| |
Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
Ethnic Groups Research Database |
|
Record |
 |
 |
| Subject |
ม้ง,สมุนไพร,เชียงใหม่ |
| Author |
วราภรณ์ ปัณณวลี, ศิริวรรณ สุทธจิตต์, อุไรวรรณ แสงศร, เจมส์ แฟรงกลิน แมกซ์เวล |
| Title |
การใช้สมุนไพรของชาวม้ง บ้านป่าเกี๊ยะ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ |
| Document Type |
รายงานการวิจัย |
Original Language of Text |
ภาษาไทย |
| Ethnic Identity |
-
|
Language and Linguistic Affiliations |
ม้ง-เมี่ยน |
Location of
Documents |
สำนักหอสมุดมหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
Total Pages |
13 |
Year |
2533 |
| Source |
ภาควิชาเภสัชเวท คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, สถาบันวิจัยชาวเขา กรมประชาสงเคราะห์ กระทรวงมหาดไทย, ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ |
| Abstract |
มีเนื้อหาเกี่ยวกับการใช้สมุนไพรในการบำบัดรักษาอาการเจ็บป่วยหรืออาการผิดปกติของม้งบ้านป่าเกี๊ยะ ตำบลบ่อแก้ว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ โดยอธิบายถึงจำนวนพืชสมุนไพรที่ใช้ วิธีการใช้ ใช้รักษาอาการป่วยประเภทใด และเปรียบเทียบกับการใช้สมุนไพรในตำราสมุนไพรไทย |
|
| Focus |
การใช้พืชสมุนไพรในการรักษาอาการเจ็บป่วยต่าง ๆ ของม้งบ้านป่าเกี๊ยะ ตำบลบ่อแก้ว อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ และเปรียบเทียบกับการใช้สมุนไพรในตำราสมุนไพรไทย |
|
| Theoretical Issues |
ไม่ได้ระบุชัดเจนถึงทฤษฎีที่ใช้ในงานวิจัย งานวิจัยชิ้นนี้เป็นการวิจัยเชิงสำรวจ โดยการสัมภาษณ์หมอผีหรือ หมอยาสมุนไพรประจำหมู่บ้านอย่างไม่เป็นทางการ และรวบรวมข้อมูล ตลอดจนเก็บตัวอย่างพืชสมุนไพรแห้งไว้เป็นหลักฐาน นำมาตรวจเอกลักษณ์ทางพฤกษอนุกรมวิธาน และบันทึกไว้เป็นหลักฐาน (หน้า 3) |
|
| Ethnic Group in the Focus |
ผู้เขียนเรียกชาติพันธุ์ที่ศึกษาว่า "ม้ง" และจัดให้อยู่ในกลุ่ม จีน - ธิเบต (หน้า3) |
|
| Language and Linguistic Affiliations |
ไม่ได้ระบุชัดเจน ผู้เขียนกล่าวไว้เพียงว่าม้งมีภาษาพูดละม้ายคล้ายกับชาวจีน และม้งไม่มีภาษาเขียน (หน้า 3) |
|
| Study Period (Data Collection) |
ระหว่างเดือนธันวาคม พ.ศ. 2533 ถึงเดือนเมษายน พ.ศ. 2534 |
|
| History of the Group and Community |
|
| Demography |
จากการสำรวจประชากรชาวเขาในปี พ.ศ. 2535 พบว่ามีม้งอยู่ 91,537 คน คิดเป็นร้อยละ 15.96 ของประชากรชาวเขาทั้งประเทศ ผู้เขียนไม่ได้ระบุชัดเจนถึงจำนวนประชากรม้งที่อาศัยอยู่ในบ้านป่าเกี๊ยะ (หน้า 3) |
|
| Economy |
ไม่ได้ระบุชัดเจนถึงอาชีพและฐานะทางเศรษฐกิจของม้งบ้านป่าเกี๊ยะ ผู้เขียนกล่าวไว้โดยรวมว่าอาชีพหลักของม้งยังเป็นการทำไร่เลื่อนลอย จะย้ายที่อยู่ไปเรื่อยๆ เมื่อดินหมดสภาพ (หน้า 3) |
|
| Belief System |
ไม่ได้ระบุชัดเจน ผู้เขียนกล่าวไว้โดยรวมว่าม้งมีเครื่องแต่งกาย ขนบธรรมเนียม ประเพณี ตลอดจนวัฒนธรรมในการดูแลรักษาตนเอง ละม้ายคล้ายกับชาวจีน แต่ยังมีความเชื่อในเรื่องผีอยู่มาก (หน้า 3) |
|
| Education and Socialization |
ไม่ได้ระบุชัดเจน (การถ่ายทอดหรือส่งต่อความรู้หรือภูมิปัญญาส่วนหนึ่งน่าจะโดยการปฏิบัติและบอกเล่าสืบต่อกันมา เนื่องจากผู้เขียนระบุไว้ในหน้า 2 และ3 ว่า ม้งจะย้ายถิ่นฐานไปอยู่ที่ใดก็ตาม จะนำองค์ความรู้ในเรื่องการใช้สมุนไพรติดตัวไปด้วย การถ่ายทอดองค์ความรู้เป็นการบอกเล่าต่อๆ กัน มา เนื่องจากม้งไม่มีภาษาเขียน - Text Analyst) |
|
| Health and Medicine |
ผู้เขียนศึกษาเฉพาะการใช้สมุนไพรในการบำบัด บรรเทาและรักษาอาการผิดปกติต่าง ๆ ของม้งบ้านป่าเกี๊ยะโดยการสัมภาษณ์หมอยาสมุนไพรประจำหมู่บ้าน 2 คน ได้ตัวอย่างพืชสมุนไพรทั้งหมด 48 ตัวอย่าง จากพืช 44 ชนิด เป็นสมาชิกของพืชจาก 33 วงศ์ ไม่ทราบชื่อและวงศ์อีก 1 ชนิด (หน้า 4, ตารางที่ 1 หน้า 5-9) สรุปได้ว่า อาการผิดปกติที่มีการนำสมุนไพรมาใช้ : ใช้มากที่สุดกับอาการผิดปกติของระบบสืบพันธุ์สตรี เช่น อาการปวดมดลูก ปวดประจำเดือน เป็นต้น รองลงมา ได้แก่ แก้แพ้ กินผิด แก้ของแสลง ปวดเมื่อยร่างกาย ผอมแห้งแรงน้อย ใช้เป็นยาเจริญอาหาร ห้ามเลือด รักษาโรคกระเพาะ ท้องร่วง กระดูกหัก ปากเปื่อย แผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก และแก้ลมขึ้นแน่นหน้าอก เป็นต้น (หน้า 4, ตารางที่ 1,2 หน้า 5-10) ส่วนของสมุนไพรที่นำมาใช้ : เรียงตามลำดับมากไปหาน้อย ได้แก่ ราก ใบ ลำต้น เถา หัว ยอด และยาง นำไปใช้โดยการต้มน้ำดื่มมากที่สุด นอกจากนี้ ใช้ตำพอกแผล ขยี้ทาแผล ต้มล้างแผล และใช้ร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น (หน้า 4, ตารางที่ 1,2 หน้า 5-10) เปรียบเทียบกับการใช้สมุนไพรในตำราสมุนไพรไทย : 1) ไม่มีพืชใดที่มีการนำมาใช้รักษาอาการที่เหมือนหรือคล้ายคลึงกัน 2) พืช 5 ชนิด มีการนำมาใช้ต่างกัน (รายละเอียดตารางที่ 2 หน้า 10) 3) พืช 34 ชนิด ยังไม่พบข้อมูลว่ามีการนำมาใช้ในตำราสมุนไพรไทย 4) พืช 6 ชนิด ไม่ระบุว่าม้งนำมาใช้รักษาอาการผิดปกติอะไรบ้าง (หน้า 4) |
|
| Art and Crafts (including Clothing Costume) |
|
| Ethnicity (Ethnic Identity, Boundaries and Ethnic Relation) |
|
| Social Cultural and Identity Change |
|
| Map/Illustration |
ตารางที่ 1 - ตารางสมุนไพรที่นำมาใช้โดยม้งบ้านป่าเกี๊ยะ อำเภอสะเมิง จังหวัดเชียงใหม่ (หน้า 5-9) ตารางที่ 2 - เปรียบเทียบการใช้สมุนไพร 5 ชนิด ที่มีการนำมาใช้ต่างกัน ระหว่างม้งและสรรพคุณในตำรา สมุนไพรไทย (หน้า 10) |
|
| Text Analyst |
บุญสม ชีรวณิชย์กุล |
Date of Report |
25 ก.ย. 2567 |
| TAG |
ม้ง, สมุนไพร, เชียงใหม่, |
Translator |
- |
|
ค้นหาแบบละเอียด
