ฐานข้อมูลงานวิจัยทางชาติพันธุ์ (Thailand and Southeast Asia Ethnic Groups Research Database)

เข้าสู่ระบบ			สมัครสมาชิก
\| \|

ค้นหาข้อมูล

ค้นหาแบบละเอียด

ความเป็นมาและหลักเหตุผล

เพื่อรวบรวมงานวิจัยทางชาติพันธุ์ที่มีคุณภาพมาสกัดสาระสำคัญในเชิงมานุษยวิทยาและเผยแผ่สาระงานวิจัยแก่นักวิชาการ นักศึกษานักเรียนและผู้สนใจให้เข้าถึงงานวิจัยทางชาติพันธุ์ได้สะดวกรวดเร็วยิ่งขึ้น

ฐานข้อมูลจำแนกกลุ่มชาติพันธุ์ตามชื่อเรียกที่คนในใช้เรียกตนเอง ด้วยเหตุผลดังต่อไปนี้ คือ

1. ชื่อเรียกที่ “คนอื่น” ใช้มักเป็นชื่อที่มีนัยในทางเหยียดหยาม ทำให้สมาชิกกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ รู้สึกไม่ดี อยากจะใช้ชื่อที่เรียกตนเองมากกว่า ซึ่งคณะทำงานมองว่าน่าจะเป็น “สิทธิพื้นฐาน” ของการเป็นมนุษย์

2. ชื่อเรียกชาติพันธุ์ของตนเองมีความชัดเจนว่าหมายถึงใคร มีเอกลักษณ์ทางวัฒนธรรมอย่างไร และตั้งถิ่นฐานอยู่แห่งใดมากกว่าชื่อที่คนอื่นเรียก ซึ่งมักจะมีความหมายเลื่อนลอย ไม่แน่ชัดว่าหมายถึงใคร

ภาพ-เยาวชนปกาเกอะญอ บ้านมอวาคี จ.เชียงใหม่

จากการรวบรวมงานวิจัยในฐานข้อมูลและหลักการจำแนกชื่อเรียกชาติพันธุ์ที่คนในใช้เรียกตนเอง พบว่า ประเทศไทยมีกลุ่มชาติพันธุ์มากกว่า 62 กลุ่ม

ภาพ-สุภาษิตปกาเกอะญอ

การจำแนกกลุ่มชนมีลักษณะพิเศษกว่าการจำแนกสรรพสิ่งอื่นๆ

เพราะกลุ่มชนต่างๆ มีความรู้สึกนึกคิดและภาษาที่จะแสดงออกมาได้ว่า “คิดหรือรู้สึกว่าตัวเองเป็นใคร” ซึ่งการจำแนกตนเองนี้ อาจแตกต่างไปจากที่คนนอกจำแนกให้ ในการศึกษาเรื่องนี้นักมานุษยวิทยาจึงต้องเพิ่มมุมมองเรื่องจิตสำนึกและชื่อเรียกตัวเองของคนในกลุ่มชาติพันธุ์

ภาพ-สลากย้อม งานบุญของยอง จ.ลำพูน

มโนทัศน์ความหมายกลุ่มชาติพันธุ์มีการเปลี่ยนแปลงในช่วงเวลาต่างๆ กัน

ในช่วงทศวรรษของ 2490-2510 ในสาขาวิชามานุษยวิทยา “กลุ่มชาติพันธุ์” คือ กลุ่มชนที่มีวัฒนธรรมเฉพาะแตกต่างจากกลุ่มชนอื่นๆ ซึ่งมักจะเป็นการกำหนดในเชิงวัตถุวิสัย โดยนักมานุษยวิทยาซึ่งสนใจในเรื่องมนุษย์และวัฒนธรรม

แต่ความหมายของ “กลุ่มชาติพันธุ์” ในช่วงหลังทศวรรษ 2510 ได้เน้นไปที่จิตสำนึกในการจำแนกชาติพันธุ์บนพื้นฐานของความแตกต่างทางวัฒนธรรมโดยตัวสมาชิกชาติพันธุ์แต่ละกลุ่มเป็นสำคัญ... (อ่านเพิ่มใน เกี่ยวกับโครงการ/คู่มือการใช้)

ภาพ-หาดราไวย์ จ.ภูเก็ต บ้านของอูรักลาโว้ย

สนุก

วิชาคอมพิวเตอร์ของนักเรียน
ปกาเกอะญอ อ. แม่ลาน้อย
จ. แม่ฮ่องสอน

ภาพโดย อาทิตย์ ทองดุศรี

ข้าวไร่

ผลิตผลจากไร่หมุนเวียน
ของชาวโผล่ว (กะเหรี่ยงโปว์)
ต. ไล่โว่ อ.สังขละบุรี
จ. กาญจนบุรี

ด้าย

แม่บ้านปกาเกอะญอ
เตรียมด้ายทอผ้า
หินลาดใน จ. เชียงราย

ภาพโดย เพ็ญรุ่ง สุริยกานต์

ถั่วเน่า

อาหารและเครื่องปรุงหลัก
ของคนไต(ไทใหญ่)
จ.แม่ฮ่องสอน

ภาพโดย เพ็ญรุ่ง สุริยกานต์

ผู้หญิง

โผล่ว(กะเหรี่ยงโปว์)
บ้านไล่โว่
อ.สังขละบุรี
จ. กาญจนบุรี

ภาพโดย ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ

บุญ

ประเพณีบุญข้าวใหม่
ชาวโผล่ว ต. ไล่โว่
อ.สังขละบุรี จ.กาญจนบุรี

ภาพโดยศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ

ปอยส่างลอง แม่ฮ่องสอน

บรรพชาสามเณร
งานบุญยิ่งใหญ่ของคนไต
จ.แม่ฮ่องสอน

ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

ปอยส่างลอง

บรรพชาสามเณร
งานบุญยิ่งใหญ่ของคนไต
จ.แม่ฮ่องสอน

ภาพโดย เบญจพล วรรณถนอม

อลอง

จากพุทธประวัติ เจ้าชายสิทธัตถะ
ทรงละทิ้งทรัพย์ศฤงคารเข้าสู่
ร่มกาสาวพัสตร์เพื่อแสวงหา
มรรคผลนิพพาน

ภาพโดย ดอกรัก พยัคศรี

สามเณร

จากส่างลองสู่สามเณร
บวชเรียนพระธรรมภาคฤดูร้อน

ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

พระพาราละแข่ง วัดหัวเวียง จ. แม่ฮ่องสอน

หล่อจำลองจาก “พระมหามุนี”
ณ เมืองมัณฑะเลย์ ประเทศพม่า
ชาวแม่ฮ่องสอนถือว่าเป็นพระพุทธรูป
คู่บ้านคู่เมืององค์หนึ่ง

ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

เมตตา

จิตรกรรมพุทธประวัติศิลปะไต
วัดจองคำ-จองกลาง
จ. แม่ฮ่องสอน

วัดจองคำ-จองกลาง จ. แม่ฮ่องสอน

เสมือนสัญลักษณ์ทางวัฒนธรรม
เมืองไตแม่ฮ่องสอน

ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

ใส

ม้งวัยเยาว์ ณ บ้านกิ่วกาญจน์
ต. ริมโขง อ. เชียงของ
จ. เชียงราย

ยิ้ม

แม้ชาวเลจะประสบปัญหาเรื่องที่อยู่อาศัย
พื้นที่ทำประมง แต่ด้วยความหวัง....
ทำให้วันนี้ยังยิ้มได้

ภาพโดยเบญจพล วรรณถนอม

ผสมผสาน

อาภรณ์ผสานผสมระหว่างผ้าทอปกาเกอญอกับเสื้อยืดจากสังคมเมือง
บ้านแม่ลาน้อย จ. แม่ฮ่องสอน
ภาพโดย อาทิตย์ ทองดุศรี

เกาะหลีเป๊ะ จ. สตูล

แผนที่ในเกาะหลีเป๊ะ
ถิ่นเดิมของชาวเลที่ ณ วันนี้
ถูกโอบล้อมด้วยรีสอร์ทการท่องเที่ยว

ตะวันรุ่งที่ไล่โว่ จ. กาญจนบุรี

ไล่โว่ หรือที่แปลเป็นภาษาไทยว่า ผาหินแดง เป็นชุมชนคนโผล่งที่แวดล้อมด้วยขุนเขาและผืนป่า
อาณาเขตของตำบลไล่โว่เป็นส่วนหนึ่งของป่าทุ่งใหญ่นเรศวรแถบอำเภอสังขละบุรี จังหวัดกาญจนบุรี

ภาพโดย ศรยุทธ เอี่ยมเอื้อยุทธ

การแข่งขันยิงหน้าไม้ของอาข่า

การแข่งขันยิงหน้าไม้ในเทศกาลโล้ชิงช้าของอาข่า ในวันที่ 13 กันยายน 2554 ที่บ้านสามแยกอีก้อ อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย

ข่าวชาติพันธุ์

ทอดผ้าป่า 'กองบุญข้าว' สู่ชุมชนกะเหรี่ยง 'แก่งกระจาน'
โพสเมื่อวันที่ 11 ก.พ. 2557 17:59 น.

ชุมชนชาวกะเหรี่ยงอาศัยอยู่ในพื้นที่ป่าต้นน้ำเพชรบุรี ณ บ้านใจแผ่นดินมาเนิ่นนาน ต่อมาในปี 2524 มีการประกาศจัดตั้งอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน และในปี 2539 ชาวบ้านได้ถูกโยกย้ายออกจากผืนป่าที่เคยอยู่มาแต่เดิม แต่ไม่สามารถดำเนินชีวิตอยู่ได้ จึงพยายามที่จะกลับไปอยู่ในพื้นที่ดั้งเดิม
    แต่ถูกเจ้าหน้าที่อุทยานแก่งกระจานทำลายยุ้งข้าวและเผาไร่ เป็นการผลักดันรอบที่ 2 เมื่อถูกผลักดันลงมาก็มาอยู่รวมกันกับกลุ่มที่ถูกอพยพลงมาก่อน โดยรัฐไม่ได้จัดสรรที่ดินทำกินที่อยู่อาศัยรองรับ ทำให้ชาวบ้านไม่มีพื้นที่ทำกิน หรือมีที่ทำกินเป็นบางส่วนแต่ไม่สามารถทำการผลิตได้
    ปัจจุบันพี่น้องชาวไทยเชื้อสายกะเหรี่ยงบ้านบางกลอยหมู่ที่ 1 บ้านโป่งลึก หมู่ที่ 2 ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี มีจำนวนกว่า 207 ครัวเรือน ประชากร 1,059 คน ได้ประสบปัญหาไม่มีข้าวกินมานานกว่า 17 ปี
    ชาวบ้านบางส่วนต้องไปรับจ้างในเมือง เพื่อหาเงินมาซื้อข้าว บางส่วนได้รับบริจาคจากผู้ที่เห็นใจ ซึ่งสถานการณ์ของชาวบ้านกลุ่มนี้นำมาซึ่งปัญหาด้านสุขภาพทั้งกายและใจ ความแตกแยกและการล่มสลายของครอบครัว ชุมชน สังคม ซึ่งเป็นปัญหาพื้นฐานทางสังคมที่สำคัญยิ่ง
    สาเหตุหลักของปัญหาคือ ชาวบ้านไม่มีพื้นที่ทำกิน ขาดที่อยู่อาศัยที่มั่นคง ขาดสิทธิและโอกาสในการเข้าถึงการจัดการและใช้ทรัพยากรธรรมชาติ ที่ดิน น้ำ ป่าไม้ ของชุมชนในการดำรงชีพ
    ชาวบ้านกำลังเผชิญกับปัญหาขาดข้าว ซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐาน สุขภาพกายและจิตไม่สมบูรณ์ ความเชื่อดั้งเดิมที่ผูกพันกับบ้านและไร่เดิมที่ถูกทำลาย ส่งผลต่อความเชื่อและจิตวิญญาณหรือขวัญของชาวบ้านและชุมชน
    วิถีชีวิตและภูมิปัญญาของชุมชนถูกทำลายไปโดยสิ้นเชิง ความรู้ดั้งเดิมที่สามารถพึ่งพาตนเองได้หลายชั่วคนถูกทำลาย ชาวบ้านกลายเป็นเพียงผู้ที่ไร้ความสามารถในการพึ่งตนเอง
    ที่ผ่านมา หลายหน่วยงานพยายามหาทางช่วยเหลือชาวกะเหรี่ยงกลุ่มนี้ เช่น การส่งเสริมระบบการผลิตแบบนาขั้นบันได แต่ต้องล้มเหลวเพราะการปลูกข้าวด้วยวิธีการนี้ไม่ใช่ความสามารถดั้งเดิมของชาวบ้าน ขณะเดียวกันชาวบ้านเองก็ยังถูกกดดันเรื่องที่ดินทำกิน เพราะแม้พวกเขาจะมีหลักฐานชัดเจนว่าอยู่มาก่อนอุทยานฯ แต่เสียงของพวกเขากลับไม่ได้รับความสนใจ ในทางตรงข้าม ชาวบ้านกลับถูกผลักดันให้ออกจากพื้นที่อยู่เสมอ
    นายบุญหมั้น เพชรมณี ชาวกะเหรี่ยงอายุ 50 ปี ชาวโป่งลึก-บางกรอย ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แกร่งกระจาน จ.เพชรบุรี ถูกเจ้าหน้าที่อุทยานเข้าไปแผ้วถางไร่ของเขา แล้วปลูกไม้ใหม่โดยอ้างโครงการปลูกป่าเพื่อลดปัญหาอุทกภัยและเพิ่มพื้นที่ป่าแก่งกระจาน เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 84 พรรษา จำนวน 950 ไร่ และแปลงปลูกป่าเพื่อฟื้นฟูพื้นที่ป่าเสื่อมโทรม ตามโครงการดูแลรักษาป่าไม้บริเวณป่าละอูและเขาพะเนินทุ่ง อันเนื่องมาจากพระราชดำริ 300 ไร่
    นายบุญหมั่นเล่าว่า ตอนอายุ 5 ขวบ ครอบครัวของเขาประกอบด้วยพ่อ แม่ ปู่ ย่า ถูกเจ้าหน้าที่บังคับให้ย้ายจากป่าใหญ่ให้ลงมาอยู่ในที่ดินบริเวณบ้านโป่งลึก ซึ่งเป็นที่ดินที่เขาและครอบครัวปลูกบ้านและทำกินอยู่ในปัจจุบัน ซึ่งในละแวกเดียวกันมีเพื่อนบ้านอาศัยอยู่ร่วมกันทั้งหมด 12 ครอบครัว ภายหลังจากมีการประกาศเขตอุทยานฯ ก็มีการสร้างที่ทำการหน่วยพิทักษ์ป่าในเขตบ้านโป่งลึก ซึ่งที่ตั้งหน่วยดังกล่าวอยู่ใต้กลุ่มบ้านของครอบครัวบุญหมั้น ต่อมาก็มีการอพยพชาวบ้านมาจากป่าบางกลอย (เก่า) ในปี 2539 และ 2540 มาอยู่ที่บ้านโป่งลึก-บางกลอย (ใหม่) เพิ่มขึ้น และล่าสุดในปี 2554 ที่มีการอพยพครอบครัวปู่คออี้ซึ่งเป็นข่าวดัง กรณีที่มีการเผาบ้านเผายุ้งข้าวอพยพมาด้วย
    “ได้มีการข่มขู่ให้กลุ่มบ้านที่ผมอาศัยอยู่ออกจากพื้นที่ ผมจึงถวายฎีกาต่อสมเด็จพระเทพฯ ทำให้ผู้บริหารอุทยานบางคนไม่พอใจ จนกระทั่งเมื่อประมาณเดือนพฤษภาคม 2556 เขาได้ให้เจ้าหน้าอุทยานฯ เข้าตัดฟันไร่ของผม พร้อมทั้งปักป้ายว่าเป็นการปลูกป่าเพื่อเฉลิมพระเกียรติ และเนื่องมาจากพระราชดำริ 2 แปลง จำนวน 950 ไร่ และ 300 ไร่ ซึ่งความเป็นจริงเนื้อที่ก็ไม่ได้มากขนาดนั้น ไม่ถึง 100 ไร่” นายบุญหมั้นเล่าด้วยความขมขื่น เพราะรู้สึกว่าไม่ได้รับความเป็นธรรม เนื่องจากครอบครัวของเขาถูกย้ายมาครั้งหนึ่งแล้ว เมื่อ 40 ปีก่อน และผืนดินที่เขาอยู่ในปัจจุบัน ย่าและแม่ของนายบุญหมั้นก็ตายที่ผืนดินแห่งนั้น
    เรื่องราวของนายบุญหมั้นเป็นเพียงกรณีเดียวที่เกิดขึ้นในป่าลึกแห่งนี้ ขณะที่ชีวิตของชาวกะเหรี่ยงอีกหลายร้อยคนกำลังประสบความยากลำบากไม่แพ้นายบุญหมั้น
    ดังนั้น เครือข่ายกะเหรี่ยงจึงได้จับมือกันจัดกิจกรรมหนุนเสริมปัจจัยพื้นฐาน คือ ข้าว เพื่อให้ชาวบ้านสามารถดำรงชีพได้เป็นอันดับแรก นอกจากนี้ยังเป็นการสร้างขวัญและกำลังใจแก่ชุมชน เพื่อจะได้ตั้งหลักในการแก้ไขปัญหาร่วมกันต่อไปในอนาคต
    ระหว่างวันที่ 8-9 กุมภาพันธ์นี้ เครือข่ายกะเหรี่ยงประเทศไทย ร่วมกับเครือข่ายกลุ่มเกษตรกรภาคเหนือ และ 19 องค์กรภาคี ร่วมระดมผ้าป่า "กองทุนข้าว" สู่ชุมชนกะเหรี่ยงบางกลอย-โป่งลึก ป่าแก่งกระจาน ณ บ้านบางกลอย ต.ห้วยแม่เพรียง อ.แก่งกระจาน จ.เพชรบุรี จึงขอเรียนเชิญผู้ที่สนใจร่วมสมทบข้าว และบริจาคเงินทุน หรืออุปกรณ์อื่นๆ สอบถามรายละเอียดได้ที่ คุณสรศักดิ์ เสนาะพรไพร โทร.08-5625-9894 หรือ 09-3285-3366.
http://www.thaipost.net/tabloid/020214/85412

ย้อนกลับ

ฐานข้อมูลอื่นๆของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร

ฐานข้อมูลพิพิธภัณฑ์ในประเทศไทย
จารึกในประเทศไทย
จดหมายเหตุทางมานุษยวิทยา
แหล่งโบราณคดีที่สำคัญในประเทศไทย
หนังสือเก่าชาวสยาม
ข่าวมานุษยวิทยา
ICH Learning Resources
ฐานข้อมูลเอกสารโบราณภูมิภาคตะวันตกในประเทศไทย
ฐานข้อมูลประเพณีท้องถิ่นในประเทศไทย
ฐานข้อมูลสังคม - วัฒนธรรมเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

	เมนูหลักภายในเว็บไซต์
	หน้าหลัก งานวิจัยชาติพันธุ์ในประเทศไทย บทความชาติพันธุ์ ข่าวชาติพันธุ์ เครือข่ายชาติพันธุ์ เกี่ยวกับเรา

	เมนูหลักภายในเว็บไซต์
	ข้อมูลโครงการ ทีมงาน ติดต่อเรา ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร

	ช่วยเหลือ
	กฏกติกาและมารยาท แบบสอบถาม คำถามที่พบบ่อย

ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) เลขที่ 20 ถนนบรมราชชนนี เขตตลิ่งชัน กรุงเทพฯ 10170
Tel. +66 2 8809429 | Fax. +66 2 8809332 | E-mail. webmaster@sac.or.th

Truehits.net