องถิ่นที่รัฐจัดตั้งให้ชุมชนปกครองกันเอง เช่น เป็นกรรมการพัฒนาหมู่บ้าน กรรมการพัฒนาตำบล สมาชิกสภาตำบล เป็นต้น ที่บ้านท่าอิฐนี้ผู้นำจะเกิดมาจากความอาวุโส ระบบความเชื่อและจารีตประเพณี อันได้แก่ โต๊ะอิหม่าม, กี, ครูฟาร์ เป็นต้น การสืบทอดอำนาจภายในชุมชนมักสืบทอดทางสายโลหิต คือเมื่อพ่อเป็นโต๊ะอิหม่าม ลูกชายก็จะได้รับตำแหน่งต่อไป ทั้งนี้ เนื่องจากลูกชายของโต๊ะอิหม่ามก็จะได้รับการถ่ายทอดความรู้ในเรื่องต่าง ๆ มาแล้ว มีความรู้ดีกว่าสมาชิกทั่วไปในชุมชน และสถานที่สำคัญของการปกครองของชุมชน คือ มัสยิด เพราะมัสยิดถือเป็นศูนย์กลางของการปกครองตามแบบแผนวัฒนธรรมของมุสลิม (หน้า 33, 35-36)

ชาวชุมชนบ้านท่าอิฐนับถือศาสนาอิสลาม ซึ่งนับเป็นทุกสิ่งในชีวิตของผู้นับถือ คืออยู่ในทุกพฤติกรรมของการดำรงชีวิตของทุกคน เชื่อว่าทุกคนสามารถติดต่อกับองค์อัลลอฮได้โดยตรงจากการปฏิบัติตามคำสั่งสอนของท่าน ในชุมชนมีสุเหร่าและมัสยิดไว้สำหรับประกอบพิธีกรรม อิสลามห้ามในเรื่องของความสัมพันธ์ที่ปราศจากการแต่งงานเพื่อหลีกเลี่ยงความไม่รับผิดชอบที่จะตามมาคือลูก ห้ามการทำแท้ง และการคุมกำเนิด สิ่งที่ถือเป็นกรอบให้คนปฏิบัติร่วมกัน คือ หลักปฏิบัติ 5 และหลักศรัทธา 6 ซึ่งถือเป็นสิ่งสำคัญที่มุสลิมต้องปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัด อันได้แก่ หลักศรัทธา 6 คือ 1. ศรัทธาต่อพระเจ้าองค์เดียวคือองค์อัลลอฮ 2. ศรัทธาต่อมะลาฮิกะฮ์ (เทวทูต) ของอัลลอฮ 3. ศรัทธาต่อคัมภีร์ของอัลลอฮซึ่งพระองค์ประทานให้ คือ อัลกุรอาน 4. ศรัทธาต่อบรรดาร่อซู้ (ศาสนทูต) ของอัลลอฮ ซึ่งมีทั้งหมด 25 ท่าน องค์สุดท้ายคือมูฮัมหมัด 5. ศรัทธาต่อวันอาดิเราะฮ์ (หรือวันสุดท้านของโลก) คือเชื่อว่าวันพิพากษามีจริง 6. ศรัทธาต่อการกำหนดของอัลลอฮ ทั้งในทางดีและทางร้าย หลักปฏิบัติ 5 คือ 1. การปฏิบัติตนโดยมีประโยคที่ทุกคนต้องจำได้ คือ "ข้าฯขอปฏิญาณว่า ไม่มีพราะเจ้าอื่นใดนอกจากอัลลอฮ และแท้ทีจริงมูฮัมมัดก็คือศาสนทูตของพระองค์" 2. การละหมาดวันละ 5 เวลา 3. การถือศีลอดทุกรอบ 1 ปีช่วงเดือนรอมฏอน 4. การบริภาคซะกาต 5. การประกอบพิธีฮัจญ์ ที่นครมักกะฮ ประเทศซาอุดิอารเบีย เป็นศาสนกิจเพียงข้อเดียวที่ให้ปฏิบัติเฉพาะผู้ที่มีความสามารถเท่านั้น นอกจากนี้ ยังมีพิธีกรรมและประเพณีที่เกี่ยวเนื่องกับชีวิต เช่น การเกิด มุสลิมให้ความสำคัญเพราะถือว่าเป็นการสร้างชีวิตใหม่ จะมีการขอพระเจ้าเมื่อตั้งครรภ์ครบ 7-8 เดือน เมื่อคลอดแล้วภายใน 7 วันต้องทำพิธีต่าง ๆ เช่น โกนผม, ตั้งชื่อ,เชือดสัตว์เพื่อพลีชีพแด่พระผู้เป็นเจ้า ส่วนการตายนั้น ถือเป็นเรื่องธรรมชาติและเป็นการกลับไปสู่ความเมตตา สู่อ้อมกอดของพระอัลลอฮ (หน้า 39-44)

ไม่มีข้อมูล

มีสถานีอนามัย 1 แห่ง คืออนามัยวัดเชิงเลน สร้างขึ้นเมื่อปี 2524 ในครั้งแรกมีเจ้าหน้าที่เพียง 2 คน ให้การรักษาพยาบาลขั้นต้นแก่ชุมชน อาการส่วนใหญ่ที่มารับการรักษา คือ งูกัด อุบัติเหตุ ปวดหัวตัวร้อนเล็ก ๆ น้อย ๆ หากมีอาการรุนแรงจึงส่งไปโรงพยาบาลปาดเกร็ดหรือโรงพยาบาลกรมชลประทาน นอกจากนี้ ยังมีผู้หญิงมาทำคลอดเป็นจำนวนมากเกือบตลอดทั้งปี เพราะชุมชนไม่มีการคุมกำเนิด (หน้า 35)

การแต่งกายของคนในชุมชนเป็นไปตามวิถีชีวิตของอิสลาม คือ ไม่ว่าจะอยู่ภายในหรือนอกชุมชนก็ตาม ชายยังคงนุ่งโสร่งและสวมหมวก หญิงก็ยังคุมฮิญาบและแต่งกายมิดชิด (หน้า 37)

ไม่มีข้อมูล

โลกในยุคปัจจุบันนั้น มีการติดต่อสื่อสารระหว่างกันอย่างสะดวกรวดเร็ว ทั้งระดับภูมิภาค ประเทศ จนถึงระดับโลก แต่โดยภาพรวมของชุมชนไทยมุสลิมบ้านท่าอิฐแล้ว เป็นชุมชนที่ปฏิเสธที่จะมีสัมพันธภาพกับบุคคลนอกกลุ่มหรือนอกศาสนาด้วย สังเกตได้ว่ามีการเดินทางติดต่อสัมพันธ์กับคนภายนอกชุมชนน้อยมากเมื่อเปรียบเทียบกับชุมชนอื่นในบริเวณใกล้เคียง ถ้าสิ่งใดมีอยู่แล้วในชุมชน เช่น อาหาร สถานศึกษา สถานพยาบาลเบื้องต้น ก็จะใช้และดำเนินชีวิตอยู่ในชุมชน เป็นการเลือกที่จะติดต่อกับภายนอกเฉพาะเท่าที่จำเป็นเท่านั้น ชุมชนมีวิถีในการธำรงชาติพันธุ์ของตนเป็นไปตามศาสนาอิสลามอย่างเคร่งครัด (หน้า 36-38)

ชาวชุมชนยังคงมีวิถีชีวิตที่เรียบง่าย แต่ความเจริญในยุคปัจจุบันก็เข้ามามีบทบาทในการเปลี่ยนแปลงแบบแผนของสังคมไปบ้าง เห็นได้จากการรับเอาวัฒนธรรมจากภายนอกเข้ามา เช่น โทรทัศน์ ตู้เย็น และสิ่งอำนวยความสะดวกอื่น ๆ ถูกนำเข้ามาอย่างแพรหลาย อีกสิ่งที่เปลี่ยนแปลงไป คือ ความสัมพันธ์ของคนในครอบครัว จากที่เคยใกล้ชิดกัน แต่ด้วยสภาวะปัจจุบันทำให้ทั้งพ่อและแม่ต้องออกไปช่วยกันทำมาหากิน ลูกต้องศึกษาเล่าเรียน ทำให้แต่ละคนมีกิจกรรมนอกบ้านเพิ่มขึ้น ดังนั้น ความใกล้ชิดผูกพันของสมาชิกในครอบครัวจึงลดน้อยลง (หน้า 37,47)

ไม่มีข้อมูล

ไม่มี

แผนที่แสดงรายละเอียดและที่ตั้งของชุมชน หน้า 31, ตารางที่1 แสดงผู้ใช้บริการเรื่องการวางแผนครอบครัวจำแนกตามหมู่บ้าน หน้า 34, ตารางที่2 แสดงการเดินทางสัมพันธ์ติดต่อกับบุคคลภายนอกชุมชน หน้า 38, ตารางที่3 แสดงความสัมพันธ์ของจำนวนครัวเรือน กับจำนวนภรรยาที่ปรากฏในหมู่บ้านท่าอิฐ หน้า 53, แผนผังที่1 แสดงลักษณะของผังเครือญาติที่สืบเชื้อสายข้างพ่อ หน้า 56, แผนผังที่2 แสดงลักษณะของผังเครือญาติที่สืบเชื้อสายข้างแม่ หน้า 56, แผนผังที่3 แสดงสายทางผ่านของอัลลีล หน้า 74, แผนผังที่4 แสดงการสมรสระหว่างลุงกับหลาน หน้า 77, แผนผังที่5 แสดงตัวอย่างเครือญาติของคู่สมรสและวิธีการหาค่า หน้า 83, แผนผังที่6 แสดงแผนผังที่ได้ตัดทอนลงไปจากแผนผังที่5 หน้า 84, ตารางที่4 แสดงวิธีการคำนวณหาค่าสัมประสิทธิ์ของการสมรสภายในเครือญาติอันเนื่องจากแผนผังที่5, แผนผังที่7 แสดงการสมรสภายในเครือญาติ ซึ่งคู่สมรสมีนามสกุลเหมือนกัน หน้า 88, ตารางที่5 แสดงการเปรียบเทียบสัมประสิทธิ์ของการสมรสระหว่างไอซอนีมี กับ วิธีอื่น ๆ หน้า 98, แผนผังที่8 แสดงเพดีกรีของ WRIGHT หน้า 101, แผนผังที่9 แสดงเพดีกรีของ WRIGHT โดยย่อจากแผนผังที่ 8 หน้า 102, แผนผังที่10 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลโปรดปราน หน้า 122, ตารางที่6 แสดงค่าสัมประสิทธิ์ของการสมรสภายในเครือญาติของคู่สมรสแต่ละคู่ โดยใช้ เพดีกรี อนาลิซีส หน้า 118, แผนผังที่11 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลปานนพพา หน้า 124, แผนผังที่12 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลเชื้อดี หน้า 128, แผนผังที่13 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลนาเงิน หน้า 131, แผนผังที่14 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลเจ๊ะใบ๊ หน้า 136, แผนผังที่15 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลวานดี หน้า 138, แผนผังที่16 แสดงคู่สมรสภายในเครือญาติสกุลนาทอง หน้า 139, ตารางที่7 แสดงผลการวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์ฯ ในกรณีที่คู่สมรสมีนามสกุลเหมือนกัน จำแนกเป็นช่วงปี พ.ศ. หน้า 145, ตารางที่8 แสดงผลการวิเคราะห์ค่าสัมประสิทธิ์ (ไอซอนีมี) หน้า 147, ตารางที่9 แสดงผลของไอซอนีมีกับประชากรกลุ่มต่าง ๆ หน้า 148, ตารางที่10 แสดงผลการเปรียบเทียบ ไอซอนีมี และ เพดีกรี กับชุมชนต่าง ๆ หน้า 150, ตารางที่11 แสดงจำนวนนามสกุลที่คงอยู่ จำแนกตามช่วงปี พ.ศ. หน้า 154, ตารางที่12 แสดงการเคลื่อนไหวของการสมรสในแต่ละช่วง หน้า 158, ตารางที่13 แสดงระยะทางเฉลี่ยระหว่างบ้าท่าอิฐกับชุมชนอื่น หน้า 161