ต่างชาติจับตาคดี บิลลี่หายตัว
โพสเมื่อวันที่ 06 พ.ค. 2557 08:35 น. 

การหายตัวไปของ พอละจี รักจงเจริญ (บิลลี่) นักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชน แกนนำชาวบ้านกะเหรี่ยงบ้านบางกลอย อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี ความคืบหน้าล่าสุดคณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล (ICJ) มูลนิธิผสานวัฒนธรรม และสมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน ลงพื้นที่เข้าไปตรวจสอบ และเรียกร้องให้รัฐบาลไทย ดำเนินการสืบสวนอย่างละเอียดและเป็นกลาง 

ทางคณะเข้าไปตรวจสอบที่ด่านตรวจเขามะเร็ว สถานที่สุดท้ายที่พบบิลลี่ โดยเจ้าหน้าที่จากต่างประเทศได้สังเกตการณ์ทำงานของเจ้าหน้าที่ และสัมภาษณ์พยานหลัก รวมถึงภรรยาของบิลลี่และชัยวัฒน์ ลิ้มลิขิตอักษร หัวหน้าสำนักงานอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน

แซม ซาริฟี่ ผู้อำนวยการภูมิภาคเอเชีย แปซิฟิก คณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล (ICJ) กล่าวว่า การได้ลงไปในพื้นที่สามารถยืนยันข้อกังวลได้ว่า บิลลี่อาจถูกบังคับให้หายตัวไป กรณีนี้ถือเป็นอาชญากรรมที่ร้ายแรงอย่างยิ่งภายใต้กฎหมายระหว่างประเทศ และรัฐบาลต้องแสดงให้เห็นถึงพันธสัญญา ในการระบุตัวผู้ต้องสงสัยและดำเนินการตามกระบวนการยุติธรรมต่อผู้กระทำ

พรเพ็ญ คงขจรเกียรติ ผู้อำนวยการมูลนิธิผสานวัฒนธรรม มองว่า การหายตัวไปของบิลลี่ รวมทั้งข้อเท็จจริงที่ปรากฏว่าบิลลี่ถูกควบคุมตัว โดยเจ้าหน้าที่อุทยานเป็นข้อเท็จจริง และการที่บิลลี่ยังไม่กลับมาเท่ากับว่าเขายังคงถูกจำกัดเสรีภาพ การถูกจำกัดเสรีภาพโดยไม่ได้พบปะญาติ หรือบุคคลอื่นเป็นการละเมิดสิทธิ และเสี่ยงต่อการทรมาน และเป็นการปฏิบัติอย่างไร้มนุษยธรรม 

ข้อเท็จจริงจากผู้ควบคุมตัวบิลลี่ว่า ปล่อยตัวไปแล้ว แต่มีประเด็นน่าสงสัยทำให้เชื่อว่า บิลลี่ยังคงถูกจำกัดเสรีภาพและเสี่ยงต่อการทรมาน ซึ่งมีการร้องเรียนต่อองค์การสหประชาชาติในกลไกอื่นที่เกี่ยวข้องได้แก่ คณะทำงานเรื่องคนหาย ผู้แทนพิเศษเรื่องนักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชน และคณะกรรมการว่าด้วยเรื่องการเลือกปฏิบัติทางเชื้อชาติ เนื่องจากบิลลี่มีสถานะเป็นนักต่อสู้เพื่อสิทธิมนุษยชนเผ่าพื้นเมือง จากประวัติของชุมชนและประวัติการทำงานของบิลลี่ จึงเชื่อว่า สาเหตุของการควบคุมไม่น่าเกิดขึ้นจากการครอบครองน้ำผึ้ง 5 ขวด และการถูกบังคับให้หายตัวไปกว่าหนึ่งอาทิตย์ น่าจะเกี่ยวข้องกับการทำงานด้านสิทธิมนุษยชน และการเรียกร้องสิทธิให้กับชุมชนชนเผ่าพื้นเมือง ซึ่งเคยมีการร้องเรียนต่อองค์การสหประชาชาติไว้ก่อนหน้านี้ 

การหายตัวไปสะท้อนให้เห็นปัญหาความเสี่ยงของคนทำงานด้านสิทธิมนุษยชน ที่อยู่ในพื้นที่ห่างไกลและการต่อสู้กับอำนาจรัฐที่ไม่มีกลไกรับฟังความเห็น หรือการมีส่วนร่วมของประชาชนในพื้นที่เป็นเรื่องความขัดแย้งกันในเชิงโครงสร้างระหว่างวิถีของคนชนเผ่า กับการบริหารจัดการทรัพยากรป่าของอุทยาน แต่ที่ผ่านมา 5-6 ปี ในพื้นที่อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานมีการจัดการ โดยใช้ความรุนแรงต่อชุมชนชาวกะเหรี่ยงด้วยทรรศนะที่ไม่เคารพต่อศักดิ์ศรีของคนชนเผ่าการบังคับรื้อและย้ายถิ่นโดยเกิดขึ้นกับชาวบ้านทำให้เกิดความขัดแย้งการลอบสังหารแกนนำ และชาวบ้านเดือดร้อน ขณะทางอุทยานอ้างว่าตนทำถูกต้องตามกฎหมายอุทยาน

อีกประการหนึ่งคือ ปัญหาการสืบสวนคดีสิทธิมนุษยชน เช่นคดีคนหาย มักขาดความรวดเร็วเร่งด่วน ทำให้หลักฐานพยานสูญหาย เช่น หลักฐานทางโทรศัพท์ที่สำคัญมาก การตั้งประเด็นของตำรวจในท้องที่ทำให้การสืบสวนสอบสวนไม่จริงจัง ไม่ทำให้ญาติและชุมชนเกิดความเชื่อมั่น ความจริงไม่ปรากฏ และถูกปกปิดโดยกลไกรัฐเอง

การสืบสวนภายในของกรมอุทยานเองล่าช้าและไม่ส่งผลต่อการสร้างความกระจ่าง ตอนนี้อุทยานตกเป็นจำเลย หรือผู้ที่ถูกกล่าวหาว่ามีส่วนในการควบคุมตัว แล้วบิลลี่ยังไม่กลับมา ทางกรมอุทยานต้องสร้างความกระจ่างเปิดโอกาสให้ตำรวจทำงานเต็มที่ การย้ายหัวหน้าและลูกน้องที่มีข้อเท็จจริงว่าอยู่ในเหตุการณ์การควบคุมตัวออกจากพื้นที่ก่อน หรือกันไว้เป็นพยานก็อาจมีส่วนทำให้ประชาชนเชื่อมั่นในกระบวนการสืบสวนมากขึ้น ด้วยพยานที่หวาดกลัวอาจนำข้อเท็จจริงมาเปิดเผยกับตำรวจมากขึ้น 

ภาพลักษณ์ประเทศไทยเรื่องการละเมิดสิทธิมนุษยชนต่อคนทำงานเพื่อสิทธิมนุษยชนดูเหมือนจะเลวร้ายลง การไม่สามารถคลี่คลายประเด็นเรื่องกรณีการหายตัวไปของทนายสมชาย นีละไพจิตร และการที่มีปัญหาเรื่องการทรมาน ต่อผู้ต้องสงสัยในจังหวัดชายแดนใต้เป็นจำนวนมาก รวมทั้งการปฏิบัติต่อผู้แสวงหาที่ลี้ภัย ผู้ลี้ภัย แรงงานข้ามชาติ ทำให้ตอนนี้ไทยตกเป็นเป้าสายตาของประชาคมโลกพอสมควร 

การหายตัวไปของบิลลี่จึงเป็นที่สนใจอย่างกว้างขวาง เพราะสะท้อนปัญหาเชิงโครงสร้างสังคมไทยที่ต้องแก้ไขเร่งด่วน การคุ้มครองสิทธิชนเผ่าพื้นเมืองทางองค์การสหประชาชาติให้ความสำคัญอย่างมาก ถ้าไทยไม่สามารถคลี่คลายได้ แนวโน้มการใช้ความรุนแรงต่อชนเผ่าพื้นเมืองจะมีมากขึ้น ทั้งคำถามต่อกระบวนการยุติธรรมไทยต่อเรื่องคนหายยังคงเป็นปัญหาไม่มีกฎหมายคุ้มครอง 

จึงต้องให้ทางสหประชาชาติที่มีความเชี่ยวชาญในประเทศต่าง ๆ มีส่วนในการนำเสนอแนวทางปฏิบัติให้ประเทศไทยได้ดำเนินการทั้งด้านนโยบาย การปรับปรุงกฎระเบียบ เพื่อให้การละเมิดสิทธิมนุษยชนลดลง และเป็นไปตามอนุสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยการคุ้มครองมิให้บุคคลถูกบังคับให้สูญหาย.

รังสี ลิมปิโชติกุล รายงาน

http://www.dailynews.co.th/Content/Article/234978/%E0%B8%95%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%9A%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%94%E0%B8%B5+%E2%80%98%E0%B8%9A%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B9%88%E2%80%99+%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%95%E0%B8%B1%E0%B8%A7+%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%88%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%AB%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%A5%E0%B8%B8%E0%B8%A2%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%88%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%87