การศึกษาปฏิสัมพันธ์ระหว่างชาวลาหู่บนพื้นที่สูงดอยมูเซอของจังหวัดตากกับกลุ่มทางสังคมต่างๆ (ภาครัฐ,กลุ่มชาวม้ง,กลุ่มชาวลีซอ,กลุ่มคนไทย) ในพื้นที่ตลาดของกลุ่มชาติพันธุ์ดอยมูเซอ เชื่อมโยงความเกี่ยวข้องกับพื้นที่ทำกิน (การปรับเปลี่ยนรูปแบบและวัฒนธรรมการเพาะปลูก) และพื้นที่หมู่บ้านภายใต้บริบทความเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ หลังจากภาครัฐเข้ามาดำเนินโครงการพัฒนาเพื่อจัดการการใช้พื้นที่ พร้อมกับส่งเสริมการท่องเที่ยว พบว่า บริบทของการท่องเที่ยวเอื้อให้ชาวลาหู่เชเลบนดอยมูเซอ มีโอกาสทางเศรษฐกิจในพื้นที่ตลาดอยู่มาก ขณะที่การปรับตัวตามบริบทความเปลี่ยนแปลงสะท้อนความพยายามต่อสู้ดิ้นรนของชาติพันธุ์เพื่อดำรงอยู่ได้ในพื้นที่ทางสังคม ตัวตนทางชาติพันธุ์ถูกนำเสนอเพื่อหวังผลเป็นความจูงใจทางการตลาดมากกว่าบ่งบอกอัตลักษณ์ทางชาติพันธุ์
 
ผู้วิจัยสรุปสาระสำคัญในเชิงอธิบายเป็นข้อค้นพบไว้ 4 ประเด็นคือ
1) การปรับตัวของกลุ่มชาติพันธุ์บนดอยมูเซอ ภายใต้วาทกรรมการพัฒนาและการอนุรักษ์ของภาครัฐมีความแตกต่างหลากหลาย ขึ้นอยู่กับความสามารถในการเข้าถึงทรัพยากรและการสร้างเครือข่ายของกลุ่มชาติพันธุ์ (หน้า 162-164)
2) ความสัมพันธ์ของกลุ่มทางสังคมต่างๆ ในพื้นที่ตลาดดอยมูเซอเป็นความสัมพันธ์เชิงอำนาจ (หน้า 164)
3) ในบริบทการค้าขาย อัตลักษณ์ความเป็นชาติพันธุ์ถูกนำเสนอเพื่อหวังผลทางการตลาด 
4) ในมุมมองของชาวลาหู่มองว่า“ตลาดชาวเขาดอยมูเซอ” เป็นพื้นที่ของความมั่นคงในการดำรงอยู่ของตนเองบนดอยมูเซอนี้ (หน้า 165) 

ผู้วิจัยมุ่งศึกษารูปแบบการปรับตัวของกลุ่มชาติพันธุ์ล่าหู่หรือมูเซอดำบนดอยมูเซอ จังหวัดตาก ที่เป็นพ่อค้าแม่ค้าในตลาดชาวเขาดอยมูเซอ ภายใต้บริบทของโครงการพัฒนาและการส่งเสริมการท่องเที่ยวของรัฐผ่าน“พื้นที่ตลาดชาวเขา”(หน้า 78-90, 99-100) ในลักษณะปฏิสัมพันธ์ระหว่างชาวลาหู่กับคนกลุ่มอื่นๆ (เจ้าหน้าที่ภาครัฐ,ชาวม้ง,ชาวลีซอ,คนไทย) ในพื้นที่ตลาด (หน้า 122-134,107-113,114-212) และการปรับเปลี่ยนอัตลักษณ์ทางวัฒนธรรมของชาวลาหู่ที่เป็นไปอย่างสอดคล้องกับความสัมพันธ์เชิงอำนาจกับภาครัฐผ่าน“พื้นที่ทำกิน” (หน้า จ,5,163,39-40,90-98, 134-142)

ผู้วิจัยเสนอกรอบการศึกษาเป็น 2 ส่วน
ส่วนแรก เพื่อทำความเข้าใจความสัมพันธ์เชิงอำนาจระหว่างรัฐกับกลุ่มชาติพันธุ์ (ชาวเขา) ในประเด็นความเป็นชาติ (หน้า 38) และลักษณะการจัดการหรือควบคุมชนกลุ่มน้อยในรัฐโดยผ่านโครงการพัฒนา (หน้า 6-16) เสนอควบคู่กับประเด็นการเติบโตของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในยุคปัจจุบันที่มีลักษณะทำให้วัฒนธรรมกลายเป็นสินค้า (Commoditization) ประกอบการอ้างถึงวรรณกรรมที่เกี่ยวข้องในระดับนโยบายของภาครัฐต่อประเด็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวให้กับชาติพันธุ์ชนกลุ่มน้อย เพื่อทำความเข้าใจกับปัญหาเรื่องรัฐกับการพัฒนาที่ใช้กลไกของอุตสาหกรรมการท่องเที่ยวเข้ามาเกี่ยวข้อง (หน้า 17-23) ซึ่งผู้วิจัยมองว่า “พื้นที่ตลาด” เป็นพื้นที่ปะทะสังสรรค์ของกลุ่มคนในรูปแบบต่างๆ นอกเหนือจากการทำกิจกรรมซื้อขาย
แลกเปลี่ยน (หน้า 23-27)
 
ส่วนที่สอง ผู้วิจัยเสนอแนวคิดแนวคิดเรื่องการศึกษาเกี่ยวกับอัตลักษณ์ของความเป็นชาติพันธุ์ และยกผลการศึกษาของนักมานุษยวิทยาที่มีชื่อเสียงทั้งชาวไทย และต่างประเทศหลายท่านมาประกอบ อาทิ อานันท์ กาญจนพันธุ์ ฉวีวรรณ ประจวบเหมาะThompson และ Leach เป็นต้น (หน้า 28-37)

ชาวลาหู่ในประเทศไทย แบ่งออกเป็น 4 กลุ่มใหญ่ คือ
1.ละหู่นะ อพยพมาจากตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศพม่าและมณฑลยูนนานของจีน เป็นกลุ่มแรกที่อพยพเข้ามาในประเทศไทย ส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์
2.ลาหู่ญี หรือ มูเซอแดง เป็นลาหู่กลุ่มใหญ่ที่สุดในประเทศไทย
3.ลาหู่ชี หรือมูเซอเหลือง หรือมูเซอกุย มีถิ่นฐานเดิมที่ตอนใต้ของมณฑลยูนนาน
4. ลาหู่เชเล หรือมูเซอดำ ในการศึกษานี้มุ่งศึกษาลาหู่เชเล หรือมูเซอดำซึ่งเป็นกลุ่มที่อาศัยอยู่บนพื้นที่สูงของดอยมูเซอ จ. ตาก

ภาษาลาหู่อยู่ในกลุ่มภาษาตระกูลจีน-ทิเบต (Sino-Tibetan) สาขาทิเบต-พม่า กลุ่มภาษาโลโลดั้งเดิม (Proto-Loto)และแตกสาขาย่อยลงมาในกลุ่มพม่าโลโล สาขาโลโลกลาง (Central-Lolo) ซึ่งอยู่ในกลุ่มเดียวกับภาษาลีซู และภาษาอาข่า ภาษาลาหู่ใช้อักษรโรมันสร้างระบบการเขียน เรียงคำเหมือนภาษาพม่า (หน้า 50) ภาษาลาหู่เป็นภาษาที่ไม่มีตัวอักษรหรือระบบ
การเขียน ภายหลังหมอสอนศาสนาจากตะวันตกได้ใช้อักษรโรมันสร้างระบบการเขียนภาษาลาหู่ มีโครงสร้างประโยคเหมือนภาษาพม่า คือ ประธาน-กรรม-กิริยา(หน้า 50)

เก็บข้อมูลภาคสนามช่วงปี พ.ศ. 2550 

ในราวศตวรรษที่ 17 และ 18 ชาวลาหู่ได้ตั้งอาณาจักรอิสระของตนเองบริเวณตอนกลางและตอนใต้ของมณฑลยูนนานของจีนลงไปถึงแคว้นเชียงตุงของพม่า ต่อมาเมื่อพม่าถูกอังกฤษปกครอง ชาวลาหู่ได้รวมกลุ่มขึ้นเพื่อต่อต้านการครอบงำของฝ่ายคริสตจักรจึงถูกปรามปรามเมื่อประมาณ 200 กว่าปีที่แล้ว ทำให้ชาวลาหู่เริ่มอพยพเข้าประเทศไทยมาตั้งหลักแหล่งอยู่บริเวณบ้านต้นแม่มาว ต.ม่อนปิ่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ เขตติดต่อกับจ.เชียงราย (หน้า 47 -49)
 
กระทั่งเมื่อราว พ.ศ. 2487 ชาวลาหู่เชเลกลุ่มที่อาศัยอยู่บริเวณดอยช้าง อ.เวียงปาเป้า จ.เชียงราย และ อ.ออมก๋อย จ.เชียงใหม่ ได้อพยพมาเข้าในเขต จ.ตาก ตามคำบอกเล่าถึงความ
อุดมสมบูรณ์ของพื้นที่เพื่อหาทำเลปลูกฝิ่น จนที่สุดชาวลาหู่รวมตัวกัน  ตั้งรกรากสร้างหมู่บ้านบริเวณ อ.พบพระ และ อ.แม่สอด มี 4 กลุ่ม คือ กลุ่มบ้านวะดิดิคะ บ้านเอะคอติคะ บ้านดอยแผนที่ และบ้านปะคาติคะ หรือบ้านอูมยอม   เป็นชุมชนลาหู่บนดอยมูเซอแห่งแรก ซึ่งเดิมเป็นหมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงที่ได้อพยพย้ายออกไปเนื่องจากเกิดโรคระบาด (หน้า 52-54)

ต่อมาในปี พ.ศ.2503 ตรงเขตแบ่งเส้นถนนตาก-แม่สอด ทางซ้ายมือของฝั่งถนนทางไปอำเภอแม่สอดมีศูนย์ทดลองพืชสวนดอยมูเซอและศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตาก
เข้ามาจัดตั้งทับซ้อนพื้นที่หมู่บ้านและพื้นที่ทำกินของชุมชนชาติพันธุ์ โดยเฉพาะบ้านอุมยอมของชาวลาหู่ บ้านม้ง และบ้านลีซอ ทำให้ชาวบ้านหลายกลุ่มเลือกที่จะขยับเข้าไปตั้งหมู่บ้านในอีกฝั่งของถนน ในกรณีของบ้านอุมยอมมีการแตกตัวไปเป็น บ้านห้วยปลาหลดและบ้านใหม่ และต่อมาในปี พ.ศ. 2524 พื้นที่ทั้งบนดอยมูเซอ ครอบคลุมบริเวณอีกฝั่งถนนดังกล่าวได้ถูกประกาศให้เป็นพื้นที่เขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช (หน้า 66)

ตามบริบททางประวัติศาสตร์ชาวลาหู่บนดอยมูเซอ ได้อพยพมาตั้งรกรากและทำมาหากินบนดอยมูเซอตั้งแต่ปี พ.ศ. 2510 เดิมบนดอยมูเซอเป็นที่ตั้งของ 3 หมู่บ้านชาติพันธุ์หลัก ได้แก่
บ้านอุมยอม บ้านลีซอและบ้านม้ง ซึ่งอยู่ในเขตปกครองของอำเภอเมืองตาก ต่อมาในปี พ.ศ. 2503 ได้เปลี่ยนมาอยู่ในพื้นที่ของศูนย์สงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตาก และสถานีทดลองพืชสวนดอยมูเซอ การใช้พื้นที่หมู่บ้านและพื้นที่ทำการเกษตรจึงถูกกำหนดอย่างชัดเจน กระทั่งช่วงปี พ.ศ. 2517-2519 เกิดการแตกตัวของหมู่บ้านอุมยอมออกไปเป็น 3 หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านส้มป่อย บ้านห้วยปลาหลด และบ้านใหม่ ต่อมาในปี พ.ศ. 2524 มีการประกาศเขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช ทำให้ 2 หมู่บ้าน คือหมู่บ้านห้วยปลาหลด และหมู่บ้านใหม่ เปลี่ยนมาอยู่ภายใต้การกำกับควบคุมของอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช โดยพื้นที่ของเขตอุทยานครอบคลุมพื้นที่ตั้งของหมู่บ้าน(หน้า 74,144)

ผู้ศึกษา ให้ข้อมูลที่มาและพัฒนาการของการจัดตั้งตลาดชาวเขาดอยมูเซอที่เริ่มต้นจากการก่อสร้างถนนสายตาก-แม่สอด ทำให้บริเวณนั้นกลายเป็นพื้นที่ที่คับคั่งไปด้วยผู้คน ในระยะแรกจึงเป็นการแลกเปลี่ยนซื้อขายระหว่างชาวลาหู่ที่ได้นำเอาของป่ามาขายให้กับเจ้าหน้าที่และบรรดาแรงงานทำถนน กระทั่งปี พ.ศ. 2521ทางจังหวัดเห็นความสำคัญของพื้นที่จึงให้มีการจัดตั้งเป็น “ตลาดชาวไทยภูเขาดอยมูเซอ”เพื่อให้ชาวเขานำผลผลิตทางเกษตรที่รัฐส่งเสริมให้เพาะปลูกนำมาขาย และเป็นแหล่งท่องเที่ยวของจังหวัดตาก โดยมีศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์
ชาวเขาเป็นผู้ดูแล (หน้า 78-89)
 
นอกจากนั้น ผู้วิจัยได้ให้ข้อมูลสถานการณ์ตลาดดอยมูเซอ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2539 ประกอบด้วยเรื่องสาเหตุความขัดแย้งในพื้นที่ตลาดของบรรดาผู้ค้าทั้งคนไทยและกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ ระหว่างปี พ.ศ. 2539-2543 และข้อมูลพัฒนาการของโครงสร้างตลาด ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2524-2539 (หน้า 90-98) ที่นำมาสู่การจัดตั้งตลาดชาวเขาดอยมูเซอแห่งที่สองที่เรียกว่า
ตลาดใหม่  

ไม่มีข้อมูล

ปัจจุบันบริเวณดอยมูเซอจะเป็นที่ตั้งของชุมชนชาติพันธุ์ 6 หมู่บ้าน โดยมีบ้านอุมยอม(บ้านเก่า) เป็นบ้านของชาวลาหู่ จำนวน 78 ครัวเรือน มีประชากร 302 คน  บ้านลีซอ เป็นชาวลีซอ จำนวน 48 ครัวเรือน มีประชากร 238 คน  บ้านแม้วใหม่ (ม้งใหม่) เป็นชาวม้ง จำนวน 94 ครัวเรือน มีประชากร 720 คน  บ้านส้มป่อย เป็นชาวลาหู่ จำนวน 88 ครัวเรือน มีประชากร 428 คน  บ้านห้วยปลาหลด เป็นชาวลาหู่ จำนวน70 ครัวเรือน มีประชากร 243 คน และ  บ้านใหม่ เป็นชาวลาหู่ จำนวน 30 ครัวเรือน มีประชากร 117คน (ข้อมูลสำรวจปี พ.ศ. 2549) โดยเมื่อปี พ.ศ. 2500 พบว่าบนดอยมูเซอมีชาวลาหู่อาศัยอยู่จำนวนมากที่สุด (หน้า 143-144)

ตามบริบททางประวัติศาสตร์ชาวลาหู่บนดอยมูเซอ ได้อพยพมาตั้งรกรากและทำมาหากินบนดอยมูเซอตั้งแต่ปี พ.ศ. 2510 ส่วนใหญ่ประกอบอาชีพเกษตรกรรมโดยเพาะปลูกฝิ่นเป็นรายได้หลัก ปลูกข้าว (ข้าวดอยหรือข้าวไร่) ไว้บริโภค และล่าสัตว์หาของป่า เป็นระบบผลิตที่พึ่งพาป่า กระทั่งเมื่อยุคการพัฒนาพื้นที่สูงของหน่วยงานรัฐ ทำให้ชาวลาหู่และกลุ่มชาติพันธุ์บนดอยมูเซอซึ่งเป็นชาวเขาที่เข้ามาทำการบุกรุกพื้นที่ป่า ค้ายาเสพติด ทำไร่เลื่อนลอย ถูกจำกัดการใช้พื้นที่และจำกัดขอบเขตหมู่บ้านไม่สามารถขยายได้ต่อไป (หน้า 55-56,150)  ส่งผลให้
ชาวลาหู่ปรับเปลี่ยนรูปแบบและวิธีการผลิต เป็นการเพาะปลูกในพื้นที่จำกัด การล่าสัตว์ หาของป่าและปลูกฝิ่นกลายเป็นเรื่องที่ผิดกฎหมาย (หน้า 73-76)  ขณะเดียวกัน หน่วยงานรัฐ
ได้เข้ามาส่งเสริมให้ปลูกพืชเศรษฐกิจ เช่น กาแฟพันธุ์ และพืชผักผลไม้เมืองหนาวหลายชนิด สามารถเพาะปลูกในพื้นที่ขนาดเล็กและเก็บเกี่ยวได้ตลอดปี ต่อมาชาวลาหู่และกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ บนดอยมูเซอ ได้นำเอาผลผลิตที่เพาะปลูกได้มาจำหน่ายเพื่อเพิ่มรายได้ที่ตลาดชาวเขา ซึ่งทางหน่วยงานรัฐได้จัดสร้างขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2521 (หน้า 40-42)

การก่อร่างของตลาดดอยมูเซอมีความเกี่ยวโยงกับการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานคมนาคมของประเทศและจังหวัดตาก ทางหลวงหลายเลข 105 ในระยะแรก การค้าขายจะมีลักษณะเป็นเพิงหมาแหงน บ้างเอากระสอบมาปูริมถนน ของที่นำมาขาย เช่น ของป่า ของชำ ต่อมาเริ่มมีร้านค้ามากขึ้น และเริ่มมีกลุ่มม้งลีซอ คนไทย ฯลฯ มาเป็นพ่อค้าแม่ค้า  จนในปี พ.ศ.2539 มีร้านค้าประจำ 22 ราย เป็นชาวไทยพื้นราบ 16 ราย ชาวไทยภูเขา 6 ราย ร้านค้าแผงลอย 264 ราย เป็นชาวไทยพื้นราบจำนวน 44 ราย ชาวไทยภูเขา 220 ราย (หน้า 82) จนกระทั่งในปี 2545 มีการพัฒนาตลาดเพื่อรองรับผู้ประกอบการทั้งหมด ผ่านการดูแลและจัดการโดยศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขา จ. ตาก โดยมีเงื่อนไขว่า ผู้เข้ามาค้าขายต้องเป็นสมาชิกของหมู่บ้านชาติพันธุ์ทั้ง 10 หมู่บ้าน คือ 1.บ้านห้วยจะกือ(กะเหรี่ยง) 2.บ้านห้วยปลาหลด(มูเซอ) 3. บ้านใหม่(มูเซอ) 4. บ้านส้มป่อย(มูเซอ) 5. บ้านมูเซอเหลือง 6. บ้านลีซอ 7. บ้านม้ง
8. บ้านอุมยอม(มูเซอ) 9. บ้านต้นมะม่วง (ม้ง) 10. บ้านห้วยขนุน (ม้ง)

“เงือนไขในระเบียบข้อบังคับของตลาดแห่งนี้คือ คนที่มีสิทธิ์จะใช้ประโยชน์ในพื้นที่จะต้องเป็น”ชาวเขา” กลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆบนดอยมูเซอ ในพื้นที่ 10 หมู่บ้านเท่านั้น โดยห้ามคนไทย
พื้นราบเข้ามาจับจอง หรือเป็นผู้ประกอบการโดยเด็ดขาด” อย่างไรก็ตาม การสร้างตลาดใหม่ เหมือนจะดูว่าสามารถแก้ไขปัญหาข้อขัดแย้งเรื่องระเบียบร้านค้าได้ และเป็น
การส่งเสริมการท่องเที่ยวตามนโยบายที่ได้รับมอบหมายมาจากจังหวัด แต่ผลปรากฏว่าพ่อค้าแม่ค้าบางส่วนขายได้ไม่นานก็ต้องกลับไปขายที่ตลาดเก่าเพราะมีลูกค้ามากกว่า ตลาดใหม่ไม่ติดตลาดแม้ว่าจะมีสาธารณูปโภคดีกว่าตลาดเก่าก็ตาม ด้วยเหตุผลเรื่องลูกค้าที่รู้จักตลาดเก่ามากกว่าทำให้พ่อค้าตลาดใหม่ดิ้นรนเข้าไปขายของที่ตลาดเก่า

สินค้าที่นำมาขาย เช่น ผักเมืองหนาว ปวยเล้ง บล๊อคโคลี่ คะน้าฮ่องกง ผักสลัด ยอดมะระหวาน พ่อค้าจะนำเสนอว่าเป็นผักปลอดสารพิษและเป็นผู้ปลูกเอง และถือเป็นกลยุทธหนึ่งในการค้าของตลาดมูเซอ พริก พริกแห้ง กระเทียม 
          

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ปัจจุบัน ชาวลาหู่แบ่งตามกลุ่มศาสนา ความเชื่อ ได้ 2 กลุ่มคือ
1) ชาวลาหู่เชเล  ลาหู่ญี และลาหู่ฟู  เป็นกลุ่มนับถือผีและพุทธ ขณะเดียวกันยังนับถือเทพเจ้ากื่อซาด้วย
2) ชาวลาหู่นะ ลาหู่เหลือง ลาหู่ญี และลาหู่ลาบา เป็นกลุ่มนับถือศาสนาคริสต์ ขณะที่การประกอบพิธีกรรมของชาวลาหู่เชเลส่วนใหญ่จะสะท้อนวัฒนธรรมปลูกฝิ่น ปลูกข้าว และการล่าสัตว์หาของป่า เช่น พิธีจะฮาคูเว (พิธีทำขวัญข้าว)  พิธีจ่ากู่เว (ทำบุญต้นข้าว) พิธีจ่าวิกู (ทำบุญดอกข้าว) พิธีกินข้าวใหม่ (หน้า 55)
 
ชาวลาหู่หรือมูเซอ มีความเชื่อแบบที่นับถือ “กื่อซา” เป็นผู้สร้างโลกของชาวลาหู่คล้ายศาสนาคริสต์ที่นับถือพระบิดา นอกจากนั้น ยังเชื่อในพลังเหนือธรรมชาติที่แฝงอยู่รอบๆ เรื่องของวิญญาณ ผีสางเทวดา ทั้งที่เป็นผีที่ดี (เรียกว่า เน่) และผีที่ไม่ดี (เรียกว่า ซื้อ-ซือ) นอกจากนั้น ยังมี “สัจจะปู่เมอเซอ” และ “พระเจ้าหน่าสี้”  เป็นเทพเจ้าผู้มีอิทธิฤทธิ์มากรองจากกื่อซา ส่วนในการขับไล่ผีที่ไม่ดีจะมี “ลาส่อ” หรือหมอผี เป็นผู้ทำพิธีกรรมขับไล่(หน้า 50-51)  

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ไม่มีข้อมูล

ชาวลาหู่ในประเทศไทย แบ่งออกได้เป็น 4 กลุ่มหลัก ได้แก่ 1) ลาหู่นะ (Lahu Na)  2) ลาหู่ญี หรือ มูเซอแดง (Lahu Nyi)  3) ลาหู่ชี หรือ มูเซอเหลือง หรือ มูเซอกุย (Lahu Shi) และ4) ลาหู่เชเล หรือมูเซอดำ (Lahu Shehleh) ซึ่งมักถูกเรียกว่า นะเหมี่ยว โดยที่ชาวลาหู่นะ (Lahu Na) เป็นกลุ่มที่อพยพมาอยู่ในประเทศไทยก่อนกลุ่มอื่นๆ ขณะที่ชาวลาหู่ญี หรือมูเซอแดง (Lahu Nyi) เป็นมูเซอกลุ่มใหญ่ที่สุดที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย (หน้า 49)

ภายใต้กรอบการพัฒนาและมุมมองว่าด้วยการอนุรักษ์ของภาครัฐที่ได้เข้ามาจัดการ ควบคุมการใช้พื้นที่สูงบนดอยมูเซอโดยประกาศเป็นพื้นที่ในเขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราช พร้อมกับสร้างพื้นที่ตลาดชาวเขาดอยมูเซอเป็นบริบทส่งเสริมการท่องเที่ยว เป็นสาเหตุให้ชาวบ้านกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ บนดอยมูเซอต้องพยายามปรับเปลี่ยนรูปแบบและวิธีการผลิตที่แตกต่างไปจากเดิมเนื่องจากเป็นโอกาสทางเศรษฐกิจสำหรับชาวบ้านกลุ่มชาติพันธุ์บนดอยมูเซอ (หน้า 77-78) โดยเฉพาะชาวลาหู่กรณีศึกษา ซึ่งผู้วิจัยได้นำเสนอรูปแบบวิธีการปรับอัตลักษณ์ของกลุ่มเพื่อความคงอยู่ได้ในพื้นที่ ทั้ง 4 หมู่บ้าน (บ้านอุมยอม บ้านส้มป่อย บ้านห้วยปลาหลด และบ้านใหม่) (หน้า 75-76) ที่มีการปรับตัวที่แตกต่างกันตามบริบทความสามารถเข้าถึง
การพัฒนา (หน้า 73-74) 

กรณีบ้านห้วยปลาหลด และบ้านใหม่ ภายหลังจากถูกประกาศเป็นพื้นที่ในเขตอุทยานแห่งชาติตากสินมหาราชซ้อนทับมาในปี พ.ศ. 2524 ได้ส่งผลเป็นการห้ามขยายพื้นที่หมู่บ้าน ระงับความเจริญของสาธารณูปโภคพื้นฐานต่างๆ ลดพื้นที่ทำการเกษตร วัฒนธรรมการปลูกฝิ่นถูกปราบปราม ทำให้ทั้ง 2 หมู่บ้านเริ่มขยายพื้นที่ปลูกข้าวไปในพื้นที่อื่นๆ ในเขตอำเภอพบพระ บริเวณที่ทำกินของกะเหรี่ยงและม้งที่เข้าไปในป่าลึก

1.พัฒนาการของตลาดดอยมูเซอ ตั้งแต่ช่วงเวลาการจัดตั้งกระทั่งเกิดสถานการณ์ความขัดแย้งในการใช้พื้นที่ และการอ้างสิทธิระหว่างผู้ค้าชาติพันธุ์กับผู้ค้าที่เป็นชาวไทยพื้นราบ หรือระหว่างกลุ่มชาติพันธุ์ด้วยกัน รวมถึงการแก้ปัญหาของภาครัฐต่อประเด็นนี้ในลักษณะเข้ามาจัดระเบียบการใช้พื้นที่ตลาด นำไปสู่การจัดตั้งตลาดดอยมูเซอแห่งใหม่ในที่สุด (หน้า 78-82, 92-98,101-106 )
 
2. สภาพความเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของ 6 หมู่บ้านชุมชนชาติพันธุ์บนดอยมูเซอ กรณีเกิดความทับซ้อนของพื้นที่ตั้งของหมู่บ้านและพื้นที่ทำการเกษตร บริเวณเขตพื้นที่รอยต่อระหว่าง อ.เมือง จ. ตาก กับ อ.แม่สอด จ.ตาก (หน้า 66-76) และการดำเนินกิจกรรมโครงการต่างๆ ของศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตาก และสถานีทดลองพืชสวนดอยมูเซอ ตามนโยบายการพัฒนาพื้นที่สูงของภาครัฐ (หน้า 77-78,144-155)
 
3.ความสัมพันธ์ของพื้นที่ทำกิน และพื้นที่หมู่บ้านชุมชนกลุ่มชาติพันธุ์ทั้ง 6 หมู่บ้านบนดอยมูเซอ กับพื้นที่ตลาดดอยมูเซอ ในลักษณะการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตและวิธีคิดเพื่อความดำรงอยู่ของกลุ่มชาติพันธุ์อย่างเหมาะสมกับการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพ(หน้า 144-151)โดยเฉพาะวัฒนธรรมการเพาะปลูกแบบใหม่ที่หันมาเน้นพืชผักเชิงพาณิชย์อันเป็นสินค้าหลักในตลาดดอยมูเซอซึ่งจะต้องมีขายในตลาดตลอดทั้งปี  (หน้า159-160)

พื้นที่ตลาดเป็นพื้นที่ของผู้หญิง โดยพบว่าพ่อค้าส่วนใหญ่จะเป็นผู้หญิง เพราะสามารถเรียกลูกค้าและพูดภาษาไทยได้ดีกว่าผู้ชาย ผู้ชายจึงจะเป็นผู้ปลูกผักแล้วจึงให้สมาชิกในครอบครัวที่เป็นผู้หญิง เช่น ภรรยา หรือลูกสาวมาขายของแทน(หน้า 118)

ผู้วิจัยได้ใช้แผนที่แสดงที่ตั้งของตลาดดอยมูเซอ แผนผังแสดงโครงสร้างของตลาด (หน้า 42,83,100) ภาพถ่ายแสดงบรรยากาศค้าขายในตลาดดอยมูเซอทั้งตลาดเก่าและตลาดใหม่ (หน้า 87-88,93-95,106-107,120-122)  และภาพถ่ายสภาพการตั้งบ้านเรือนของชาวลาหู่บนดอยมูเซอ (หน้า 54)